دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122آسیبشناسی خانواده در فرهنگ غرب از دیدگاه حضرت آیتالله خامنهای94121278FAسعیدهیراقیحبیب رضاارزانی0000-0001-5175-0360مریمسعیدیانJournal Article20161005چکیده <br /> خانواده از مهمترین نهادهای اجتماعی است. پراهمیتترین کارکرد این نهاد، پرورش فرزندان و انتقال فرهنگ و ارزشها به نسل بعدی است. در بین افراد تشکیلدهنده خانواده، نقش زنان، هم به لحاظ موقعیت فیزیولوزی هم به لحاظ موقعیت فرهنگی و اجتماعی، چه در جایگاه همسری و چه در جایگاه مادری، از اهمیت خاصی برخوردار است. با وجود این، در غرب، همزمان با مُدرنیته و پس از آن بر مبنای آموزههای فمینیستی و با نام دفاع از حقوق زن، کارکردهای خانواده و موقعیت و جایگاه همسری و مادری دستخوش تغییرات وسیعی شده است. <br /> این پژوهش در نظر دارد آسیبشناسی خانواده در فرهنگ غرب را از دیدگاه رهبر معظّم انقلاب اسلامی، حضرت آیتالله خامنهای مورد واکاوی قرار دهد. برای این منظور، سخنان ایشان در زمینه خانواده در فرهنگ غرب جمعآوری و از طریق روش تحلیل تماتیک کدگذاری گردید و در مجموع 50 کد استخراج شد. سپس سه مقوله با عناوین «جایگاه همسر در خانواده در فرهنگ غرب»، «جایگاه مادری در خانواده در فرهنگ غرب» و «آسیبشناسی خانواده در فرهنگ غرب» از طریق روش تحلیل محتوا تحلیل گردید. <br /> نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه ایشان، مؤلفههایی از فرهنگ غرب، باعث سستی بنیان خانواده شده است؛ چراکه این فرهنگ هم به دلیل شناخت ناقص از هویت و شخصیت زن و هم به دلیل تعریف نقشهایی خارج از تکوین و خلقت زن برای او، ضعف شدید کارویژههای خانواده و بهتَبَع آن، اثرات مخرّبی را در جامعه در پی داشته است. سبک کردن امر ازدواج، بیهویت کردن جوانان، پایین آمدن سن جنایت و افزایش رفتارهای غیراخلاقی مانند همجنسگرایی، در زمره این آسیبهاست. از دیدگاه آیتالله خامنهای، آنچه باعث فروپاشی فرهنگها میشود، ضعف خانواده است؛ مسئلهای که فرهنگ غرب اکنون گرفتار آن شده است. <br /> <br /> واژههای کلیدیدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122سلوک اخلاقی شوهر با همسر در اندیشه اسلامی438221279FAحسنسراج زاده0000-0002-0905-9805Journal Article20161005در میان اعضای خانواده ارتباطهای مختلفی مانند ارتباط عاطفی، حقوقی، فقهی و ... وجود دارد. یکی از انواع ارتباطها میان مرد و زن در خانواده، رابطه اخلاقی میان آن دو است. این رابطه، گاهی از سوی مرد و گاهی از سوی زن مطرح میشود؛ همچنانکه رابطه اخلاقی ممکن است از منظر اثباتی و ذکر فضایل و بایدها بررسی شود و ممکن است از منظر سلبی و بیان رذایل و نبایدها. <br /> آنچه در این پژوهش کانون توجه بوده، بررسی رابطه اخلاقی و بیان بایستههای اخلاقی شوهر در رابطه با همسر از نگاه اسلام است. پرسش اصلی این است که سخن اسلام درباره سلوک اخلاقی شوهر با همسر چیست و چه بایدها و فضایلی را برای معاشرت مرد با همسر در روابط زناشویی مطرح میکند. <br /> در پاسخ به این پرسش و با بررسی برخی آیات و روایات، به شیوه توصیفیتحلیلی، به این نتیجه رسیدهایم که