2024-03-28T21:12:41Z
http://akhlagh.morsalat.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3527
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
واکاوی آموزههای اهلبیت درزمینة راهکارهای تربیت اخلاقی فرزندان
علی نقی
فقیهی
حسن
نجفی
رضا
جعفری هرندی
تربیت اخلاقی فرایند زمینهسازی و بهکارگیری شیوههایی برای شکوفایی و ایجاد فضائل یا اصلاح و ازبینبردن رذائل در تمام زمینهها (ملکات نفسانی، رفتار و آداب اخلاقی) است. هدف پژوهش حاضر واکاوی آموزههای اهلبیت:درزمینه راهکارهای تربیت اخلاقی فرزندان است. روش پژوهش توصیفیتحلیلی بوده و برای گردآوری دادهها، متون حدیثی مرتبط با موضوع پژوهش با استفاده از فرمهای فیشبرداری از منابع گردآوری و با شیوه کیفی تحلیل شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که اساسیترین مسئله در سعادت و پیشرفت انسان، فراگیری راهکارهای تربیت اخلاقی است که مبتنیبر اصول تربیت اخلاقی و هماهنگ با اهداف عالی آفرینش باشد. این راهکارها را میتوان در چهار دسته زمینهای، معرفتی، انگیزشی و هدایتی تبیین کرد.
آموزه های اهل بیت (ع)
تربیت اخلاقی
راهکارها
فنون تربیتی
2016
02
20
9
38
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21456_d6f2ef2c6b9d671398b9ff3270c7278b.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
محبّت اهل بیت(ع)، استراتژی حیات و راهبرد تربیتی
زهره
متقی
محمد
نجفی
کمال
نصرتی هشی
اصل محبت اهل بیت: که همشأن رسالت پیامبر9است، بهعنوان یکی از اصول مبنایی تفکر شیعی شناخته و حقیقت این اصل در دلائل نقلی و عقلی تأیید شده است؛ امّا اهمیّت این اصل بهعنوان استراتژی زندگی و راهبرد تربیتی کمتر مدنظر قرار گرفته است. در این راستا، این مقاله با رویکرد کیفی و با روش توصیفی - استنتاجی به بررسی این راهبرد پرداخته است و پس از گردآوری دادهها بر اساس اسناد و محتواهای مرتبط، مبانی و اهداف آن در حیطه نظر و عمل، تحلیل و سپس مؤلفههای تربیتی آن استنتاج شده است. نکته حائز اهمیّت در فرآیند محبت در دیدگاه اسلام آن است که محبت و دوستی اولیای الهی محبتی رشددهنده و علّت غایی آفرینش هستی است و موجب شکلگیری نگرشها و باورهای مثبت میشود و بهعنوان هدفِ غاییِ تربیتی، تأملبرانگیز است. اصل توجه به اراده، اصل عینیتبخشی به حب الهی، اصل ارتقاء شناختی درک، اصل ارتقاء فهمِ هدفمندی آفرینش، از اصول مهمّ این استراتژی تربیتی است و با روش الگوی عاطفی اجراشدنی است. جامعیت الگویی ائمه اطهار:اقتضای آن را داردکه فردِ پیرو با احساسی عمیق در تمام ابعاد و جنبههای شخصیت انسانی، آنان را اسوه خود قرار دهد و به غنای شخصیتی دست یابد.
