بررسی نقش عوامل خانوادگی در تشدید آسیبهای فضای مجازی در جامعۀ اسلامی

نویسندگان

1 مربی گروه روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه پیام نور تهران،

2 دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه اصفهان

چکیده

پژوهش پیش رو، نقش عوامل خانوادگی در آسیب‌های فضای مجازی را بررسی و با توجه به آموزه‌های اسلامی، راهکارهایی برای رفع این آسیب‌ها ارائه کرده است. برای گردآوری داده‌ها از روش توصیفی، از نوع پیمایشی، استفاده شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ محقق‌ساخته‌ای است که متخصصان و چند تن از استادان مجرّب، روایی صوری و محتوایی آن راتأیید کرده‌اند. جامعۀ آماری تحقیق، همۀ دبیران دینی و عربی، مشاوران و مربیان پرورشی ناحیۀ چهار آموزش‌و‌پرورش اصفهان را که در سال تحصیلی95- 94 مشغول به‌کار بوده‌اند، دربرمی‌گیرد. بر اساس فرمول حجم نمونه، 85نفر از آن‌ها به‌طور تصادفی برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که 92/0 محاسبه گردید و تجزیه و تحلیل آن با نرم‌افزار آماری spss19 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد آسیب ناشی از تمام عوامل آسیب‌زا، بالاتر از            سطح متوسط است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم. ##احمدی، خدابخش؛ عبدالمالکی، هادی؛ افسردیر، بیتا؛ سید اسماعیلی، فتح الله.(1389). نقش عوامل خانوادگی در نوع و میزان استفاده از اینترنت.مجله علوم رفتاری، شماره 14،صص327-334. ##آقایی میبدی، فهیمه (1386)، بررسی عوامل مؤثر در رشد و تثبیت باورهای دینی دانش آموزان سال سوم دوره متوسطه شهرستان اردکان، یزد‌، سازمان مدیریت و پژوهـش اسـتان یـزد. ##امراللهی، فاطمه (1379)، نقش والدین در تـربیت مـذهبی فـرزندان،                            پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و                  تحقیقات، تهران. ##ایمانی، مهدی؛ شیرالی نیا، خدیجه.(1394). نقش کارکرد و فرآیند خانواده                          در اعتیاد به اینترنت نوجوانان. مشاوره و روان درمانی خانواده، شماره18،                     صص142-163. ##باقری، خسرو.(1386). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران، انتشارات مدرسه. ##بختیاری، حسن؛ فرخی، حسن (1391). بررسی رابطه ­برنامه­های شبکه­های ماهواره‌ای تلویزیونی و هویت دینی جوانان، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. س بیستم، ش 15: 72-55. ##براتی، حمید (1375)، عوامل مـؤثر بـر تربیت دینی فرزندان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد‌، علوم‌ تربیتی، تهران، دانشگاه تهران. ##براون، جیمز .(1385). رویکردهایسوادرسانهای، ترجمه پیرنز ایزدی، فصلنامه رسانه. سال هفدهم، شماره1، شماره پیایی68 . ##بشیر، حسن؛ و افراسیابی، محمد صادق، (1391)، فضای مجازی، فرهنگ و هویت، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال 5، شماره1 (پیاپی 17):صص31-60. ##خسروی، زهره؛ علیزاده صحرایی، ام هانی، (١٣٩٠)، رابطه اعتیاد به                            اینترنت با عـملکرد خـانواده‌ و سلامت‌ روان در دانش آموزان، مطالعات روانشناسی تـربیتی، ١٤: ٨٠-٥٩.##دهقان سیمکانی، رحیم (1391)، امپریالیسم رسانه، چالش و بایدهای تربیتی. پژوهشنامه تربیت تبلیغی، س اول، ش2: 38-9 . ##رحمانی، اعظم؛ مرقانی خوئی، عفت السادات؛ مقدم بنائم؛ غلامی، رویا؛ ترابی، اکرم.(1396). نقش خانواده در رفتارهای مخاطره آمیز جنسی دختران. نشریه پرستاری ایران، شماره 108،صص11-22. ##زندوانیان نایینی، احمد؛ دهقان اشکذری، محبوبه؛ طیبی، راضیه، (138). عوامل مؤثر بر گرایش دانش آموزان دختر دورۀ متوسطۀ شهرستان صدوق (یزد) به انجام فرایض دینی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال5، شماره9، صص 109-127. ##ساعی، منصور؛ حیدری، حسین؛ ساعی، احمد، (1392). بررسی اثر مصرف فرهنگی فراغتی جوانان برسبک زندگی و ارزش­های اجتماعی آنان، شیراز، سمینار سبک زندگی واوقات فراغت. ##ساعی، منصور؛ حیدری، حسین؛ ساعی، احمد،(1392). بررسی اثر مصرف فرهنگی فراغتی جوانان بر سبک زندگی و ارزشهای اجتماعی آنان. شیراز.
  2. ستوده ، هدایت ا... (١٣٨٤). آسیب شـناسی اجـتماعی، تـهران، انـتشارات آوای نـور. ##سعید، زهره؛ فراهانی، محسن (1391). بررسی تأثیر رسانه­ها بر تربیت و رشد کودکان و نوجوانان. پژوهشنامه تربیت تبلیغی، س اول، ش2: 62-39 .
