دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
بررسی لذت و لذتطلبی از منظر قرآن و مادیگرایان
11
42
FA
علی
احمدپور
0000-0002-3190-4024
دانشگاه محقق اردبیلی
ali.ahmadpour@uma.ac.ir
10.22081/jare.2021.60097.1602
لذت و لذتطلبی از اموری است که انسان بهطور فطری به آن گرایش دارد و اندیشمندان اخلاقی و فلسفی، از روزگاران قدیم دربارۀ آن بحث کردهاند. قرآن با تأیید اینکه گرایش به لذت در وجود آدمیان قرار داده شده است، استفادۀ افسارگسیخته از آن را نهی میکند و ترجیح لذتهای زودگذر مادی را که آدمی را از کمال و سعادت حقیقی بازمیدارند، بر لذات پایدار اخروی مذموم میشمارد. در مقابل، از دیدگاه مکاتب مادیگرا، سعادت آدمی در کسب هرچه بیشتر لذات دنیوی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی لذت مادیگرایانه و لذت قرآنی است تا به این پرسش پاسخ بدهد که چه نقدهایی بر لذت مادیگرایانه در مقایسه با لذت قرآنی وارد است؟ روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که قرآن، انسان را به آگاهی از لذات دنیوی و اخروی و مقایسۀ آنها، ایمان و عشق، قرب به خدا، تفکر و ترجیح لذات باقی بر فانی، تقوا و زهد از لذات توصیه و او را از دلبستگی به لذتهای دنیوی نهی کرده است. در حالی که انکار یا غفلت از بُعد ملکوتی انسان، اصالتدادن به لذات آنی، غفلت از لذات اخروی و انسانمحوری، از ویژگیهای مکاتب مادیگرا دربارۀ لذت است که سبب ترجیح لذتهای مادی بر لذات اخروی و پایدار میگردد.
لذت,لذتطلبی,لذت مادیگرایانه,لذت قرآنی,لذت اخروی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69897.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69897_5373b3b29544dfb38ad5a89ec63881a4.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
راهکارهای ایجاد استحکام در خانواده از چشمانداز آموزههای اخلاقی- اسلامی و دانش روانشناسی
43
70
FA
علی احمد
پناهی
0000-0003-2093-0662
استادیار و هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
apanahi@rihu.ac.ir
10.22081/jare.2021.57668.1536
استحکامبخشی به خانواده و رفع تعارضهای همسران، از موضوعات مهم در عصر حاضر است. با ژرفاندیشی و تتبع در آموزههای اسلامی و اخلاقی و روانشناختی میتوان به بعضی از راهکارهای مهم استحکامبخشی به خانواده دست یافت. سؤال اساسی این است که مهمترین راهکارهای اسلامی و اخلاقی و روانشناختی برای افزایش استحکام خانواده و کاهش تعارضها چیست؟ این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی است و با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین راهکارهای مستخرج از منابع اسلامی و اخلاقی و روانشناختی، به مهمترین آنها اشاره کرده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که التزام زنان به نقشهای همتراز با ظرفیتهای آنان، التزام به هنجارهای اجتماعی، رعایت ضوابط تعامل با همسر، همافزایی در خانواده، کنشوریهای صمیمانه و همدلانۀ دوسویه، قدردانی دوسویه، چشمپوشی از خطای همسر، تأمین نیازهای جنسی و عاطفی همسر، ارتباط حداقلی با بیگانه و تعامل مبتنی بر اخلاق هنجاری با همسر، از مهمترین راهکارهای استحکام خانواده و کاهش تعارض در روابط همسران هستند.
