دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
چیستی، چرایی و چگونگی تربیت اجتماعی بزرگسالان در خانواده(فرزندپروری)
9
51
FA
دکتر ابوالفضل
ساجدی
غلامحیدر
کوشا
10.22081/jare.2016.21404
تربیت اجتماعی بزرگسال» به عنوان یک مسئله هنجاری فرایندی است که از خلال آن بزرگسال نقشهای جدید اجتماعی را «بازدرونی سازی» نموده و نقشها و موقعیتهای ناسازگار را در جهت تعالی و رسیدن به کمال مطلوب سازگار میسازد. ناقص بودن تربیت پیشین، کمال طلبی دائمی افراد، تاثیر گرایشهای درونی بر رفتارها و کنشهای اجتماعی و جدید بودن و ناسازگاری نقشهای اجتماعی مسائلی اند که ضرورت و چرایی تربیت اجتماعی بزرگسال را توجیه میکنند. در منابع دینی روشهای چند برای تربیت اجتماعی بزرگسال در محیط خانواده در نظر گرفته شده است که عبرتدهی (یادآوری تاریخ و جریانهای گذشته و بیان نقاط ضعف و قوت آن)، انذار (ترساندن از بلایا، حساب و کتاب قیامت و مجازاتهای رسمی و غیر رسمی اجتماعی) و وصیت (فراخواندن اعضای خانواده به پایبندی به ارزشهای اجتماعی، آداب همزیستی و تعاون و همکاری) از جمله آنها است.
تربیت اجتماعی,تربیت بزرگسال,تربیت اجتماعی بزرگسال,تربیتخانوادگی,تربیت دینی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21404.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21404_cf161fbeeb873ee103e78baba7539cf8.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
بررسی فقهی آموزش روزه به فرزندان با (رویکرد فقه التربیه)
51
80
FA
علیرضا
اعرافی
مهدی
شکراللهی
تربیت عبادی، بُعدی از تربیت دینی است که کودکان را با وظایف و تکالیف عبادی آشنا کرده و آنان را به انجام آن متعهد مینماید. براساس آیات و روایات، در بین تکالیف عبادی، علاوه بر نماز، آموزش و تمریندهی روزه به کودکان از دوران کودکی ضروری شمرده شده است. اما آنچه در این بررسی مهم است، این است که بدانیم این مسئولیت بر عهده چه کسی است، از چه زمانی شروع میشود و چه حکم فقهی بر آن مترتب میگردد.
نوشتار حاضر براساس روششناسی فقهی درصدد پاسخ به این پرسشها است. به این منظور، مجموعهای از آیات و روایات به دو دسته ادله عام و خاص طبقهبندی و سپس پرسشهای پیشرو، بررسی شده است. با بررسی ادله قرآنی و روایی، آموزش و امر به وظایف و تکالیف عبادی مانند روزه از جمله وظایف شرعی والدین شمرده شده است که این امر به صورت وجوب یا الزام مؤکَّد بر عهده والدین است. براساس روایات، مبدأ تمرین، امر و مؤاخذه روزه از سن نُه سالگی است. این حکم شامل پسر و دختر، هر دو، میشود.
