دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121تحلیل انتقادی غضب و رضایت پیامبر اکرم در کتابهای روایی و عرفانی اهلسنت9392230010.22081/jare.2017.22300FAسیدحسینسیدموسویاستادیار دانشگاه فردوسی مشهد.مهدیحسن زادهدانشجوی دکترای مدرسی معارف اسلامی گرایش مبانینظری دانشگاه فردوسی مشهد.Journal Article20160116حدیثی در کتب اهلِسنت از لسان نبی مکرم اسلامJ بهصورت دعا نقل شده که عبارت است از «اللَّهُمَّ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ أَغْضَبُ کَما یَغضِبُ البَشرُ وأرضَى کما یَرضَى البَشرُ فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زکاةً و رَحمةً» این حدیث با اختلافهایی در الفاظ، مورد پذیرش آنان قرار گرفته است و پایه و اساس برخی از معارف آنها از جمله مبنای مباحث اخلاقی، نبیّ، ولیّ و انسانشناسی آنها را رقم میزند. سؤال این است که آیا این حدیث به همین صورت از پیامبرJ نقل شده است و چنین غضب و رضایتی در پیامبرJ وجود دارد یا اینکه بخشی از آن مورد دستبرد جاعلان حدیث با انگیزههای ویژه قرار گرفته است؟ با توجه بهصراحت اعلام پیامبرJ در خصوص جعل حدیث از طرف دروغگویان و نسبت دادن به ایشان، در این مقاله به بررسی این دو صفت پیامبر از دیدگاه این حدیث، با روش تحلیل محتوایی و تا حدودی بررسی سندی میپردازیم و آنرا با آیات قرآن و روایات محک میزنیم. بهنظر میرسد قسمت اول حدیث درست است اما بخش دوم که عبارتست از : «فَمَن لَعَنتُه مِن أحَدٍ مِن أُمَّتی فَاجعَلها لَه زَکاةً و رَحمةً» صحت ندارد و با غرض تطهیر اخلاقی برخی صحابه، به پیامبرJ نسبت داده شده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121ساختار گزارههای اخلاقی از دیدگاه ابنسینا39562263110.22081/jare.2017.22631FAمحمدحسینمهدوینژاداستادیار گروه فلسفه و کلام و اخلاق دانشگاه پیامنور.لیلافاضلیکارشناسارشد فلسفهٔ اخلاق دانشگاه پیامنورJournal Article20160118یکی از مباحث وجودشناختی در فلسفۀ اخلاق، ساختار گزارۀ اخلاقی است؛ به این معنا که آیا مدلول قضیهای مثل «راستگویی خوب است» اخبار است یا انشا؟ آیا انسان خوببودنِ راستگویی را کشف میکند یا خوببودن را برای راستگویی جعل میکند؟ نوشتار حاضر با بررسی آثار ابنسینا به روش توصیفیتحلیلی درمییابد که برخی مبانی او همچون مبدئیت شریعت الهی برای اخلاق و مشهوربودن قضایای اخلاقی، با دیدگاه جعل قضایای اخلاقی سازگار است. ولی دیگر اظهاراتش، ازقبیل قراردادن اخلاق ذیل مباحث فلسفه و برهانپذیری گزارههای اخلاقی، غیرواقعی و ناشناختیبودن گزارههای اخلاقی را نفی میکند. از مجموع دیدگاههای شیخالرئیس به این نتیجه میرسیم که دلایل واقعیبودن اخلاق قویتر است و ابنسینا معتقد به اخباریبودن گزارههای اخلاقی است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121نگاهی به عناصر برنامۀ درسی در کتاب مفاتیحالحیاة آیتالله جوادیآملی57882230110.22081/jare.2016.22301FAمحبوبهمحمد شفیعدانشجوی دکتری برنامهریزی درسی، دانشگاه اصفهانسیدابراهیممیرشاه جعفریاستاد گروه علومتربیتی دانشگاه اصفهان.0000-0002-8175-5637Journal Article20150926هدف از این پژوهش بررسی و تعیین عناصر برنامهٔ درسی براساس کتاب <em>مفاتیحالحیاة</em> آیتالله جوادیآملی است. پژوهش حاضر با بهرهگیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفیتحلیلی انجام شده و با استفاده از منابع موجود و در دسترس به توصیف و تحلیل عناصر برنامهٔ درسی در کتاب <em>مفاتیحالحیاة</em> پرداخته است. در این راستا براساس تعاریف عناصر برنامهٔ درسی، چهار عنصر اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی بهعنوان مؤلفههای اساسی در برنامهریزی درسی انتخاب شدند. سپس کتاب <em>مفاتیحالحیاة</em> بررسی شد تا مشخص شود، در این کتابِ سرشار از مبانی و اندیشههای اسلامی، چه مباحثی را میتوان در برنامهٔ درسی پیاده ساخت. حاصل پژوهش در بُعد اهداف نشان