نگاهی به فواید و آثار فرزندآوری و فرزندپروری در آموزه‌های دینی با رویکردی اخلاقی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانش‌آموختۀ حوزۀ علمیۀ قم.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی دلایل نظری و معرفتی فرزندآوری و فرزندپروری در آموزه‌های دینی است. این پژوهش کیفی است و با روش توصیفی‌تحلیلی ضمن تبیین نگاه اسلام دربارۀ فرزندآوری و فرزندپروری، به تبیین آثار اجتماعی، اخلاقی، خانوادگی و معنوی آن نیز می‌پردازد و مباحث معرفتی را با رویکردی روان‌شناختی تحلیل می‌کند. نتیجه‌های این پژوهش نشان می‌دهد که فرزندآوری و فرزندپروری در نگاه دینی جایگاه والایی دارد و در آموزه‌های دینی نگرش مثبتی به آن‌ها وجود دارد و یکی از هدف‌های اساسی تشکیل خانواده، فرزندآوری و افزایش نسل صالح است. در بسیاری از آیات و روایات از فرزند با تعابیری زیبا یاد شده است؛ مانند مایۀ امید و خوشبختی، نور چشم، نعمت الهی، هدیۀ الهی، میوۀ دل، یاری‌کننده، علت ثواب و پاداش اخروی و رحمت و غفران الهی، باعث خیر و برکت، باعث قوّت قلب و شکفتگی. همچنین، محروم‌‌بودن و دوربودن از فرزند، باعث غم، اندوه، ناامیدی و اضطراب معرفی شده است. فرزندآوری و فرزندپروری باعث استحکام خانواده، رضایتمندی از زندگی، تأمین بهداشت روان، توسعۀ رزق، رشد اجتماعی، افزایش مهارت، شکوفایی استعدادها، کسب معنویت، رضایت الهی، تقویت روابط اجتماعی و ... می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی.##
  2. آرگایل، مایکل، 1383، روان‌شناسی شادی، ترجمۀ مسعود گوهری انارکی و همکاران، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی. ##
  3. ابن‌بابویه، محمدبن‌على، ‏1413، منلایحضرهالفقیه‏‏، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعهۀمدرسین حوزۀ علمیۀ قم. ##
  4. ابن‌حیون، نعمان‌بن‌محمد مغربى، 1385ق، دعائمالإسلاموذکرالحلالوالحراموالقضایاوالأحکام، ج2،  قم: مؤسسۀ آل‌البیت:.##
  5. ایگیناس، لپ، 1369، روان‌شناسی عشق ورزیدن، ترجمۀ کاظم سامی و محمود ریاضی، تهران: چاپخش. ##
  6. براگا، جوزف و لوری براگا، 1368، با کودکان خود رشد کنید، ترجمۀ پروین قاسم‌زاده، تهران: آسیا. ##
  7. برنارد، اسپادک، 1369، آموزش در دوران کودکی، ترجمۀ محمدحسین نظری‌نژاد، مشهد: آستان قدس رضوی. ##
  8. پاپالیا ،دایان ای، 1391، روان‌شناسی رشد و تحول انسان، ترجمۀ داود عرب قهستانی و همکاران، تهران: رشد. ##
  9. پاینده، ابوالقاسم، 1382، نهجالفصاحة؛ مجموعهکلماتقصارحضرترسول9، تهران: دنیاى دانش. ##
  10. پناهی، علی‌احمد، 1390، بررسی تطبیقی نقش همسران در نظام از دیدگاه اسلام و روان‌شناسی؛ رسالۀ سطح چهار (دکتری)، قم: حوزۀ علمیۀ قم. ##
  11. جک، کانفیلد، 1378، غذای روح برای والدین، ترجمۀ عباس چینی، تهران: پیکان. ##
  12. جوادی آملی، عبدالله، 1389، زن در آیینۀ جلال و جمال، قم: اسراء##
  13. جونز، السا، 1378، درمان سیستم‏های خانواده، ترجمۀ فرزین رضاعی، تهران: ارجمند. ##
  14. حرعاملى، محمدبن‌حسن، 1409ق، وسائل الشیعة، ج15و16و17و20و21، قم: مؤسسۀ آل البیت:‏.##
  15. حسن‌زاده، 1386، رمضان، انگیزش و هیجان، تهران: نشر ارسباران. ##
  16. دادستان، پریرخ، 1378، روان‌شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، تهران: سمت. ##
  17. دانشگر، احمد، 1381، فرهنگ لغات، تهران: نوین. ##
  18. دهخدا، علی‌اکبر، 1373، لغت‌نامه، ج8، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ##
  19. رایس، فلیپ، 1387، رشد انسان؛ روان‌شناسی رشد از تولد تا مرگ، ترجمۀ دکتر مهشید فروغان، تهران: ارجمند. ##
  20. ساروخانی، باقر، 1372، طلاق؛ پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ. ##
  21. سالاری‌فر، محمدرضا، 1386، خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ##
  22. طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1417، المیزان فی تفسیر القرآن، ج4، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. ##
  23. طبرسی، رضی‌الدین‌ابی‌نصر الحسن‌بن‌الفضل، 1376ق، مکارم الاخلاق، تهران: دارالکتب الاسلامی. ##
  24. علی‌پور،‌ احمد و همکاران، 1379، «مقالۀ شادکامی و عملکرد ایمنی بدن»،مجلۀ روان‌شناسی، ش15، تهران: فصلنامۀ انجمن روان‌شناسی. ##
  25. عمید، حسن، 1337، فرهنگ عمید، تهران: کتابخانۀ ابن‌سینا. ##
  26. عیاشى، محمدبن‌مسعود، 1380، تفسیرالعیاشی‏، ج2، تهران:                    المطبعة العلمیة. ##
  27. فرجاد، محمدحسین، 1372، آسیب‌شناسی اجتماعی، خانواده و طلاق، تهران: منصوری. ##
  28. کار آلان، 1385، روانشناسی مثبت؛ علم شادمانی و نیرومندی‌های انسان، ترجمۀ حسن پاشاشریفی و همکاران، تهران: سخن. ##
  29. کلینی، محمدبن‌یعقوب‌بن اسحاق،1407ق ،الکافی،ج5و6،                       تهران: دار الکتب. ##
  30. گروهی از محققان، 1386، تقویت نظام خانواده و آسیب‌شناسی آن، ج1، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی. ##
