2024-03-28T22:58:47Z
http://akhlagh.morsalat.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4702
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
فصلنامه علمی - ترویجی اخلاق
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکدۀ الهیات و خانواده فصلنامۀ علمی – ترویجی اخلاق سال نهم/ شماره 35، (پیاپی 57) پاییز 1398 * صاحب امتیاز: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیّۀ قم مدیر مسئول: محمد قطبی جشوقانی سردبیر: حبیبرضا ارزانی جانشین سردبیر: اصغر هادی * هیئت تحریریه (به ترتیب حروف الفبا): مسعود آذربایجانی/ دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه حبیبرضا ارزانی/ استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی علی ارشدریاحی/ استاد دانشگاه اصفهان حسنعلی بختیار نصرآبادی/ استاد دانشگاه اصفهان مهدی دهباشی/ استاد دانشگاه اصفهان نصرالله شاملی/ استاد دانشگاه اصفهان سیّدعلی میرلوحی/ استاد دانشگاه اصفهان * همکاران علمی این شماره: سیدحسن اسلامی اردکانی، عبدالرسول احمدیان، اصغر هادی، رحیم دهقان سیمکانی، مهدی حسنزاده * دبیر تحریریه: محمد بهارلو کنترل ویرایش: محمد کاظمی جروکانی مترجم انگلیسی: مهدی حبیباللهی صفحهآرا: فاطمه رجبی * نشر: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان چاپ : مؤسسه بوستان کتاب دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نشانی: اصفهان، خیابان آیتالله شمس آبادی، کوچة سرلت، بنبست سهیل، ساختمان شمارة2 دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، فصلنامة علمی- ترویجی اخلاق تارنما: akhlagh.morsalat.irپست الکترونیک: akhlagh@dte.ir تلفن: (7651 داخلی) 4 ـ 32344410 (031)صندوق پستی:697-81465 دورنگار: 32208005 (031) کد پستی: 8146957571
2020
01
18
3
9
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68061_be9e14290e7e8b43eb509e13a2401f31.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
تبیین مبانی زیبایی شناختی حیات طیبه با تکیه بر آیات
صدیقه
کاویانی
زیبایی در قرآن کریم از جایگاه و ارزش والایی برخوردار بوده، لذا در آیات بسیاری با استفاده از عناصر عینی و ذهنی فرهنگ آن به مخاطبین القاء شده است. از سویی هدف نهایی تعلیم و تربیت در اسلام، دستیابی به نوعی حیات طیبه و پاک است که عاری از هرگونه آلودگی و پلیدی باشد. بر این اساس نگارنده در این پژوهش بر آن است تا مبانی زیباییشناختی حیات طیبه در آیات الهی را تبیین نماید. نتیجۀ این تحقیق که با روش تحلیل محتوا صورت پذیرفته، نشان میدهد: زیبایی و زشتی، صرفاً اموری ذهنی و ذهنگرایانه نیستند، بلکه در عرصههای مختلف زندگی آدمی هویدا شده و به منصۀ ظهور میرسند. ازاینرو در آیات قرآن کریم بهصورت مکرر به زشتی و زیبایی امور و پدیدهها در عرصهها و شئون مختلف وجود آدمی همچون قلب، اندیشه و اعتقاد، عواطف و عمل فردی و جمعی، اشاره و به اهمیت شناسایی آن تذکر داده شده است. این شناسایی میتواند باعث اجتناب انسان از زشتیها و آلودگیها، و بهتبع آن مشاهده حق و حقیقت و دوری از باطل شده و او را در نیل به حیات طیبه یاری نماید.
قرآن کریم
حیات طیبه
زیباشناسی
زندگی پاک
زشتی
زیبایی
2019
12
19
11
34
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68053_230d9b3de3bccc3a81f72f812a8ee583.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
تحلیل فلسفی نقش توحید در فضایل بینشی، گرایشی و رفتاری در نهاد خانواده
تقی
محدر
یکی از سؤالات مهم و کلیدی فلسفه اخلاق این است که منشأ و مبدأ فضایل اخلاقی چیست. ادعای این مقاله آن است که ارزش اخلاقی برای همه صفات اکتسابی و رفتارهای اختیاری انسان در عرصههای گوناگون بینشی، گرایشی و رفتاری توحید است. بنابراین توحید خالص مستلزم آن است که فرد در مرتبه بینش و اعتقادی و همچنین در مرحله گرایش و قلبی، و نهایتاً در مرتبه رفتار بر اساس توحید خالص و به دور از هرگونه شرک سلوک کند. این نوشتار درصدد آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن تبیینی فلسفی از مبدئیت توحید برای فضایل اخلاقی، نقش توحید در فضایل بینشی، گرایشی و رفتاری در نهاد خانواده را تبیین کند. نتیجه این پژوهش آن است که بر اساس توحید خالص خانواده نهادی اخلاقی است و بنیان آن در سطح بینشی بر اصل برابری ارزشی و اخلاقی افراد خانواده و در سطح گرایشی بر اصل محبت و مودت پایهگذاری میشود و انجام وظایف اخلاقی در محیط خانواده نشانگر وجود ایمان و تقوا و روح عبودیت در افراد خانواده است.
توحید
خانواده
فضایل بینشی
فضایل گرایشی
فضایل رفتاری
2019
12
19
35
61
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68055_da03f612159da772a9cfc0f89675cb26.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
بازنمود آموزههای تعلیمی اخلاقی قرآن در اشعار مولوی با تکیه بر موضوع صلح و آشتی
الهام
خرّمی نسب
زهرا
مهدوی میاندشتی
بررسی آثار ادبی نشان میدهد معانی، مبانی و معارف دلنشین قرآن و حدیث همواره در سرودههای شاعران و ادیبان مسلمان بازتاب داشته است. این رویکرد هم به قداست و حرمت شعر و سخنشان افزوده و هم نشانۀ خردورزی و دانشمندی آنان بوده است. مولوی یکی از این شاعران است؛ اثرگذاری قرآن بر اشعار مولانا طبق کتاب «قرآن و مثنوی» بهاءالدین خرمشاهی در پنج نوع تضمین، برگرفتن، اقتباس، اشاره و الهام بازنمود یافته است. در این پژوهش، بعد از شرح مختصری دربارۀ مولانا و مثنوی معنوی، سعی شده با روش توصیفی-تحلیلی گونهها و شیوههای اثرگذاری قرآن در مثنوی بهطور مختصر تبیین شود و سپس، بازنمود آیات قرآن در اشعار مولانا با توجه به مقولۀ صلح و آشتی بررسی و نوع تجلی آن مشخص شود. براساس نتایج این مقاله، توصیه به صفات نیک بشری چون مدارا، بخشش، گذشت، تساهل و تسامح که زمینهساز برقراری صلح و آشتی است، در اندیشۀ مولانا جایگاه خاصی دارد و برگرفته از آیات اخلاقی قرآن کریم است.
تجلیات قرآن
مثنوی معنوی مولوی
آموزۀ اخلاقی
صلح و آشتی
2019
12
19
63
89
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68056_5aa415d9b0613ef87eec9d01b4a32d5f.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
بازتاب مضامین تعلیمی - اخلاقی قرآن و روایات در شاهنامۀ فردوسی
سمانه السادات
آقادادی
ادبیات تعلیمی یکی از گستردهترین انواع ادب فارسی است؛ گونهای از شعر و نثر است که هدف سراینده و گویندۀ آن تشریح و تبیین مسائل اخلاقی، اندیشههای مذهبی، حکمی و مضامین پندگونه است. شاهنامۀ فردوسی به سبب داشتن مضامین ارزنده و آموزنده در تمام زمینههای اخلاقی به همان اندازه که متنی حماسی محسوب میشود، اثری تعلیمی نیز هست که فردوسی در میانۀ اشعار حماسی، مسائل اخلاقی را به طور جدی مطرح کرده است. مضامین اخلاقی و تربیتی شاهنامه در پی آن است تا انسان بر مبنای آن آیین درست زندگی را بیاموزد و به کمال نهایی و سعادت جاودان دست یابد. لذا این پژوهش بر آن است با روش توصیفی-تحلیلی، کیفیت بازتاب دوازده مفهوم اخلاقی قرآن و احادیث اهل بیت:را از قبیل: دعوت به نیکی و کمآزاری، صلح، صداقت و راستی، لزوم صبر، رازداری، درویشنوازی، وفای به عهد، ترک خودبینی، اغتنام فرصت، بیاعتباری دنیا و... در ابیات شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی تبیین کند. اثرپذیری گسترده و عمیق فردوسی از قرآن و معارف اهل بیت:برخاسته از مذهب شیعی اوست که در سرودن اشعار حکیمانۀ وی نقش بسزایی داشته است.
ادبیات تعلیمی
اخلاق
قرآن و حدیث
شاهنامه
فردوسی
2020
01
18
91
122
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68057_d4ef1240191462b48c53da652755d28f.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
تبیین آموزههای اخلاقی قرآن در خیالینگاریهای مذهبی
زینب
حکمت
نسبت میان هنر و اخلاق همواره از مهمترین و بنیادیترین مباحث نظری هنر بوده است. خیالینگاری یکی از سبکهای نقاشی عامیانۀ ایرانی است که قدمت (آثار اسلامی- شیعی) آن به دوران آلبویه میرسد و پیوندی مستقیم با دین و اعتقادات مردم ایران دارد. هریک از روایتهایی که در نقاشیهای خیالینگاری تصویر شده، منظور و هدفی داشته و درپی بیان مضمونی بوده است، که با مطالعاتی رویکردمحور میتوان به خوانش نظاممند این آثار پرداخت. در تحقیقاتی که تاکنون انجام پذیرفته، از منظر اخلاق قرآنی به چیستی این مضامین از منظر اخلاق قرآنی پرداخته نشده است. در این مقاله، برای تعریف اخلاق، مبانی انسانشناختی اخلاق و ارتباط آن با هنر از نظریات علامه طباطبایی بهرهمند گردیده، تا با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی و مبانی پارادایمی تفسیری-فلسفی به این پرسش اصلی پاسخ دهد که خیالینگاریهای مذهبی بر اساس کدام مبانی اخلاقی شکل گرفتهاند؟ همچنین هدف دستیابی به اصول اخلاقی ذکر شده در این نقاشیها است. در همین راستا پس از بیان دستهای از مبانی نظری به بیان مفاهیم و مبانی انسانشناسی اخلاقی علامه طباطبایی به بررسی عوالم سهگانه و عوامل سعادت انسان و نمود آن در نمونههایی از خیالینگاریهای مذهبی پرداخته که در قالب جداولی ارائه شده است. بر اساس بررسیهای انجام شده میتوان نتیجه گرفت، با اقتباس از نگاه قرآنی علامه، یکی از بایستههای خیالینگاریهای مذهبی، بهنمایشدرآوردن آموزههای اخلاقی اسلامی و قرآن است و خالقان این آثار با آگاهی از آموزههای اخلاقی و مبانی اسلام به خلق این آثار پرداختهاند و این نقاشیها کاربردی رسانهای جهت آموزش این اصول اخلاقی در میان عوام جامعه داشته است.
هنر دینی
خیالینگاری مذهبی
انسانشناسی اسلامی
اخلاق قرآنی
علامه طباطبایی
2020
01
18
123
171
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68058_82e697df904c60927ccee4e5d4900348.pdf
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2251-7898
1398
15
35
هنجارهای اخلاقی حاکم بر ارتباط با ناهمجنس در قرآن (با تمرکز بر سورههای احزاب و نور)
آرشام
زاده عبداللّهی
اخلاق جنسی بر دستهای از عادات، ملکات و رفتارهای انسان مشتمل است که به غریزۀ جنسی مربوط میشوند. آنچه این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی به آن میپردازد، کیفیتی است که در قرآن برای ارتباط مرد و زن با یکدیگر ترسیم شده است. تمرکز مقاله بر سورههای احزاب و نور و بر روابطی است که در خارج از پیوندهای نسبی، سببی، مِلکیّت و نکاح شکل میگیرد. البته آیاتی که دربارۀ روابط یادشده هستند، به فهم بهتر آیاتی که به روابط خارج از این پیوندها ناظرند، کمک میکنند. یافتههای مقاله نشان میدهد هدف از اوامر و نواهی قرآن در این دو سوره، تحصیل اغراضی مشخص است و مناطهایی نیز در نظر گرفته شده است. تزکیه و تطهیر قلب، غرض این اوامر و نواهی بهشمار میرود که با رعایت اموری از قبیل غضّ بصر، حفظ فرج، ستر زینت پنهان، دوری از تبرّج، اجتناب از خضوع در قول و پرهیز از ورود سرزده به اماکن خصوصی تحصیل میشود. مناط این کارها، وجود نیاز و جذابیت جنسی است.
اخلاق جنسی
طمع
حریم
نگاه
پوشش
2020
01
18
173
200
http://akhlagh.morsalat.ir/article_68059_418e0e025da71877cbbf83c8e189bde5.pdf