محبت اهل بیت (ع)
بعد عاطفه
تربیت عاطفی
تربیت اخلاقی
2016
02
20
39
73
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64007_1c84a76a0cc2f7612bff68dd3fdedd6c.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
بررسی اهداف، اصول و روشهای تربیت اخلاقی از منظر امامحسین
فاطمه
سیفی
در پژوهش حاضر با روش تحلیل اَسنادی، اهداف، اصول و روشهای تربیت اخلاقی از دیدگاه امامحسین7بررسی شده است. جامعه آماری، همۀ منابع دستاوّل (آثار مربوط و منتسب به حضرت سیدالشهداء7) و منابع دستدوم یعنی منابع غنی اسلامی و احادیث و روایات و اقوال منقول از آن حضرت است که در کتابها، پایاننامهها، نشریات و پژوهشهای مرتبط با موضوع موجود بوده است. نمونهگیری به شیوه هدفمند انجام شده و استفاده از منابع یادشده نیز برهمیناساس بوده است. همچنین ابزار پژوهش فیشبرداری بوده و یافتههای حاصل از پژوهش تحلیل شدهاند که عمدهترین نتایج این تحلیل عبارتاند از:1. اهداف تربیت اخلاقی از منظر امامحسین7شامل سه هدف: رضای الهی، احیای حقیقت وجودی انسان و احیای معاد و روز حساب است؛2. اصول تربیت اخلاقی از منظر امامحسین7شامل هشت اصل: مروّت، زهد، محبت، اخلاص و خدامحوری، حرّیت، کرامت، عزت و تحذیر و ترغیب است؛3. روشهای تربیت اخلاقی از منظر امامحسین7شامل بیست و سه روش است که براساس اهداف و اصول بهدستآمده، بهتفکیک، استخراج و ارائه شده است؛
امام حسین علیه السلام
اخلاق
تربیت اخلاقی
اهداف
اصول
روشها
2016
02
20
73
103
http://akhlagh.morsalat.ir/article_21457_977f2bc30a9fe8d05f571205e14bd8fc.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
واکاوی مفهوم تبعیض نژادی و راهبردهای مقابله با آن بر مبنای فرمایشات حضرت علی
مرجان
کیان
فهیمه
نظام الاسلامی
سحر
موسی وند
هدف پژوهش حاضر، تببین و تشریح دیدگاههای حضرت علی7درباره مسئله تبعیض نژادی بهعنوان یکی از مهمترین چالشهای فراروی بشر است. بدینمنظور از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نمونه موردبررسی، متن کامل نهج البلاغه، اسناد و منابع معتبر علمی- دینی از طریق روش کتابخانهای و الکترونیکی است. براساس یافتهها میتوان اذعان داشت که حضرت علی7ملاک برتری بین افراد بشری را تقوی میدانند. برای رفع معضل تبعیض نژادی، چه در حوزه نظری و چه در حوزه عملی، راهکارهایی از جمله اتحاد و همبستگی همهجانبه، تشریک مساعی مبتنی بر تقوا، ترویج فرهنگ مشورت و... بهدست آمد. بر اساس فرمایشهای حضرت علی7هر جایی که ردپایی از روحیه غرور و استکبار باشد، حق افراد مظلوم و ستمدیده پایمال میشود. باوجود آنکه نژادپرستان ارزشهایی مثل رنگ، پوست، زبان، نژاد، استعداد، قومیت و ملیت را عامل برتری میدانند، در دین اسلام معیار برتری انسانها، پرهیزکاری و تقوی است.
تبعیض نژادی
حضرت علی (ع)
تقوی
نهج البلاغه
2016
02
20
105
133
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64009_ae9bb4a32e6ff70832e573e04bbe0733.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
بررسی ظرفیت ادعیه در استنباطهای عرفانی (براساس «تحلیل محتوا»ی تطبیقی جامعالسعادات و سرالاسراء)
این نوشتار به «تحلیل محتوا»ی کتاب «سرالاسراء فی شرح حدیث المعراج» تألیف مرحوم آیتالله سعادتپرور و کتاب «جامعالسعادات» تألیف علامه نراقی، از نظر میزان استفاده هریک از آنها از ادعیه در تحلیلهای عرفانی و اخلاقی اختصاص دارد تا در مقایسهای طولی و عرضی، ضمن معرفی عملی کارکردهای تحلیل محتوا در تحقیقات حوزه متون عرفان اسلامی، به ارزیابی نقش ادعیه در استنباط آموزههای عرفانی در مقایسه با استنباط آموزههای اخلاقی در دو کتاب مذکور بپردازد.