صمیمیت,همدلی,چشمپوشی,استحکام,تعامل بهنجار,اخلاقمداری
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69898.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69898_af55c9a7459b75e1a71f412719adf830.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
درآمدی بر مبانی رابطۀ حقوق و اخلاق در سنجۀ منطق فازی: تعامل یا تعارض
71
96
FA
محمد رسول
آهنگران
0000-0003-1056-5606
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
ahangaran@ut.ac.ir
امیر
احمدی
0000-0002-4691-7434
استادیار، عضو هیأت علمی دانشکدهی الهیات و علوم اسلامی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور تهران، ایران
ar.ahmadie@gmail.com
10.22081/jare.2021.58990.1573
تأثیرپذیری قانونگذار از اخلاق و شریعت، برای رسیدن به اصل تناسب در قوانین، انکارناپذیر است. گاه دستورهای اخلاقی و گاه دستورهای حقوقی، نظم اجتماعی را ایجاد میکنند. بعضی بر این باورند که اخلاق و حقوق با یکدیگر در تعارضاند و بعضی این دو را مکمل و متعادلگر هم میدانند. هدف از این پژوهش، بررسی رابطۀ اخلاق و حقوق بر اساس تفکر فازی است. در حقیقت، بر اساس نظریۀ فازیسازی، نوعی نگرش جدید دربارۀ رابطۀ حقوق و اخلاق در نگارش قوانین و روابط حقوقی به وجود میآید. لذا بر مبنای منطق و تفکر فازی، کنجکاوی و دقّت شناختن متغیرهای این مسئله و درک چرایی روابط حقوق و اخلاق موردنظر است و بر این اساس، زمینهیابی رابطه میان حقوق و اخلاق با تفکر فازی را مىتوان بهطور موسع در عرف عام یافت. نتیجه اینکه یکی از نظریههای مطرحشده در این پژوهش این است که برای تحقق بیشتر عدالت باید از مبانی و اصول اساسی اخلاقی تفکر فازی در حقوق و قانونگذاری در مباحث کیفری و مدنی و بازرگانی و غیره استفاده شود.
حقوق,اخلاق,منطق فازی,اخلاق فازی,تعارض
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69899.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69899_7395f68b563b6e5ac190ad5fbf7180aa.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
گسترهشناسی تحلیلی پژوهشهای اخلاقی
97
126
FA
سید اکبر
حسینی قلعه بهمن
0000-0002-5823-5211
گروه ادیان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
akbar.hosseini37@yahoo.com
10.22081/jare.2021.60240.1605
موفقیت در هر پژوهشی، در گرو دانستن جایگاه آن پژوهش در منظومۀ دانش بشر است؛ به این معنی که لازم است پژوهشگر بداند موضوع تحقیقش در چه ساحتی از علوم و معارف قرار میگیرد. پژوهشهای اخلاقی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. محقق اخلاق، قبل از هر کاری باید به شناخت حوزۀ تحقیق خویش بپردازد و مسیر تحقیق را در آن حوزه سامان بخشد. در این نوشتار، با تحلیل پژوهشهای انجامگرفته در این حوزه، جغرافیای پژوهشهای اخلاقی بررسی، و ضمن تحلیل و تبیین پژوهشهای اخلاقی، هفت حوزه برای این پژوهشها معرفی شده است. این هفت حوزه عبارتاند از: کلیات اخلاق، اخلاق هنجاری، فرااخلاق، اخلاق توصیفی، روانشناسی اخلاق، تربیت اخلاقی و جامعهشناسی اخلاق. یادآوری میشود این عرصههای هفتگانه، بر اساس پژوهشهای موجود تعیین شدهاند و ممکن است در آینده عرصههای دیگری نیز به این موارد افزوده شود.
