per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
9
34
21114
چیستی و چرایی نظام اخلاقی اسلام
احمد دیلمی
ahmad.deylami@gmail.com
1
چکیده آیا در عالم واقع لازم است مجموعهی آموزههای اخلاقی اسلام دربردارندهی عناصر ضروری برای ایجاد یک نظام اخلاقی باشند؟ آیا ضرورتی اقتضا میکند که این عناصر از ساختاری منطقی و منظّم برخوردار باشند؟ آیا مجموعهی آنچه که در منابع اوّلیه و ثانویهی اخلاق اسلامی وجود دارد، اثباتاً از چنین جامعیت و ساختار منظّمی برخوردار هستند؟ در صورتی که وضعیت فعلی چنین نباشد، آیا میتوان به این امر دست یافت؟ نسبت به همهی پرسشهای مذکور صریحاً، تلویحاً و یا عملاً اما و اگرهایی وجود دارد. نویسنده، با کسانی هم عقیده است که پاسخ همهی این پّرسشها را مثبت میداند. این نوشتار که ماهیت فرا اخلاقی دارد، مقدّمهای است در باب تبیین این ادعا.
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21114_eef3d8a48dbd2cd6f351013868abe809.pdf
نظام اخلاق اسلامی
فرا اخلاق
اخلاق هنجاری
اخلاق تربیتی
اخلاق کاربردی
Islamic ethical system
meta-ethics
normative ethics
Nurturing
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
43
73
10.22081/jare.2012.65831
65831
انشائات طلبی و چگونگی فهم گزارههای اخلاقی قرآن
حسن سراج زاده
h.serajzadeh@isca.ac.ir
1
عضو هیئت علمی و مدیر گروه اخلاق پژوهشکده الهیات و خانواده دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان
چکیده
گزارههای اخلاقی موجود در آیات قرآن را به دو شکلِ جملات خبری و انشایی میتوان یافت. در جملات انشایی، انشاء گاهی به صورت انشاء طلبی و گاهی در قالب انشاء غیرطلبی بیان شده است. انشاء طلبی، شامل امر، نهی، استفهام، تمنی، ندا، عرض و تحضیض میباشد و انشاء غیرطلبی، اقسامی همچون افعال مدح و ذم، تعجب، قسم، رجاء و صیغههای عقود را در بر میگیرد. با توجه به اینکه گزارههای اخلاقی را بیشتر، از راه محمول آنها یعنی مفاهیم اخلاقیِ«باید، نباید، خوب، بد، درست، نادرست و وظیفه»، میتوان تشخیص داد، این تحقیق بر آن است تا با بررسی انشائات طلبی، چگونگی دلالت آنها را بر مفاهیم اخلاقی روشن سازد تا در نتیجه گزارههای اخلاقی نیز معلوم گردد. حاصل این پژوهش، مؤید این ادعاست که انشائات طلبی، در کاربرد اصلی و غیر اصلیشان، بیانگر مفاهیم اخلاقیِ باید ونباید و خوب و بد هستند، که بدین وسیله، بخش زیادی از گزارههای اخلاقی قرآن، قابل فهم خواهند بود.
http://akhlagh.morsalat.ir/article_65831_4d2c91af90d353c3d589c625f252574d.pdf
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
73
87
21115
طبّانگاری اخلاق و لوازم آن
احد فرامرز قراملکی
akhlagh_85@yahoo.com
1
مریم حسینی
2
تلقّّی مدیران و پژوهشگران از اخلاق نقش مهمی در ترویج علمی و توسعهی معرفتی دانش اخلاق دارد. طبّانگاری اخلاق آن را به مثابهی برنامهی تشخیص، پیشگیری و درمان رذایل اخلاقی به میان میآورد. تلقّّی در بُعد عملی، اثربخشی اخلاق را در توسعهی منابع انسانی و کاهش تنشها و نابسامانیهای رفتاری در سازمان همراه میآورد و در بعُد نظری، سبب توسعهی اخلاق کاربردی و نزدیکی این دانش به روانشناسی میشود. در این مقاله لوازم تلقّّی طبّانگارانهی اخلاق را بررسی میکنیم. دو عامل در رواج این تلقّّی مؤثّر بوده است: سازگاری آن با آموزههای اسلامی و رواج اخلاقپژوهی نزد طبیب فیلسوفان.