چارچوب نظری این تحقیق، نظریات «اصول استنباط» و «درایةالحدیث» درباره ارزش استنباطی ادعیه است و روش تحقیق در این نوشتار، تلفیقی از تحلیل محتوا و روش کتابخانهای است. نوع تحقیق، توصیفیتحلیلی است که در تجزیهوتحلیل، از روش کمّی و تطبیقی استفاده میکند.
تحلیل محتوای این دو متن، از استفاده بیشینه هر دو منبع از ادعیه در استنباطهای عرفانی نسبت به برداشتهای اخلاقی حکایت دارد. همچنین این تحلیل نشان میدهد که سرالاسراء نسبت به جامعالسعادات، در گستره بسیار وسیعتری از منابع ادعیه در این استنباطها استفاده کرده و موفق شده است افق نوی منبعبودن ادعیه را برای عرفان مأثور، در رفتار پژوهشی خود بهخوبی ترسیم کند.
بنابراین، براساس این مطالعه میتوان گفت از نظر این دو عرفانپژوه و اخلاقشناس، آموزههای مندرج در ادعیه، بیشتر آموزههای عرفانی را تشکیل میدهند تا اخلاقی. مشخصکردن دعاهایی که در استنباطهای عرفانی بیشتر استفاده میشوند نیز از دیگر دستاوردهای این تحقیق است.
سرالاسراء
جامعالسعادات
دعا
عرفان
استنباط عرفانی
2016
02
20
133
157
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64017_9fc7e7672276bfa3742ea0968328327e.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
بررسی نقش و جایگاه اقدام پژوهی در رشد دین پژوهی اساتید با عنوان الگوی اخلاقی
محمدرضا
نیلی
ستاره
موسوی
حسین
نظری
هدف این مقاله، بررسی روشهای رشد دینپژوهی اساتید بر اساس اقدامپژوهی است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و برای اجرای آن از روش توصیفیپیمایشی استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل 503 عضو هیأت علمی در دانشگاه اصفهان بود که 106 عضو هیأت علمی در دانشگاه اصفهان از طریق نمونهگیری تصادفی طبقهای متناسب با حجم بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از پرسشنامه محققساخته استفاده شده است. بهمنظور برآورد روایی، از روایی محتوا استفاده شده است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ( 98/0) محاسبه گردیده است. نتایج نشان داد، میانگین نمره تاثیر روشهای رشد دینپژوهی اساتید در حیطههای تشخیص مسئله، تغییر مسئله، ارزیابی مسئله، برنامهریزی تدریس و فعالیتهای آگاهانه، بیشتر از میانگین فرضی(3) است؛ بنابراین راهکارهای مطرحشده در این حیطهها از لحاظ مؤثربودن در روشهای رشد دینپژوهشی به اساتید، بیشتر از سطح متوسط است. همچنین بین نظرات پاسخدهندگان در خصوص روشهای رشد دینپژوهشی در حیطههای مذکور، تفاوت وجود داشته است(001/0 = p). در میان حیطههای بالا حیطۀ تشخیص مسئله بیشترین میانگین نمره را داشته است (87/3 ). همچنین بین نظرات پاسخدهندگان در خصوص روشهای رشد دینپژوهشی اساتید، بر حسب جنسیت تفاوت مشاهده شده است(05/0 ≥ p )؛ اما بین نظرات پاسخدهندگان در خصوص روشهای رشد دینپژوهشی اساتید بر حسب سابقۀ خدمت و مرتبۀ علمی تفاوت معناداری مشاهده نشده است.