کلیات اخلاق,اخلاق هنجاری,فرااخلاق,اخلاق توصیفی,روانشناسی اخلاق,تربیت اخلاقی و جامعهشناسی اخلاق
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69900.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69900_09f739a6926b19ef3470ca0455d9d1cb.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
فرایند شکل گیری رفتار غیراخلاقی درکسب وکار: مطالعه موردی بر مبنای نظریۀ دادهبنیاد در بازار اصفهان
127
144
FA
مرجان
اسماعیلی
https://orcid.org/00
دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی، دانشگاه اصفهان
m.esmaili269@gmail.com
محمدرضا
حیدری
https://orcid.org/00
استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان
mrheidari2001@yahoo.com
وحید
مقدم
0000-0002-3850-7929
استادیار دانشکده الهیات و معارف اهل بیت (ع)، گروه معارف اهل البیت، دانشگاه اصفهان
v.moghadam@ahl.ui.ac.ir
10.22081/jare.2021.59146.1582
رعایت اخلاق در حوزۀ کسبوکار، هم موجب دستیابی به حسن شهرت و سود کلان در امور دنیوی و هم موجب سعادت اخروی میگردد. متأسفانه امروزه چنان که باید اخلاق کسبوکار در کشور رعایت نمیشود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی فرایند شکلگیری رفتار غیراخلاقی <strong>و </strong>عوامل ایجاد شکاف بین نظر و عمل اخلاقی در بازار است. بدین منظور، ده نفر از بازاریان دغدغهمند اصفهان، بر اساس نمونهگیری گلولهبرفی، انتخاب شدند و در مصاحبۀ ساختارنیافته به سؤالات پاسخ گفتند. بر اساس نتایج، ارادۀ فرد تحتتأثیر هواهای نفسانی (عامل درونی) قرار میگیرد و طی زندگی، فرایند مشخصی بر آن اثر میگذارد تا او از رعایت اخلاق کسبوکار دور شود. عوامل بیرونی نظیر طمع و فریب دنیا، رفتار والدین، مسئولان، قانونگذاران، مدرسان آموزشی، جامعۀ روحانیت و... در تشدید این آسیب مؤثرند. در نهایت، تقوی و ایمان میتواند ضعف ارادۀ فرد را جبران کند.
اخلاق,کسبوکار,نظر اخلاقی,عمل اخلاقی,ایران,شکاف
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69901.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69901_c2a3dc29d0c275c83dde9941d042cde1.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
مؤلفه های اخلاق حرفه ای در معماری سنتی از منظر استادکار «بهرام الیکی»
145
174
FA
مریم
قاسمی سیچانی
0000-0001-6122-8883
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان واحد خوراسگان
peiambar@gmail.com
10.22081/jare.2021.58334.1545
یکی از مباحثی که همواره موردتوجه انسان بوده، مبحث اخلاقمداری در حرفه است که بر اساس تنوع ایدئولوژی و چیستی اخلاق در جوامع مختلف، دارای تشابهات و الگوهایی بوده است. امروزه در معماری ایران، علیرغم حضور الگوها، برای توسعۀ اخلاق حرفهای و ترویج الگوهای شاخص، تلاش جدی انجام نگرفته است که از علل اساسی آن میتوان به عدم کاوش دقیق در شیوۀ کار و منش حرفهای بزرگان معماری سنتی، بهویژه استادکاران (که معدود منابع اصیل شفاهی بهجایمانده محسوب میشوند)، اشاره کرد. با این وصف، در پژوهش حاضر، محقق در پی استخراج مؤلفههای اخلاق حرفهای از منظر استاد «بهرام الیکی»، از استادکاران معماری سنتی اصفهان، بوده است. این استادکار از نگاه دستاندرکاران معماری سنتی اصفهان از نظر کیفیت کار و اخلاقمداری، یکی از استادکاران و مرمتگران شاخص معماری اصفهان در دورۀ معاصر است. پژوهش حاضر با روش کیفی و با بهرهگیری از اسناد کتابخانهای و مصاحبههای نیمهساختاریافته در محل کارگاههای مرمتی استادکار انجام شده و پژوهشگر پس از انجام مصاحبهها، به تحلیل محتوای کیفی آنها پرداخته است. نتیجۀ این پژوهش، دستیابی به دو دسته مؤلفه بود: الف) مؤلفههای اخلاقی مرتبط با کار و ساخت بنا؛ ب) مؤلفههای اخلاقی مرتبط با تربیت شاگرد. توکل به خدا و نفی انسانمداری، تلقی عبادی از کار، اتقان در عمل و پشتکار (در دستۀ الف) و پایبندی به نظام استاد–شاگردی، صرف وقت برای شناسایی استعداد شاگردان، دافعه و جاذبه توأمان در تربیت شاگردان و آموزش جامع اصول کار به شاگردان (در دستۀ ب)، از جمله مؤلفههای اخلاقی حرفهای در معماری سنتی از منظر استادکار الیکی است.