  31. متقی، علی‌بن‌حسام‌الدین، 1409ق، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج16، بیروت: مؤسسة الرسالة. ##
  32. مجلسى، محمدباقربن‌محمد تقى، 1403، بحارالأنوار، ج10و36و42و43و67و100و104، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.##
  33. محمدی ری‌شهری، محمد، 1379،میزان الحکمة،  قم: دار الحدیث. ##
  34. ـــــــــــــــــــ ، 1362، میزان الحکمة، ج4،‌ قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. ##
  35. مراغی، احمد‌ابن‌مصطفی، بی‌تا، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ##
  36. مزلو، آبرهام، 1376، انگیزش و شخصیت، ترجمۀ احمد رضوانی، مشهد: آستان قدس رضوی. ##
  37. مطهری، مرتضی، 1367، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا. ##
  38. منصور، محمود و پریرخ دادستان، 1374، روان‌شناسی ژنتیک 2،           تهران: رشد. ##
  39. نهج البلاغه، 1385، ترجمۀ محمد دشتی، قم: غرفة ‌الاسلام. ##
  40. نهج البلاغه، 1366، ترجمۀ مصطفی زمانی، قم: پیام اسلام. ##
  41. نوری طبرسی، 1408ق، حسین، مستدرک الوسایل، ج15، بیروت: مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث. ##
  42. هدفیلد، ژ.آ.، 1366، روان‌شناسی و اخلاق، ترجمۀ علی پریور، بی‌جا، انتشارات علمی و فرهنگی. ##
  43. Argyle, M.(2001), The Psychology of Happiness ,Routledge Taylor and Francis Group, P. 82. ##
  44. Browne.( 2002). Biology at Work: Rethinking Sexual Equality. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ##
  45. Charen, Mona. (1998). It May Not Be Destiny but Biology Determines Our Roles More Than We Like to Admit. Women’s Quarterly,Spring: 22. ##
  46. Chelen,S.C.H., & Mostaffa, D.M.(2008).Divorce in Malaysia.proceeding of the Seminar Kaunseling Keluarga,Aug 30,Malaysia,24-28. ##
  47. Einar ,B & Brown.F,(2007).Mediators and  moderators of the  stressor-fatigue relationship  in   nonclinical samples.University of  New England,Armidale,NSW,Australia.=Feldman, H. The effects of children on the family. Leiden; E. G. Brill. 1971. ##
  48. Feldman, H. The effects of children on the family. Leiden; E. G. Brill. 1971, P. 125-104. ##
  49. Feldman, H.,(1971). The Effects of Children on The Family, Leiden. ##
  50. Gerald c. Davison, (2001)Abnormal psychology, New York: John Wiley Hafman, L. The value of children to parent,s. new York: Bacic Books, 1973, P.76-19. ##
  51. Hafman, L.(1973(.The value of children to parent,s. new York: Bacic Books. ##
  52. Hudson,D.B.,Elek,S.M.and Campbell-Grossman , C.(2000).Depression,Self-Esteem,Loneliness, and social support Adolescent  Mothers  participating  in the New parents project. Journal of  Social Science,35,139. ##
  53. Hurlock, Elizabeth B.(1978). Child development, London: McGraw-Hill. ##
  54. Khlat, Myriam, Catherine Sermet and Annick Le Pape. (2000). Women’s Health in Relation with Their Family and Work Roles: France in the Early 1990s. Social Science and Medicine. ##
  55. Kiecolt, K. Jill. 2003. Satisfaction with Work and Family Life: No Evidence of a Cultural Reversal. Journal of Marriage and the Family  65: 23–25. ##
  56. Matlin Margaret  W.(2008)The Psychology of women. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning. ##
  57. Maxwell, J. W and Montgomery, J. E. Social Pressure tward early parenthood. Family Coordinator, 1969 ,Vol.1 8; p. 340-344. ##
  58. McCrae, Costa, P.(2003). Personanity in Adulthood. Guilford, New York. ##
  59. Miscarriage Raises (1997).Women’s Risk of Major Depression,Washington Post, 5 February. ##
  60. Monahan .Is childlessness Related to Family Stability. American Sociological Review, August 1955, p. 446-456. ##
  61. Russell, C. Transittion to Parenthood. Journal of Marriage and the family, 1974, Vol 36, P. 294-302. ##
  62. Schieman , S.(2002).Socioeconomic  Status, Job  Conditions, and  Well-Being:Self-Concept Explanation for Gender- Continggent Effects.Journal of Social Science,43-44.627. ##
  63. Steven E. Rhoads Taking Sex Differences Seriously, Encounter Books SAN FRANCISCO ,Copyright © 2004 by Steven E. Rhoads. ##
فصلنامه علمی ـ ترویجی اخلاق

دوره 12، شماره 43
بهار 1395
صفحه 33-65

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 04 شهریور 1396
  • تاریخ پذیرش: 04 شهریور 1396

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار