دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
نقش مادر در شکل گیری وجدان اخلاقی
11
31
FA
هاجر
عساکره
عضو هسته مطالعاتی مرکز پژوهش های موسسه آموزش عالی معصومیه
h.asakereh60@gmail.com
حسین
دیبا
0000-0002-1594-7147
معاونت امور بین الملل دفتر تبلیغات اسلامی
hoseindiba@gmail.com
10.22081/jare.2019.52295.1281
فلاسفۀ اخلاق همواره به موضوع وجدان اخلاقی و چگونگی شکلگیری آن توجه داشتهاند. آنها در پی پاسخ به این پرسش هستند که آیا وجدان یک نیروی اخلاقی مستقل است یا هر آنچه بهوسیلۀ آن ادراک میگردد همان احکام عقل عملی است؟ روانشناسان نیز دربارۀ اینکه چگونه قواعد و دستورهای بیرونی، برای فرد، درونی میشوند، بسیار سخن گفتهاند. با فرض پذیرش حقیقتی با عنوان «وجدان اخلاقی»، پژوهش حاضر نقش مادر را با رویکرد دینی و با بهره از یافتههای روانشناسی اخلاق بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که بهترین راه برای پیدایش صفات پایدار منش در کودک، پرورش وجدان اخلاقی است. در این مقاله، وجدان اخلاقی یعنی توانایی تشخیص خیر و شر که محرکی برای عمل به نیکیها و قوانین است. شکلگیری وجدان اخلاقی، براساس بنیانهای دینی و فطرت اخلاقی انسان، حاصل تأثیر رشد شناختی و تحول انگیزش و عوامل برانگیزانندۀ تکرار رفتار مطلوب است تا هنگامیکه آن رفتار ملکه و معیار درونی گردد. این مقاله بر آن است نقش مادر را در موضوع شکلگیری وجدان اخلاقی تبیین کند و با ارائۀ راهکارهایی در سه حیطۀ شناختی، عاطفی و رفتاری (براساس اعطای بینش، تعمیق باورها و اصلاح رفتار)، الگوی جدید برای شکلگیری وجدان اخلاقی ارائه دهد.
وجدان,وجدان اخلاقی,مادر,تربیت اسلامی,روانشناسی اخلاق,ارزشهای اخلاقی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66390.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66390_ab64d9fb772baa0e7d4401f830eff97d.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
اخلاق جنسیتی از منظر اسلام و رابطه آن با نسبیت اخلاقی
33
54
FA
عباس
عبدالهی
حوزه علمیه قم
abdollahi.133@gmail.com
سکینه
اکبری
مرکز آموزش عالی اجتهاد قم، جامعه الزهرا س
skn.akbari@gmail.com
10.22081/jare.2019.51870.1270
یکی از مسائل نوپدید در تحقیقات تفسیری و حدیثی معاصر، بازخوانی اخلاق اسلامی از جنبۀ «جنسیت» و استناد «اخلاق جنسیتی» به منابع وحیانی اسلام است. مسئلۀ اصلی این نوشتار، در گام نخست، اثبات اصل گزارههای اخلاقی خطاب به یکی از دو جنس انسانی در آیات و روایات و در گام دوم، یافتن مبانی و مبادی استنباط اخلاق جنسیتی از معارف وحیانی اسلام و ابطال اشکال نسبیت اخلاقی دربارۀ آن است. براساس یافتههای این تحقیق، وجود گزارههای اخلاق جنسیتی در آیات و روایات انکارناپذیر است و تناظر دو مبنای قرآنی «زوجیت» و «تطابق نظام تشریع و نظام تکوین»، بستر نفسالامریِ صدور این گزارهها را از جانب شارع مقدس نمایان میسازد. در نهایت، بعد از پاسخدادن به اشکال نسبیشدن احکام اخلاقی در صورت پذیرش «اخلاق جنسیتی» در اسلام، این نتیجه حاصل شد که ادعای اطلاق کامل گزارههای اخلاقی به دو جنس انسانی در شریعت اسلامی، قابلاستناد به منابع دینی نیست. بدین ترتیب، در استنباط گزارههای اخلاقی اسلام در نظام خانواده، توجه به بُعد جنسیتی زن و مرد، امری ضروری است و در بعضی موارد موجب تفاوت یا تعارض احکام اخلاقی زنانه و مردانه میشود. روش این پژوهش، ترکیبی از رویکردهای دروندینی و بروندینی است.
اخلاق جنسیتی,رذایل و فضایل,نظام خانواده,شریعت اسلامی,نسبیت اخلاقی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66392.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66392_d6632018faa03d97608c839638e71b22.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
تأملی دربارة جایگاه و مؤلفههای تربیت اخلاقی کودکان در خانواده (براساس دیدگاه امام علی (ع))
55
79
FA
مریم
اصفهانی
دانشگاه علوم و تحقیقات واحد تهران...
maryamesfahani1404@yahoo.com
10.22081/jare.2018.51839.1268
دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگری با مشکلات مختلف اخلاقی مواجه است. مراد از تربیت اخلاقی، فرایند ایجاد و پرورش فضایل اخلاقی در فراگیران و کوشش برای بازداشتن آنها از رذایل اخلاقی در مقام نظر و عمل است. با توجه به اهمیت تربیت اخلاقی، پرداختن به مباحث مربوط به اخلاق و تربیت اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار است. امام علی7، اولین پیشوای شیعیان، نکات برجستهای دربارۀ تربیت اخلاقی بیان فرموده است. پژوهش حاضر میکوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی جایگاه و مؤلفههای تربیت اخلاقی کودکان در خانواده از دیدگاه امام علی 7بپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد امام مراحل تربیت اخلاقی را براساس مراحل اخلاق به سه دورۀ هفتساله تقسیم کرده و دربارۀ مؤلفههای تربیت اخلاقی (هدف غایی، اهداف واسطهای، اصول و روشها) مواردی را بهصورت کاربردی ارائه کرده است. الگوبرداری از سیرۀ حضرت علی7، بهرهگیری از روشهای تربیتی اسلامی و پرورش نسل صالح میتواند راهگشای سعادت دنیوی و اخروی باشد.
امام علی,تربیت اخلاقی,مراحل,اهداف,اصول و روشها
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66393.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66393_931e507ac1df8c6dfeb75e14497522e5.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
مطالعه کیفی شیوه ها واثرات فریبکاری رسانه درخانواده
81
106
FA
فائزه
تقی پور
0000000329127358
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اصفهان(خوراسگان)
faezeh.taghipour@gmail.com
10.22081/jare.2019.50720.1226
این پژوهش با هدف بررسی کیفی شیوهها و آثار فریبکاری رسانه در خانواده انجام شد. روش تحقیق کتابخانهای و اسنادی و ابزار گردآوری اطلاعات، یادداشتبرداری بود. برای گردآوری اطلاعات، کتب نظری دربارۀ رسانه و مطالعات انتقادی، مقالات علمی- پژوهشی و علمی - تخصصی و ترجمۀ متون تخصصی بررسی و واکاوی شد. یافتهها در سه بخش فریبکاری رسانه در نحوۀ پوشش خبری و انتقال آن به مخاطبان، اثرگذاری بر سبک زندگی اعضای خانواده و راهکارهای برونرفت خانواده از مسئلۀ فریبکاری رسانه دستهبندی و ارائه شد. شیوههای پوششدادن اخبار و نحوۀ انتقال آن به مخاطبان، تأثیر عمدهای بر فریب مخاطبان دارد؛ بهگونهای که فنون خبری مؤثر بر فریب شامل: سابقهنویسی، ارائۀ نمایشی اطلاعات سری، نشت هدایتشونده، ماساژ پیام، حذف، کلیبافی، زمانبندی ارائۀ پیام، قطرهچکانی، ایجاد موج خبری، تبخیر، ارائۀ دروغ بزرگ، نشاندادن سانسور بهطور غیرمستقیم، دستچینکردن پیام، ساختن دشمن فرضی، مبالغه، اثر تلقیح و استفاده از تصاویر خشونتآمیز دربارۀ زنان و کودکان و... است. در مبحث فریبکاری رسانه و اثرگذاری آن بر سبک زندگی خانواده، نتایج نشان داد که رسانهها با شکلدادن به آگاهی کاذب مخاطبان، گسترش و نمایش تضاد طبقاتی، ایجاد حس ازخودبیگانگی، قهرمانسازی، دستکاری مفاهیم جنسیتی، خدمت به صاحبان سیاست و اقتصاد و ایجاد تغییرات فرهنگی موجب تغییر در سبک زندگی فردی و خانوادگی مخاطبان میشوند. همچنین، رسانهها گاهی قواعد اخلاقی خانواده را تهدید میکنند.
رسانه,فریبکاری رسانه,خانواده,سبک زندگی,پوشش خبری
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66394.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66394_c6c862309c9b7ae85ed20060eafb627b.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
چرا من باید اخلاقی باشم؟
107
129
FA
صالح
قربانیان
دانشگاه معارف
salehgh313@gmail.com
10.22081/jare.2019.52308.1282
تاریخ فلسفه اخلاق از دیرباز شاهد تلاش فیلسوفان برای تولید و ارائهی دلایل مختلف برای «اخلاقی بودن» بوده است. سؤالِ «چرا باید اخلاقی بود؟»، در جهت رسیدن به پاسخهای قانعکننده، برای قبول کردن و همچنین زندگی کردن بر اساس نظام اخلاقیِ خاص استوار است. ولی سؤالی که ما در پی پاسخ به آن هستیم این است که «چرا من باید اخلاقی باشم؟».<br /> در سؤال اولی پاسخها و دلایل به دنبال توجیه نظامِ اخلاقی هستند، ولی در دومی با قبولِ فایدهمند بودن نظام اخلاقی، حیطه خاصی را به چالش میکشاند و آن اینکه آیا لازم است که فرد همیشه رفتار اخلاقی داشته باشد؟ این مقاله درروش گردآوری مطالب، از روش کتابخانهای و در نحوه استناد دادهها، از شیوه اسنادی پیروی میکند و در تجزیهوتحلیل مطالب، روش آن تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی است.<br /> در ابتدا با بررسی جوابهای ارائهشده به یک دستهبندی از جوابها بسنده کرده و در ادامه به بخشی از چالشهای پیش روی این جوابها پرداختهایم و به این نتیجه دستیافتهایم که یک نوع دلیلِ خاص بهتنهایی برای اخلاقی بودن کافی نیست و دلیل محکم و قوی که هم ایجاد انگیزه کند و هم از قوت کافی برخوردار باشد، یک دلیل چندوجهی است که از کنار هم قرار گرفتن چندین نوع ادله مختلف و از ترکیب شدنِ آنها به دست میآید.
اخلاق,رفتار اخلاقی,نفع شخصی,عقلانیت منصفانه,فضیلتگرایی
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66389.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66389_17d76880707aa8d8120f86fc73223c77.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان
فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
2251-7898
2676-6760
14
31
2018
11
22
آیا رذایل مهلکند؟
131
162
FA
سید علی اصغر
هاشم زاده
0000-0002-6204-9366
دکترای فلسفه اخلاق دانشگاه قم
و مدرس گروه معارف دانشگاه اصفهان
ph.morality@gmail.com
10.22081/jare.2019.51981.1272
در سالهای اخیر، فیلسوفان و روانشناسان اخلاق، توجه فزایندهای به موضوع فضائل داشتهاند؛ اما موضوع رذایل اخلاقی کمتر مورد تمرکز آنها بوده است. گابریل تیلور، محقق برجسته اخلاق با هدف اصلاح این کمتوجهی، در اثری مهم با نام «رذایل مهلک»، این مسئله را بهتفصیل مورد بحث قرار میدهد. رذایل مهلک که در سنت مسیحیت به هفت گناه کبیره نیز شهرت دارند، شامل کاهلی، حسد، طمع، غرور، خشم، شهوت و شکمپرستی میشوند. به باور تیلور، هر یک از این رذایل تباهکننده نفساند و داشتن آنها مانع از هدایت آدمی بهسوی یک زندگی شکوفا و سعادتمند میگردد. هرچند از این سخن نمیتوان نتیجه گرفت که فضایل لازمه شکوفاییاند، اما میتوان آن را مؤیدی دانست بر مدعای اخلاق فضیلت ارسطویی که نبود چنین رذایلی را، شرط لازم برای نیل به حیاتی مطلوب میداند. تیلور در این مقاله که درواقع برشی از کتاب اوست که سالها بعد و با تفصیل بیشتر نگاشته شد، ماهیت رذایل به فرد را با بررسی موردی رذیلت کاهلی روشن میکند.
شکوفایی,خود,کاهلی,رذایل,فضایل,اخلاق فضیلت
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66391.html
http://akhlagh.morsalat.ir/article_66391_ca2b9d086ca1b1a30ded47aa8ca66833.pdf