داد، هدفهای مهمی که باید در تعلیموتعلّم مدنظر قرار گیرند، شامل هدفهای شناختی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، زیستیجسمانی، اخلاقی و اعتقادی است. این هدفها ازطریق آموزش علوم دینی، قرآن، حدیث، فقه، شعر دینی، مهارت اجتماعی، احکام عبادی، حرفه و صنعت، ورزش و تفریحهای سالم، بهداشت جسم و روان و بهداشت محیطزیست تحقق مییابند. همچنین، بر تفکر و تدبر، گفتوگوی علمی، پرسشگری، تشکلهای علمی، مشورت و گردشگری بهعنوان روشهای تدریس تأکید شد. درنهایت، مباحث مهم چهارمین عنصر، یعنی مؤلفهٔ ارزشیابی، آسانگیری و مدارا و پرهیز از سختگیری با فراگیران بود.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121رابطۀ فضیلتهای اخلاقی و وضعیت آموزشی در دانشآموزان پایۀ نهم متوسطه891012263310.22081/jare.2017.22633FAمریمعبدالهیمقدمدانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینای همدان، مشاور آموزشوپرورش شهرستان خرمآباد و مدرس دانشگاهJournal Article20151231پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطهٔ فضیلتهای اخلاقی و وضعیت آموزشی دانشآموزان در مقطع متوسطهٔ اول، پایهٔ نهم، در شهرستان خرمآباد انجام شده است. جامعهٔ آماری این پژوهش شامل تمامی دانشآموزان مقطع متوسطهٔ اول در شهرستان خرمآباد بودند که از میان آنها براساس جدول مورگان 350 نفر، 175پسر و 175دختر، براساس روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند و پرسشنامههای رشد اخلاقی معنویپور (2012) و رفتار اخلاقی سوانسون و هیل (1993) را تکمیل کردند. وضعیت آموزشی دانشآموزان هم براساس معدل نیمسال آموزشی آنها سنجیده شد. سپس با استفاده از تحلیل آماری همبستگی رگرسیون، یافتهها نشان داد که بین فضیلتهای اخلاقی و وضعیت آموزشی دانشآموزان، همبستگی مثبت وجود دارد؛ اما بین رشد اخلاقی و وضعیت آموزشی، همبستگی معنادار وجود ندارد. همچنین، وضعیت آموزشی، پیشبین خوبی برای رفتار اخلاقی دانشآموزان نبوده است. بنابراین، لازم است که به آموزش فضیلتهای اخلاقی و رشد آنها در نوجوانان توجه کرد تا پیامدهای آن در زمینهٔ پیشرفت آموزشی نمایان شود. نباید صرفاً به عامل تحصیل در رشد اخلاقی متکی بود؛ بلکه باید عوامل تأثیرگذار دیگر بر رشد اخلاقی را هم در کنار وضعیت آموزشی مطالعه کرد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121تحلیل اجتماعی اخلاق کار؛ مؤلفهها و پیشایندها و پسایندهای آن1031332230210.22081/jare.2016.22302FAمحمدعلیزکیدانشیار جامعهشناسی دانشگاه امامحسین.حسینمظاهریکارشناسارشد جامعهشناسی.Journal Article20151107اخلاق کار موضوعی است که در طول تاریخ به آن پرداخته شده؛ اما در قرنهای معاصر بر اهمیت آن افزوده شده است. با ورود به هزارهٔ سوم میتوان با اطمینان گفت که اخلاق کار موضوعی مهم در جامعهشناسی کار و حرفههاست. علوم مختلف سازمانی و رفتاری، یعنی روانشناسی کار و همچنین علوم اجتماعی، یعنی جامعهشناسی کار و حرفهها، ابعاد گوناگون اخلاق کار را بررسی و تحلیل کردهاند. در راستای تحلیل اجتماعی، پرسشهای اصلی پژوهش حاضر، عبارتاند از:
1. ماهیت اخلاق کار چیست و میزان آن و چهار مؤلفهاش میان کارکنان ادارههای دولتی چه مقدار است؟
2. پیشایندهای اجتماعی و سازمانی، یعنی عوامل مؤثر بر اخلاق کار کداماند؟
3. پسایندهای اخلاق، یعنی آثار و پیامدهای سازمانی و شغلی کار چیست؟
پیشایندها، یعنی عوامل مؤثر بر اخلاق کار، هفت متغیر اجتماعی و سازمانی دارند: جنس، سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، نوع سازمان، نوع استخدام و سالهای شغلی. همچنین، چهار متغیر سازمانی و شغلی، یعنی رضایت شغلی، تعهد سازمانی، بیگانگی از کار و انگیزش شغلی بهعنوان پسایندها، یعنی آثار و پیامدهای اخلاق کار درنظر گرفته شدهاند. در این پژوهش برای سنجش موضوع پژوهش از پرسشنامهٔ اخلاق کار شغلی پتی و همکاران (1991) که شامل چهار مؤلفه است، استفاده شده است.