دین پژوهشی
آموزش
توانمندها دین پژوهشی
دانشگاه اصفهان
2016
02
20
157
189
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64012_112573d0bfcf24e4601269442ae533d4.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
بررسی دیدگاههای فلسفی دربارة نسبت ارزش زیباشناختی و ارزش اخلاقی
جواد
امین خندقی
از ابتدای تاریخ فلسفه تاکنون دیدگاههای مختلفی درباره نسبت ارزش اخلاقی و ارزش زیباشناختی اثر هنری ارائه شده است. گونهشناسی دیدگاهها در این زمینه اهمیت بسزایی در مطالعات هنر و اخلاق دارد. در این نوشتار با روش گردآوری کتابخانهای و تحلیل محتوا، مهمترین دیدگاههای موجود در باب نسبت هنر و اخلاق در بستر فلسفه غرب تحلیل و دستهبندی میشود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که دیدگاهها را میتوان ذیل سه عنوان «خودآیینیگرایی»، «نااخلاقگرایی» و «اخلاقگرایی» دستهبندی کرد که هر کدام دو گروه افراطی و میانهرو دارند. مناسبترین تقسیمبندی بر مبنای «ارتباط زیباشناختی» است. بررسی دیدگاهها نشان میدهد که در میان آنها دیدگاههای میانهرو و در میان دیدگاههای میانهرو، «اخلاقگرایی میانهرو» و در میان اخلاقگرایان میانهرو، دیدگاه گات (اصالت اخلاق) مقبولتر است.
ارزش اخلاقی
ارزش زیباشناختی
خودآیینیگرایی
نااخلاقگرایی
اخلاقگرایی
2016
02
20
198
220
http://akhlagh.morsalat.ir/article_63925_e5fa3c418bd0ff26190a8b01eac11be5.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
حل تعارض میان دو اصل احترام به حریم خصوصی و اطلاعرسانی
علیرضا
والی اصل
یکی از موضوعات مهم و پرچالش که در حوزۀ اخلاق کاربردیبحث میشود، اخلاق روزنامهنگاریاست. اخلاق روزنامهنگاری از زیرمجموعههای اخلاق رسانه بهشمار میرود. روزنامهنگاران همواره با مسائل اخلاقیدر روزنامهنگاریروبهرو هستند و گاه این مسائل چنان در تعارض با یکدیگر قرار میگیرند که تصمیمگیری دربارۀ آنهانیازمند بصیرت اخلاقی قوی و پایبندی به اصولی اخلاقی است؛ اصولی که یاریگر روزنامهنگاران در تصمیمگیریهایشان باشد؛اما گاهی همین اصول در مقام عمل در تعارض با یکدیگر قرار میگیرند. دراین مقاله، با روش توصیفیتحلیلی ضمن بررسی دو اصل «احترام به حریم خصوصی» و «حقدستیابی مردم به اطلاعات» و تعارض میان این دو، خواهیم گفت که وظیفهگرایی نتیجهگرا با تقریر جدیدی که از آنمطرح شده، قادر است روزنامهنگاررا در تصمیمگیری وحل تعارضهای اخلاقی یاری کند.براساس این نظریه،حق حریم خصوصی، مطلق نیست و در تعارض با حق مهمتری میتواند نقض شود. علاوهبرآن، حقدانستن عموم نیز مطلق نیست واگر میل به دانستن عموم مبتنیبر «نیاز» و «حق» نباشد، حق حریم خصوصی همچنانپابرجاست و در مقام عمل ارجحیت دارد.