مؤلفه,اخلاق حرفه ای,معماری سنتی,استادکار بهرام الیکی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69903.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69903_47ca4ceff51a672cc579b593f1d9f781.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
تحلیل محتوای کتب فارسی دورۀ دوم ابتدایی بر اساس مؤلفههای تربیت اخلاقی
175
198
FA
پیروز
مرادی
0000-0003-3859-3481
دانشگاه فرهنگیان
pirozmoradi77@gmail.com
میثم
غلام پور
0000-0003-0702-6011
دانشجوی دکترا برنامه ریزی درسی- مدرس دانشگاه فرهنگیان
meysam.gholampoor@birjand.ac.ir
10.22081/jare.2021.58702.1555
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتابهای فارسی پایههای چهارم، پنجم و ششم ابتدایی از نظر میزان توجه به مؤلفههای تربیت اخلاقی است. در این پژوهش برای مشخصکردن مؤلفههای تربیت اخلاقی و سپس، میزان توجه به این مؤلفهها در کتب فارسی دورۀ دوم ابتدایی، از روش تحلیل محتوای کیفی- قیاسی استفاده شده و واحد تحلیل، شامل تمام متون، تصاویر و فعالیتهای این کتابهاست. ابزار تحلیل محتوا، چکلیست تحلیل محتواست که محقق با توجه به مرحلۀ اول پژوهش (استخراج مؤلفهها از سند تحول بنیادین و کتب راهنمای معلم) ساخته است. روایی ابزار پژوهش بر اساس نظر کارشناسان این حوزه به دست آمد. همچنین، پایایی ابزار با فرمول ویلیام اسکات محاسبه شد که ضریب توافق 72درصد را نشان داد. یافتهها حاکی از آن است که در کتب یادشده، بهطور نامتعادل به این مؤلفهها پرداخته شده است. بیشترین فراوانی در جمع سه واحد تحلیل به آموزش بهکارگیری معیارهای عقلانی و دینی در ارزیابیها و کمترین فراوانی به آموزش قوانین و مقررات مربوط است. بنابراین، لزوم توجه متوازن به این مؤلفهها در کتب فارسی ضرورت دارد.
تربیت اخلاقی,کتاب فارسی,دورۀ دوم ابتدایی,تحلیل محتوا,اخلاق
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69907.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69907_8ad0983473bc94261ea93a2ca7008503.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
16
40
2021
02
19
متغیرهای تأثیرگذار بر تحصیل سعادت در فرهنگ اسلامی
199
224
FA
زهره
اولیائی
0000-0002-8784-6716
معلم آموزش و پرورش
andishe.2006@gmail.com
10.22081/jare.2021.59194.1583
این مقاله با روش تحلیل محتوا به بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر تحصیل سعادت در فرهنگ اسلامی میپردازد. جامعۀ آماری، منابع مرتبط با موضوع تحقیق است که به روش نمونهگیری هدفمند انجام شده است. در بخش توصیفی، اطلاعات به شیوۀ کتابخانهای جمعآوری شده و تجزیهوتحلیل بهصورت کیفی و از طریق یادداشتبرداری صورت گرفته است. برای دستیابی به پاسخ پرسشهای پژوهش، ضمن مطالعۀ پیشینه، منابع مرتبط با موضوع سعادت و فرهنگ اسلامی مطالعه گردید. یافتههای پژوهش حاکی از این است که سعادت بهمنزلۀ برترین غایتی که انسان در جستوجوی آن است، به دو گونۀ پنداری و واقعی تقسیم میشود و متغیرهای زیادی بر آن تأثیر دارند؛ از جمله: وراثت، شرایط هنگام انعقاد نطفه، تغذیه، عوامل محیطی، تربیت، تهذیب نفس، اراده، ایمان، خودشناسی، ملازمت با فضایل اخلاقی، الگوگیری از چهرههای سعادت در قرآن، عبرتآموزی از چهرههای شقاوت در قرآن. لذا توجّه به همۀ متغیرها در فرهنگ اسلامی بهمنزلۀ عامل تأثیرگذار بر تحصیل سعادت، ضروری به نظر میرسد.
متغیرهای مؤثر,تحصیل,سعادت,فرهنگ اسلامی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69908.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_69908_7d74d2c26b5a2df557bcb4efc4078ba1.pdf