تربیت عبادی,آموزش روزه,سیره تربیتی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21405.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21405_e893d22848db48756102a3eb7d7db840.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
بررسی الگوی ارتباط اخلاقی متقابل والدین و فرزندان با محوریت سوره یوسف(ع) (فرزند)
83
122
FA
محمد جواد
فلاح
0000000321281326
javabekhoob@yahoo.com
زینب
رضایی
10.22081/jare.2016.21406
الگوها می توانند کمک موثری به فرایند تربیت اخلاقی ونتیجه بخش بودن آنها کند بویژه آنکه این الگو متخذ از آموزه های وحیانی وبراساس رفتارپیامبران باشد .مطالعه وتحلیل سوره یوسف علیه السلام به عنوان یکی از سوره هایی که رفتارهای اخلاقی را به تصویر کشیده است در این زمینه راهگشاست .مجموعه روابط درون شخصی بین شخصی، فراشخصی وبرون شخصی در این سوره ارائه شده است که در این بین رابطه متقابل حضرت یعقوب وفرزندان می تواند به عنوان الگوی ارتباطی مطرح شود .در این مقاله ضمن تحلیل برخی اصول حاکم بر رفتار فیمابین یعقوب وفرزندان براساس معیار های اخلاق اسلامی به برسسی وحل چالش های اخلاقی در این روابط بر اساس گزارش قرآن خواهیم پرداخت
الگوی ارتباطی,چالش اخلاقی,اخلاق معاشرت,اخلاق والدین,حضرت یوسف
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21406.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21406_73ff0ffca151239c4c8fbbd369ae7668.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
مسئولیت اخلاقی اخلاق فرزندان در برابر والدین در قرآن و عهدین
121
164
FA
حبیب رضا
ارزانی
0000-0001-5175-0360
habibb_01@yahoo.com
چکیده
مطالعات تطبیقی در حوزه ادیان، افزون بر ارتقای سطح معرفت پیروان ادیان نسبت به یکدیگر، بسیاری از ادراکات ناصحیح را مرتفع میسازد. از دیگر سو، برای اثبات بهرهمندی اسلام از حقیقت تام و کامل نیز روشی عالمانه و بهدور از تعصبورزی است.
در این میان، خانواده به عنوان اصلیترین نهاد اجتماعی در ارتقا و تعالی جامعه، همواره مورد توجه ادیان، پیامبران الاهی و کتب مقدس بوده است؛ چراکه ایجاد هر نوع تغییر اجتماعی در جامعه، مستلزم نظرداشت این نهاد به ظاهر کوچک ولی به جهت کارکرد عظیم و اثربخش است. پژوهش پیشرو با عنایت به اهمیت این مسئله با روشی علمیتطبیقی درصدد است با تکیه بر قرآن مجید و کتاب مقدس (عهدعتیق و عهدجدید)، تکالیف و مسئولیتهای اخلاقی فرزندان در مقابل والدین را بررسی و واکاوی کند. مسئولیتهای اخلاقی فرزندان در برابر والدین در عهدین در شش مقوله احترام، اطاعت، مراقبت، تکریم، پشتیبانی و احترام در پیری و در قرآن در هفت مقوله احترام، احسان، اطاعت، ادبورزی، مراقبت در کهنسالی، پشتیبانی و دعا برای آنان طبقهبندی و بررسی شده است.
روش پژوهش کتابخانهای و مبتنی بر کتب مقدس است، ولی برای تبیین موضوع از برخی از شروح و تفاسیر آنها نیز بهره گرفته شده است.
یافتههای پژوهش نشان میدهد تشابهات بسیاری میان قرآن و عهدین در این باره وجود دارد که میتوان به مکلّف بودن فرزند در برابر والدین، اطاعت از آنها در همه حال غیر از معصیت خدا، توجه به حقوق آنها حتی پس از مرگ و... اشاره کرد؛ ولی در عین حال، تفاوتهایی هم وجود دارد که از آن جمله میتوان به محوریت جامع و تام خداوند در تمام آیات قرآن، توجه ویژه به مادر در قرآن و توجه بیشتر به پدر در عهدین و بیان مجازاتهای سخت برای فرزندان در عهدین برای مخالفت با فرمان والدین به خلاف قرآن و ... اشاره کرد.