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21115_d7e5bb8bccf45d872ad6db8a4e76aaab.pdf
طبّانگاری اخلاق
محمدبنزکریایرازی
قلب سلیم
اخلاق کاربردی
سلامتِ نفس
اخلاق کمال محور
Keywords: Medical Attitude to Ethics
Muhammad bin Zakari Rz
Pure Heart
Practical Ethics
Clean Soul
Perfection-oriented Ethics
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
89
120
21116
رویکردهای دستهبندی مسائل اخلاقی
محمدمهدی فیروزمهر
m.firoozmehr@yahoo.com
1
مسائل اخلاقی با رویکردهای متفاوتی دستهبندی و تنظیم شده است: الف. رویکرد ارسطویی: از نگاه ارسطو اخلاق به معنای ملکات راسخه در نفس است که بر اثر تکرار عمل حاصل میشود. منشأ عمل قوای نفس است و قوای نفس به قوهی شهویه، غضبیه و عاقله تقسیم میشود، که بر اساس آن چهار فضیلت و هشت رذیله به عنوان اصول اخلاق تعریف گشته، سایر مسائل اخلاق به عنوان فروع این اصول تنظیم شده است. ب. رویکرد دینی و قرآنی: به سبب برخی کاستیهای موجود در رویکرد ارسطویی، برخی صاحبنظران مسائل اخلاق قرآنی را بر اساس تنوع متعلقات افعال اختیاری انسان (خدا، خویشتن و دیگران) به اخلاق الهی، فردی و اجتماعی تقسیم و تنظیم کردهاند. ج. رویکرد تاریخی و وقوع مسائل اخلاقی در زندگی بشر بر اساس نقل قرآن. د. رویکرد عرفانی و سیر و سلوکی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21116_d0d16c9a7d7b3e1f63da962ada48fdaa.pdf
دستهبندی مسائل اخلاقی
قوای نفس
مسائل اخلاق
فضائل و رذائل
Classification of ethical issues
Faculties of the soul
issues of ethics
virtues and vices
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
121
152
21117
نیت اخـلاقی (از دیدگاه کانت و اسلام)
زهرا موسوی
tobazm@gmail.com
1
یکی از مسائلی که مکاتب اخلاقی به ندرت به آن پرداختهاند مسألهی «نیت» است. از جمله مکاتبی که این مسأله را مورد توجه قرار دادهاند مکتب اخلاقی کانت و مکتب اسلام است. هریک از این مکاتب با دیدگاهی خاصی به این موضوع توجه کردهاند و تعریفی ویژه از نیت ارائه دادهاند، که این امر تأثیری شگرف درگسترهی فعل اخلاقی دارد. «کانت» نیت فعل اخلاقی را به نیت انجام تکلیف و ادای وظیفه منحصر کرده است. این نگاه دایرهی فعل اخلاقی را بسیار محدود میکند؛ و از آنجا که مکتب او انگیزهای جز ادای تکلیف را اخلاقی نمیداند، نمیتواند در افراد محرکی فعال و مؤثر برای انجام کار اخلاقی ایجاد کند. در مقابل، اسلام با در نظر گرفتن قصد تقرب به خدا که عنوانی جامع و فراگیر برای فعل اخلاقی است سایر انگیزههای خیر از جمله: کمک به دیگران، رسیدن به کمال، ترس از عقاب و ... را هم در بر میگیرد. زمینهای گسترده برای انجام فعل اخلاقی فراهم کرده است که افراد مختلف با کنشها و انگیزههای متفاوت را در بر میگیرد؛ لذا میتوان گفت اسلام به موضوع نیت نگاه فراگیر و جامعتری دارد. این تفاوت ناشی از مبانی و اصولی است که این مکاتب برای اخلاق قائل هستند.
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21117_7f6984bea4d87489c523c1bc7bce7b50.pdf
نیت
نیت اخلاقی
اراده
انگیزه
کانت
اسلام
intention
Moral intention
Will
Motive
Kant
Islam
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
153
180
21118
نگاهی بر مبانی و آموزههای اخلاق مسیحیت
جعفر شانظری
e.jshanzari@yahoo.com
1
فائزه زارعیان
f.zareian@yahoo.com
2
نظریهپردازان حوزهی اخلاق نظامهای اخلاقی را با توجه به تأثیراتی که در حوزهی اخلاق فردی و اجتماعی دارند نقد میکنند. از جملهی این نظامها آموزههای اخلاقی مسیحیت است. آموزههایی چون: اعتقاد به خداوند و ارتباط او با طبیعت و انسانها، عقاید خاص دربارهی شخصیت و رسالت حضرت مسیح و نظریههایی در مورد گناه و عمق گستردهی آن، که همگی اثرات زیادی بر اخلاق مسیحیت گذاشتهاند. از آنجا که درک صحیح نقدهای وارد به اخلاق مسیحیت در گرو فهم درست آموزهها و مبانی این نظام اخلاقی است، هدف عمدهی این پژوهش به تحلیل و بررسی اخلاق مسیحیت با توجه به کتاب مقدس اختصاص دارد. از این رهگذر اخلاق مسیحیت را در دو بخش آموزهها و مبانی بررسی میکنیم
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21118_f16f140408e5e2eae912b3a01dacc20e.pdf
اخلاق مسیحیت
آموزههای اخلاق مسیحیت
مبانی اخلاق مسیح
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
2012-01-21
7
26
181
205
21119
پانتهایسم و واقعگرایی اخلاق رواقی
فرنگیس براز
f_baraz@yahoo.com
1
افلاطون صادقی
2
یدالله رستمی
rostamy17@yahoo.com
3
یکی از تعالیم بسیار پایدار غایتشناسی در تاریخ اندیشه مذهبی که خدا و جهان را امری واحد تلقی میکند پانتهایسم است. یکی از مکاتب پانتهایستی، رواقیان هستند که خدا را نه امری مجرد و مستقل از عالم هستی بلکه آن را مادهی فعال و کل جهان هستی میدانند. در تعالیم رواقیان خدا به بهترین نحو در ارتباط با جهان فهمیده میشود، در این اندیشه، خدا و جهان یکی است و خدا و طبیعت دو نام برای یک واقعیت عام هستند. سراسر هستی را قانون تقدیر (لوگوس، عقل یا خدا) فرا گرفته است. اخلاق رواقی، جدای از کیهانشناسی قابل فهم نیست. زیرا اخلاقیات را حاصل روابط علی و معلولی و برخورد با جهان مادی میدانستند و آن را از کیفیات جسمانی و تأثیر روح فعال جهانی بر امور مادی و ذهنیات خود تلقی میکردند. اخلاق پانتهایستی آنان، نوعی روانشناسی روح شبیه واقعیت مقدّس، که به بررسی و شناخت جایگاه نهایی بشری در این جاودانگی و تعالی از همه موجودات میپردازد
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21119_6eb10833e0d686755753654403a4c173.pdf
رواقی و رواقیان
پانتهایسم
واقعگرایی
اخلاق
The stoics
Pantheism
Realism
Ethics