نتایج این پژوهش نشان داد که هیچیک از پیشایندها یا متغیرهای هفتگانهٔ اجتماعیسازمانی بر اخلاق کارکنان ادارههای دولتی شهر نجفآباد تأثیری نگذاشتهاند. رابطهٔ معنادار اخلاق کار با چهار پسایند یا متغیر سازمانی و شغلی، نشاندهندهٔ این است که اخلاق کار ازسویی، موجب افزایش تعهد سازمانی و رضایت شغلی و انگیزش شغلی شده است و ازسویی دیگر، موجب کاهش بیگانگی از کار. نتیجهٔ آزمون مدل پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر، بیانگر این است که اخلاق کار ازطریق متغیرهای رضایت شغلی و تعهد سازمانی و بیگانگی از کار، بر انگیزش شغلی کارکنان اثر گذاشته است.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121ارزشیابی اخلاق حرفهای اعضای هیئتعلمی دانشگاه شهیدباهنر کرمان1351662229910.22081/jare.2016.22299FAهدایتتیرگراستادیار دانشگاه شهیدباهنر کرمان، دانشکدۀ ادبیات و علومانسانیسیدسجادطباطبائیکارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه شهیدباهنر کرمان، دانشکدهٔ ادبیات و علومانسانی.Journal Article20160202امروزه، رشد پرشتاب علم و ظهور فنّاوریهای جدید از یک سو و ازهمگسیختگی مبانی سنتی اخلاق در جوامع از سوی دیگر، اهمیت پایبندی به اصول و ارزشهای اخلاق حرفهای را در اعضای هیئتعلمی دانشگاه دوچندان کرده است. چراکه این افراد نقش اصلی در اداره و هدایت آموزش برعهده دارند. نقش علمی و فرهنگی و اجتماعی استادان و دانشجویان ایجاب میکند که این افراد بیش از هر قشر دیگر، از اخلاق نیک برخوردار باشند. این مطالعه با هدف ارزشیابی اخلاق حرفهای استادان، میزان رعایت اخلاق حرفهای اعضای هیئتعلمی در دانشگاه شهیدباهنر کرمان را هنگام تدریس از دیدگاه دانشجویان بررسی کرد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از نوع توصیفیارزیابی و مقطعی بود. دادههای پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامۀ محققساخته جمعآوری شد و متخصصان روایی صوری و محتوایی آن و همچنین پایایی آلفا کرونباخ 0.94 را تأیید کردند. تعداد 176 دانشجو به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. نتایج حاکی از این است که مؤلفههایعزت نفس و آراستگی و نظم، بیشترین میانگین را دارند. همچنین، بین دانشجویان زن و مرد در ارزشیابی اخلاق حرفهای اعضای هیئتعلمی تفاوت معناداری بهدست آمد. بهنظر میرسد که اعضای هیئتعلمی رشتۀ علومتربیتی در مقایسه با سایر رشتهها، اخلاق حرفهای را بیشتر رعایت میکنند که این بهدلیل آشنایی با مفاهیم اخلاقی و تربیتی و روانشناختی است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121بررسی و ارزیابی نگرش مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد خرمآباد1671906503310.22081/jare.2018.49787.1165FAمحمدامینیاستادیار و عضو هیئتعلمی دانشگاه کاشانJournal Article20160413این پژوهش با هدف بررسی نگرش مذهبی دانشجویان انجام شد. روش پژوهش توصیفیپیمایشی از نوع مقطعی و جامعۀ آماری آن، دانشجویان دانشگاه آزاد خرمآباد در سال 1392 تا 1393، به تعداد 13هزار نفر بودند که 145 نفر از دانشجویان بهشیوۀ تصادفیطبقهای انتخاب شدند. دادههای این پژوهش ازطریق اجرای پرسشنامۀ استاندارد سراجزاده با 26 پرسش بستهپاسخ، در چهار مؤلفه برحسب طیف پنج درجۀ لیکرت جمعآوری شد. روایی پرسشنامه بهطریق محتوایی توسط کارشناسان تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز ازطریق ضریب آلفای کرونباخ 81/0 برآورد شد. یافتهها نشان داد که میانگین مؤلفههای نگرش مذهبی دانشجویان در دانشگاه آزاد خرمآباد، بیشاز حد متوسط 3 است. بالاترین میانگین مربوط به مؤلفۀ نگرش اعتقادی به میزان 47/4 است. همچنین، بین نگرش مذهبی دانشجویان و معدلهای آنان در مقاطع گوناگون آموزشی دانشگاه آزاد، تفاوت معنادار وجود نداشت؛ اما برحسب جنس معنادار بود.