پدر,مادر,والدین,فرزند,قرآن,عهدین,مسئولیت اخلاقی,تکلیف,وظیفه
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21407.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21407_005defdc8461dffeeba0636602842060.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
چگونگی تحملافزایی (صبر) کودکان در مواجهه با مرگ یکی از اعضای خانواده
170
210
FA
فاطمه
نصرتی
fnosrati@ut.ac.ir
باقر
غباری بناب
یکی از اساسیترین فقدان ها برای کودکان زمانی رخ میدهد که یکی از اعضای خانواده از جمله پدر و یا مادر دچار مرگ شوند و فرزندان را در سوگ خود غمبار و اندوهناک سازند. کشیدن بار اندوه به همراه ابهام فرایند مرگ و علت آن بسیاری از کودکان را تا سر حد داغدیدگی، افسردگی، و اضطراب و حتی خودکشی سوق میدهد. مرگ یکی از اعضای خانواده ممکن است در اثر ابتلا به بیماری (مثلاً سرطان، ایدز) بلایایی طبیعی، تصادفات رانندگی، و یا عوامل دیگر باشد. مرگ برای کودکان توأم با ابهام و راز آلودگی است و کودکان نمیتواند آن را درک کنند. ازجمله وظایف اخلاقی در این زمینه درک درست شرایط کودکان وهموار سازی این اتفاق وچنین حادثه هایی برای کودکان است که مورد توجه متون دینی نیز می باشد.والدین توان و علم روشن نمودن پدیدۀ مرگ را برای فرزندان خود ندارند و در این مورد احساس استیصال و ناتوانی میکنند مرگ یکی از اعضای خانواده میتواند قابلپیشبینی، ناگهانی و غیر قابلپیشبینی (مثلاً خودکشی)، و یا در اثر بلایای طبیعی (مثل زمین لرزه و توفان) باشد. هر کدام از این انواع مرگ تأثیرات متفاوتی در کودکان میگذارند و نظام خانواده را به نحوی از انحاء دچار مشکل میکنند. نشانگان داغدار شدن در کودکان زیادند که از جمله آنها میتوان به نشانگان فیزیولوژیکی (مثل سردردها)، نشانگان روانشناختی (مثل افسردگی، اضطراب) و مشکلات تحصیلی اشاره کرد. داغداری در اثر فقدان برادران و خواهران نیز اثرات بسیار نامطلوبی در فرایند رشد و سلامت روان کودکان میگذارد که در اصل مقاله به آن پرداخت شده است. مشاورههای روانی برای اعضای خانواده و کودکان میتوانند در کنار مشاوره های معنوی به سلامت عاطفی کودکان کمک کنند و آنان را آرامتر سازد. اینگونه مشاورهها با استفاده از مدلهای مختلف روانشناسی و روان درمانی معنوی میتوانند در کنار آمدن با کودکان با داغدیدگی کمک کنند وصبر وتحمل آنان را در برابر چنین مشکلی بالا برده ؛ از این مرحله به راحتی عبور کنند .
واژگان کلیدی: اخلاق خانواده,غم و اندوه,مرگ عضو خانواده,مشاوره خانواده,صبرو بردباری,نوع فقدان,راهبردهای مقابلها
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21408.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21408_d2eb113f67ffcde9c12326c5f3c08d08.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
بررسی تأثیر ساختار خانواده بر گرایش به رفتارهای پرخطر و ابعاد سازگاری (عاطفی، اجتماعی، آموزشی و کل) در دانشآموزان خانوادههای تکهمسری و چندهمسری
205
234
FA
بهزاد
ریگی کوته
دانشگاه اصفهان
h.nasrabadi89@gmail.com
فریبا
سپهری
0000-0002-8175-5637
دانشگاه اصفهان
kamalnosrati1367@yahoo.com
بررسی تأثیر ساختار خانواده بر گرایش به رفتارهای پرخطر و ابعاد سازگاری (عاطفی، اجتماعی، آموزشی و کل) در دانشآموزان خانوادههای تکهمسری و چندهمسری
بهزاد ریگیکوته، حسنعلی بختیار نصرآبادی،
فریبا سپهری، کمالنصرتیهشی
چکیده
خانواده و ساختار آن نقش بسزایی در رشد، شکلگیری شخصیت و سلامت روان اعضای آن بهخصوص فرزندان ایفا میکند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر ساختار خانواده (تکهمسری، چندهمسری) بر گرایش به رفتارهای پرخطر و سازگاری دانشآموزان دبیرستانی انجام شده است.