حریم خصوصی
اطلاع رسانی
اخلاق روزنامه نگاری
تعارضات اخلاقی
وظیفه گرایی نتیجه گرا
2016
02
20
221
253
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64008_b98b85dcf4ad6b6b010b32d38f500930.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
مقدمهای بر اخلاق مالکیّت معنوی در کتابخانة دیجیتالی
نیره
جعفری فر
برای هر پدیدآورنده اثری، دو گونه حقّ در نظر گرفته میشود: 1) حقّ مادی؛ 2) حقّ معنوی. حقّ مادی این است که مُزد زحمات پدیدآورنده از آن خودِ او باشد و شخص دیگری از آن سوءاستفاده نکند. حقّ معنوی که گاه حقّ اخلاقی نیز به آن اطلاق میشود، با عنوان "مالکیّت معنوی" شناخته میشود و از مقدسترین انواع مالکیّتها است که محدود به زمان و انتقالپذیر نیست. با پیشرفت علم و تکنولوژی و بهویژه اینترنت، تحولاتی در صنعت نشر اطلاعات رخ داده است که این تغییرات باعث ناکارآمدی قوانین مربوط به این عرصه شد. با توجه به اینکه از الزامات اصول اخلاق حرفهای کتابداری، احترام به حقّ مؤلف و مالکیّت معنوی و تلاش در راستای رعایت آن در هر شرایطی، احترام به حقوق مراجعان در مورد محرمانه بودن اطلاعات مربوط به آنها، حفاظت از مجموعه و فراهم کردن امکان دسترسی همه کاربران به اطلاعات مورد نیازشان است. این مقاله بهسبب نبود قوانین لازم درباره مالکیّت معنوی در فضای دیجیتال، با استفاده از روش سندی (کتابخانهای)، منابع مرتبط را واکاوی و به یافتههای آنها استناد کرده است تا با ارائه رویکردی اخلاقانه درباره مسئله مالکیّت معنوی، به تبیین تعهدات اخلاقی کتابخانههای دیجیتالی در سه مبحث کلی تعهدات اخلاقی درخصوص صاحبان آثار، تعهدات اخلاقی درخصوص کاربران و تعهدات اخلاقی درخصوص مجموعه کتابخانه دیجیتالی بپردازد.
اخلاق
مالکیّت معنوی
کتابخانه دیجیتالی
فضای مجازی
اخلاق حرفهای
2016
02
20
253
279
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64010_e8be6c270cad81df4a83cdce74065156.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1394
11
42
امکانِ استخراج اخلاق تکنولوژی از اندیشه و عمل مارتین هایدگر
مرتضی
طباطبایی 9108774022
«مارتین هایدگر» از نخستین فیلسوفانی است که عمیقاً به مسئله تکنولوژی پرداخته است. او درعینحال در مظان این اتهام قرار دارد که هیچ راهحل روشنی برای مواجهۀ صحیح با این پدیده مدرنیته ارائه نکرده، بلکه صرفاً در کار بررسی پدیدارشناسانه و غیرمتعهدانۀ آن بوده است. اکنون پرسش اصلی این است که آیا میتوان از تفکر و نحوه زیست هایدگر، راهحلی عملی برای مواجهه بهتر با تکنولوژی ارائه کرد؟ اگر پاسخ مثبت است، آن راهحل دارای چه مؤلفههایی است؟ در این نوشتار، با بررسی برخی از مهمترین آثار هایدگر که در آنها به تکنولوژی پرداخته شده است و با نیمنگاهی به زندگی خودِ هایدگر و مواجهه شخصیاش با تکنولوژی مدرن، بهاین نتیجه رسیدیم که اولاً این متفکر آلمانی، دیدگاههای ارزشداورانه بسیاری را، هم درباره کلیّت تکنولوژی و هم دربارۀ برخی از گونههای ویژه آن، ارائه کرده است. برایناساس، کاملاً مقدور است که از دستگاه فکری او، نبایدها و بایدهایی برای مواجهه صحیح با تکنولوژی استخراج شود؛ ثانیاً برخی از مهمترین مؤلفههای اخلاق تکنولوژی وی را که خودش بهصراحت بر آنها تأکید کرده یا از گفتار و رفتار او استخراج میشود، با اتکا به قراین و شواهد برشمردهایم.
تکنولوژی
گشتل
پوئسیس
هنر
اخلاق تکنولوژی
هایدگر
2016
02
20
279
309
http://akhlagh.morsalat.ir/article_64011_cce55a79e6b387640beb2c38f49c1183.pdf