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121رابطۀ دینداری با سلامت روان دانشآموزان دختر در مقطع متوسطۀ دوم شهرستان سقز1932102263710.22081/jare.2016.22637FAکمالسلیمیکارشناس ارشد روانشناسی تربیتیJournal Article20160118این پژوهش پژوهشی بنیادی است که هدف آن شناخت رابطهٔ بین دینداری و سلامت روان در شهرستان سقز است. باتوجهبه اینکه جامعهٔ ما جامعهای دینی است و شناخت دینداری و رابطهٔ آن با جنبههای گوناگون زندگی، از جمله سلامت روان ازلحاظ آسیبشناسی اهمیت دارد، این تحقیق میتواند در کمک به جوانان مؤثر باشد. ابزارهای استفادهشده در این پژوهش عبارتاند از: پرسشنامهٔ دینداری و پرسشنامهٔ سلامت روان. در این پژوهش دادههای بهدستآمده بهوسیلهٔ روشهای آمار توصیفی، ضریب همبستگی و ... تجزیه و تحلیل شد. روشهای آماری نشان دادند که بین متغیرهای پیشبینی و ملاک استفادهشده رابطه وجود دارد. همچنین، نتایج نشان دادند که رابطههای معناداری بین دینداری و اختلالهای روانی وجود دارد. علاوهبراین، نتایج تحلیل نشان دادند که بُعد اعتقادی و آیینی دینداری، بیشترین نقش را در تعیین اختلالهای روانی دارند.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهانفصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی2251-7898124520161121مقایسۀ هوش معنوی دانشآموزان ورزشکار نخبه و عادی با غیرورزشکار مقطع متوسطه2132312230310.22081/jare.2016.22303FAعلیفرمانیکارشناسیارشد دانشگاه آزاد کرجمرتضیطاهریاستادیار دانشگاه بینالمللی امامخمینیخدیجهایران دوستاستادیار دانشگاه بینالمللی امامخمینیJournal Article20151222پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ هوش معنوی میان دانشآموزان ورزشکار نخبه و عادی با غیرورزشکار پسر سطح متوسطه در استان قزوین صورت گرفت. روش مطالعه در این پژوهش از نوع مطالعات علّیِ پس از وقوع است. جامعهٔ آماری نیز تمامی دانشآموزان پسر سطح متوسطه در استان قزوین هستند. بدین منظور، 90 نفر، 30 ورزشکار نخبه و 30 ورزشکار عادی و 30 غیرورزشکار، از 1645 دانشآموز پایهٔ اول و دوم و سوم انتخاب شدند که همگی در سال تحصیلی 1393تا 1394 مشغول بهتحصیل بودند. ورزشکاران عادی و غیرورزشکار بهروش نمونهگیری تصادفی ساده و ورزشکاران نخبه ازطریق نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. همچنین، برای جمعآوری دادهها از پرسشنامهٔ استاندارد هوش معنوی استفاده شد. نتایج این پژوهش با استفاده از روشهای آمار توصیفی و روشهای آماری تحلیل واریانس یکراهه و آزمون کروسکال والیس گروههای مستقل بهدست آمد. نتایج نشان داد که بین هوش معنوی دانشآموزان ورزشکار نخبه و ورزشکار عادی و غیرورزشکار مقطع متوسطه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0≥p). همچنین، تفاوت معناداری بین خردهمقیاسهای هوش معنوی مشتمل بر درک و ارتباط با سرچشمهٔ هستی و زندگی معنوی با اتکا به هستهٔ درونی در سه گروه دانشآموزان غیرورزشکار و ورزشکار نخبه و ورزشکار عادی وجود داشت (05/0≥p). درمجموع، این پژوهش نشان داد، هوش معنوی و مؤلفههای آن در دانشآموزان ورزشکار نخبه از ورزشکاران عادی و دانشآموزان غیرورزشکار بهتر است که این نتیجه تأییدی بر تأثیر فعالیت بدنی و قهرمانی بر هوش معنوی است.