افزون بر غلبه نگاه اخلاقیِ دین به روابط مرد و زن و پیشبینی ضمانتهای اجرایی لازم، از نظر قرآن، اصلِ محوریای که مرد باید در روابط میان خود و همسرش مراعات کند، معاشرت نیکوست. روایات نیز افزون بر اینکه به طور کلی بر معاشرت نیکو با همسر تأکید کردهاند، مصادیقی از این معاشرت و سلوک اخلاقی را بیان داشتهاند که در این پژوهش، ده مصداق از آن، در گفتار و رفتار اولیای دین ذکر شده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122نقش زنانگی در مقولۀ اخلاقی غیرت8310621280FAرحیمدهقان سیمکانیJournal Article20161005در روایات متعددی غیرت، نه تنها فضیلتی صرفاً مردانه قلمداد شده است، بلکه حتّی این صفت برای زنان مذموم دانسته شده و از غیرت زنانه به نوعی حسد تعبیر شده است. حال، اگر زنی از سر عشق، بی چشمداشت به همسر و خانوادهاش، تلاش کرد تا به نوعی همسر خود را کنترل کرده و دورادور تحت نظر گیرد تا اتفاقی ناگوار کانون گرم خانوادۀ او را متلاشی نسازد، آیا حسادت ورزیده است؟ اساساً آیا زن حق ندارد به همسر خود غیرت بورزد؟ <br /> این نوشتار در نظر دارد تا نقش زنانگی و میزان و معیار تأثیر آن در ساحت اخلاق اسلامی را با تأکید بر مقولۀ اخلاقی غیرت، در بستر متون روایی شیعه و آیات شریف قرآن واکاوی نماید. به نظر میرسد در برخی مقولات اخلاقی از جمله مقولۀ غیرت، آنچه موجب تمایز داوری اخلاقی در باب زن و مرد شده بیشتر تابعی از نقش زن در بستر جامعه و یا خانواده بوده و کمتر به مطلق شخصیت و ماهیت زن توجّه داشته است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122رابطه نگرش مذهبی، تعهد اخلاقی و سبک زندگی با وضعیت زناشویی (طلاق/ عدم طلاق) در زنان و مردان شهر اصفهان10713221281FAفریبایزدخواستیفرزانهخالقی دهنویJournal Article20161005امروزه در بیشتر جوامع، طلاق به عنوان یک مسئله اجتماعی مهم در نظر گرفته میشود. به نظر میرسد سبک زندگی و مؤلفههای مرتبط با آن، بهویژه نگرش مذهبی و تعهد اخلاقی در افراد متأهل، میتواند بر وضعیت رابطه زناشویی آنها و اقدامشان برای طلاق، تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین نگرش مذهبی، تعهد اخلاقی و سبک زندگی با وضعیت زناشویی (طلاق/ عدم طلاق) در زنان و مردان شهر اصفهان است.
طرح این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و علّی- مقایسهای است. جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان متقاضی شهر اصفهان (متقاضی طلاق و غیرمتقاضی طلاق) بود که 203 نفر از میان افراد متقاضی طلاق و 202 نفر از میان افراد غیرمتقاضی طلاق، با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش، از پرسشنامه نگرشسنج مذهب براهنی، پرسشنامه تعهد زناشویی و پرسشنامه سبک زندگی به عنوان ابزار پژوهش و برای تحلیل دادهها از همبستگی دورشتهای نقطهای و آزمون مان ویتنی- یو استفاده شده است.
نتایج پژوهش نشان داد دو متغیر نگرش مذهبی و تعهد اخلاقی میتوانند به طور معناداری وضعیت زناشویی (طلاق/ عدم طلاق) را پیشبینی نمایند. بر این اساس، افراد دارای سطوح بالاتر نگرش مذهبی و تعهد اخلاقی، دارای میزان کمتری از تقاضای طلاق هستند.