  3. سورین، ورنر جی و تانکارد، جیمز (1384)، نظریه‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ##صالحی، عصمت؛ نعیم یاوری، مجید.(1393). بررسی رابطه بین عوامل خانوادگی با اعتیاد به اینترنت و  آسیب‌های ناشی از آن در بین جوانان شهر یزد. مجله پلیس زن، شماره20،صص24-42. ##صالحی، محمدرضا (1384). تکنولوژی اطلاعات. اصفهان: فرهنگ مردم. ##عبادی، رحیم.(1384). فن‌آوری اطلاعات و آموزش و پرورش. تهران: موسسه توسعه فن‌آوری آموزشی مدارس هوشمند. ##فاتحی ابوالقاسم؛ اخلاصی ابراهیم.(1387). مدیریت بدن و رابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن (مطالعه موردی زنان شهر شیراز)، مطالعات راهبردی زنان( کتاب زنان)، دوره 11، شماره41،صص 9-42. ##فرزانه، ملانیا جلودار وزمانی راد(1394). بررسی عوامل خانوادگی موثر در گرایش نوجوانان12-18 ساله به بزهکاری در کانون اصلاح و تربیت شهرستان گرگان. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، سال ششم، شماره18،صص73-98. ##گیدنز، آنتونی؛ کارن، بردسال .(1386)، جامعه‌شناسی. ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی. ##محسنیان راد، مهدی و سپنجی، امیر عبدالرضا، (1390) .مخاطبان منفعل یا افراد گزینشگر آن سوی رسانه‌ها؟ کنکاشی تطبیقی در متون و نظریه‌های ارتباطی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی. دوره چهارم، شماره 1،صص 47-27. ##مشیرزاده، حمیرا. (1381)، درآمدی بر جنبش‌های اجتماعی، تهران: پژوهشکده امام خمینی; و انقلاب اسلامی. ##مک کوایل، دنیس (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه: پرویز اجلالی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.ر##ممتاز، فـریده. (١٣٨١). انـحراف اجتماعی: نظریه‌ها‌ و دیدگـاهه، شـرکت سهامی انتشار. تهران . ##میلانی،جمیل؛ امینی، علی.(1394). جهانی شدن رسانه و تحقق امت واحده اسلامی (نگاهی به فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی جهان اسلام در فرایند جهانی شدن رسانه‌ها).مطالعات رسانه و امت، دوره1، شماره2،صص47-63. ##واعظی، سید حسین؛ کریمی،حمدالله.(1394). ویژگی‌ها و اصول رسانه دینی و غیردینی مبتنی بر تربیت اسلامی و تعامل با رسانه. دوره1، شماره2، صص25-46. ##ویندال، سون و دیگران. (1387)، کاربرد نظریه های ارتباطات، ترجمه  علی رضا دهقانی، تهران: جامعه شناسان، چاپ دوم. ##یزدان­پناه، مسیح (1388). بررسی زمینه­های آموزشگاهی آسیب­شناسی                         دینی دانش­آموزان از دیدگاه دبیران معارف اسلامی و مربیان پرورشی مقطع متوسطه                شهر یاسوج. پایان­نامه کارشناسی ارشد، رشته تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت.                     دانشگاه اصفهان. ##Abramson, P and Ronald I, (1992), Generational Replacementandvalue change in Eigh west European societies, British journal ofpolitical science, 22: pp183- 228 ##
  4. Faulkner,  X.,  &  Culwin,  F.  (2005).  When  fingers  do  the  talking:  A  study  of  text  messaging. Interacting  with  Computers,  17:  167–185. ##Gunnel, M. (2007). Global Cultural Values Change and the Relationship With Telecommunications Change: A Longitudinal Analysis, Capella University. ##House,James S.,Umberson‌,Debra‌,&‌;Landis‌,Karl‌ R. (1998).Structures and‌ processes‌ of social. Annual Review of Sociology,14,293-31##Johnson,Timothy P.(1991).Mental health, social relation, and‌ social‌ selection: a longitudinal study. Journal of Health and‌ social‌ Behavior‌,32‌(4),408‌-423##Lu, X., Watanabe, J., Liu, Q., Uji, M., Shono, M., & Kitamura, T. (2011). Internet and mobile phone text-messaging dependency:  factor structure  and  correlation  with  dysphoric mood  among  Japanese  adults. Computer in Human Behavior,  27: 1702-1709.
  5. Manteghi M. Iranian chatroom: Youth and parents. Tehran: Jahat Nashr. 2010. P.117. ##Nye, E,I (1958‌). Family relationship and delinquent behavior: New York. Wiley. Reckless, W (1973). The Crime problem. 4th Ed. New York: Appelton ##Rosalind I. J. Hackett. (2006). Religion and the Internet. Published by: SAGE. Available at: http://dio.sagepub.com/content . ##Ross, K & Nightingle, V (2008). Mwdia and Audiences. London, MacGraw Hill . ##Şenormancı, Ö., Şenormancı, G., Güçlü, O., Konkan, R. (2014‌). Attachment‌ style and family functioning in patients with Internet addiction. General Hospital Psychiatry, 36: 203-207. ##Young,  K.  S.  &  de  Abreu,  C.  N.  (Eds.)  (2011). Internet addiction: A  handbook  and  guide to evaluation and treatment. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc. ##Zain; M, Murugaiah, P. (2004). Management practices in Malaysian smart school: tasks and support analysis of the ICT implementation; IEEE International conference on Advanced learning Technologies.