روش پژوهش از نوع علّی- مقایسهای (پس رویدادی) و جامعه آماری آن کلیه دانشآموزان مقطع متوسطه شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان بوده است که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس، تعداد 79 دانشآموز پسر (از خانواده تکهمسری) و 71 دانشآموز پسر (از خانواده چندهمسری) بین سنین 14 تا 17 سال به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار به کار رفته در پژوهش حاضر، پرسشنامه رفتارهای پرخطر و مقیاس سازگاری دانشآموزان دبیرستانی بوده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تی مستقل و رگرسیون) انجام شده است.
یافتههای پژوهش نشان داد که بین دو گروه به لحاظ رفتارهای پرخطر و سازگاری تفاوت معناداری وجود دارد (01/0p≤) و در میان دانشآموزان خانوادههای چندهمسری میزان سازگاری، کم و گرایش به رفتارهای پرخطر، زیاد است.
بر پایه نتایج به دست آمده، آگاهی دادن به خانوادهها در زمینه اثرات منفی ساختار همسرگزینی چندهمسری میتواند بر کاهش گرایش به رفتارهای پرخطر و سازگاری دانشآموزان مؤثر باشد.
واژههای کلیدی
ساختار خانواده، رفتارهای پرخطر، ابعاد سازگاری.
ساختار خانواده,رفتارهای پرخطر,ابعاد سازگاری
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21409.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21409_b237dff6581e5538a4693639d52b8560.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
9
34
2014
02
20
تربیت اجتماعی و پایههای اخلاقی آن در قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی
235
260
FA
سید مهدی
سلطانی رنانی
0000-0002-6474-7889
smahdi.soltani224@gmail.com
اسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آنها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره میگیرد. هدف اسلام در این سیر، تنها ساختنِ فرد دیندار نیست؛ بلکه ساختن جامعه دیندار نیز هست، جامعهای که روابط اجتماعی آن براساس اهداف و احکام دین سامان گیرد، جامعهای ارزشمند است که در آن سعادت فرد با سعادت جامعه پیوند خورده است و تربیت اجتماعی با دو مقوله مسئولیتهای اجتماعی و ایمان اسلامی، ارتباطی قوی و انفکاک ناپذیر دارد. توجه به پایههای اخلاقی با رویکرد قرآنی به مثابه عاملی مهمّ در تثبیت و ایجاد جامعه مطلوب اسلامی و پایداری تربیت صحیح اجتماعی بهشمار میآید و تقوا، عدالت اجتماعی، وحدت و امنیت اجتماعی، مهمّترین این پایهها محسوب میشوند. مرحوم علامه طباطبایی از جمله مفسران و حکمایی است که در اندیشههای تفسیری و فلسفی خویش توجه خاصی به بحث یادشده نموده و معتقد است که پایههای اخلاقی از لوازم اعتقادی و عملی در تربیت اجتماعی انسانها بهشمار میآید. ایشان جامعه بدون اخلاق و تربیت اجتماعی و جامعه بدون توجه به پایههای اخلاقی را عامل سُستی و بیبنیادی انسانها در عرصه ایمان و عمل نیک شمرده است که در این صورت، جامعه رو به انحطاط رفته و فساد و هرج و مرج در آن گسترش مییابد. سعی نگارنده در این مقاله آن است که پایههای اخلاقی تربیت اجتماعی انسانها در قرآن را از دیدگاه علامه طباطبایی بررسی کند.
واژههای کلیدی
قرآنکریم,انسان,اخلاق,تربیت اجتماعی,تقوا,عدالت,وحدت,امنیت
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21410.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21410_29c2b3b4802e310e031bde4effcf0b1d.pdf