براساس یافتههای بهدستآمده در این پژوهش، نگرش مذهبی و تعهد اخلاقی میتوانند به عنوان دو مؤلفه مهم و اساسی در پایداری روابط زناشویی در نظر گرفته شوند.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122تعارض اخلاقی در تغافل از انحراف اخلاقی همسر در مواجهه با وظیفه تربیت اخلاقی فرزندان13315621282FAمهدیفداییJournal Article20161005نهاد خانواده مهمترین و بنیادیترین بستر برای تربیت اخلاقی و درونیسازی فضائل اخلاقی در فرزندان است. هم در آیات کریمه قرآن و هم در احادیث و روایات اهلبیت:سلسلهدستورات مؤثر و راهگشایی در حوزه تربیت فرزندان وجود دارد تا جایی که اسلام یکی از معیارهای انتخاب همسر خوب را میزان کارآمدی وی در اداره و تربیت فرزندان میداند.<br /> از سوی دیگر، طیف وسیعی از دستورات اخلاقی نیز ناظر به روابط بین همسران است. یکی از این دستورات اخلاقی در رابطه میان زن و شوهر، تغافل و تجاهل هنگام مواجهشدن با انحراف اخلاقی همسر است. تأثیرات این انحراف اخلاقی در تعامل طرفینی و نیز در تربیت اخلاقی فرزندان موجب میشود شوهر به عنوان یک فاعل اخلاقی، دچار تعارض تواردی (الزام ایجابی یک فعل خاص از یک جهت و الزام سلبی آن از جهت دیگر) شود؛ زیرا از یک سو اخلاقاً بایسته است از انحراف اخلاقی همسر خویش اغماض کند و از سوی دیگر مسئولیت اخلاقی او در تربیت فرزندان ایجاب میکند که از این انحراف اخلاقی اغماض نکند. <br /> این مقاله بر آن است تا با بررسی این تعارض در موقعیتهای مختلف (دستکم 15وضعیت)، با انتخاب و تعیّن بخشیدن موجّه به یکی از راهحلهای ممکن (تصمیمگیری اخلاقی)، به حل این تعارض بپردازد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122کاربرد توکّل در تحملافزایی با تأکید بر مشکلات خانواده17720821283FAعلیملکوتی نیاعبداللهعمادیمحمد تقیسبحانی نیاJournal Article20161005چکیده
پرسش اساسی این است که راه افزایش توانمندی انسان در تحمّل مشکلات چیست؟ آموزههای قرآن و حدیث، یکی از راهها را «توکّل به خدا» دانسته است. در همین راستا، مقاله پیش رو، به تبیین روانشناختی مفهوم توکّل و نقش آن در «تحملافزایی» انسان در سختیهای زندگی میپردازد.
نتیجه پژوهش روشن میسازد که توکّل در حوزه شناختها و عواطف فرد تغییراتی ایجاد میکند که از همان رهگذر، توانایی تحمل وی را افزایش میدهد. در حیطه شناخت و نگرش فرد، شخص توکّلکننده دارای نوعی تفسیر و ارزیابی میشود که به سبب آن عواطف مثبتِ «آرامش» و «نیرومندی» در او شکل میگیرد. این عواطف، منطبق با مؤلفههای «تحمل» است. این نتایج از مسیر فرایند «زمینهها» و فرایند «پیشنیازها»ی توکّل به دست آمده و در حوزه مشکلات خانواده، بر تحملافزایی اعضا در مواجهه با «رویدادهای ناگوار» و «رفتارهای ناگوار» تطبیق داده شده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-789893320131122زنان و آسیبشناسی استفاده از محصولات هرزهنگاری20922721284FAوحیدقاسمیحکیمهملک احمدیJournal Article20161005چکیده<br /> نیاز جنسی یکی از نیازهای مهم بشر است که گاهی افراد از راههای آسیبزا برای رفع آن اقدام میکنند. یکی از این راهها استفاده از محصولات هرزهنگاری است که به اَشکال گوناگون در دسترس افراد قرار میگیرد و میتواند اثرات جبرانناپذیری بر فرد و جامعه وارد سازد. <br /> مهمترین آسیبی که کاربری این محصولات در پی دارد، متوجه زنان و به تَبَع آن، ازدواج و نهاد خانواده است. بر همین اساس، هدف اصلی پژوهش پیش رو، آسیبشناسی استفاده از محصولات هرزهنگاری نسبت به زنان است. این مطالعه به صورت کیفی با رویکرد پدیدارشناختی و مبتنی بر نمونهگیری هدفمند انجام شده است. بدین منظور، با 20 نفر از مردانی که مصرفکننده فیلم و عکس هرزهنگاری بودند، مصاحبه عمیق صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل دادهها نیز با استفاده از روش کولیزی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد پیامدهای استفاده از محصولات هرزهنگاری، در دو دسته پیامدهای نگرشی (زن به عنوان کالای جنسی، ترس از صمیمیت، برداشتهای نادرست نسبت به زن و اخلال در امر ازدواج) و پیامدهای کُنشی (الگوبرداری جنسی، اعتیاد جنسی، تجاوز و خشونت جنسی و رابطه جنسی شهوانی) قابل تقسیمبندی است.