شناسایی آسیبهای اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت امور فرهنگی، سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان.

2 عضو هیئت علمی و استادیار گروه مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان).

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تجارب مادران دربارۀ آسیب‌های اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان انجام شده است. روش این پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی است و مشارکت‌کنندگان،             دوازده نفر از مادرانی بودند که فرزندان پسر آن‌ها از شبکه‌های اجتماعی بسیار                استفاده می‌کردند. مشارکت‌کنندگان با نمونه‌گیری هدف‌مند و با روش گلوله‌برفی انتخاب شدند و اطلاعات آن‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق جمع‌آوری و به روش کلایزی، تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌های این پژوهش عبارت است از: «تضعیف باورها و اعتقادات مذهبی»، «کم‌اهمیت‌شدن مفهوم حُجب و حیاء»، «بی‌اعتنایی به رعایت حدود ادب و احترام»، «تسهیل ارتباط با جنس مخالف»، «دسترسی به تصاویر و مطالب مستهجن و غیراخلاقی»، «ترویج دروغ و پنهان‌کاری»، «افزایش خشونت»، «قانون‌گریزی»، «انزواطلبی و کاهش تعاملات اجتماعی»، «تهدید سنّت‌ها و آداب و رسوم»، «تنوع‌طلبی و رشد مصرف‌گرایی»، «دورشدن از زندگی واقعی»، «تغییر در ظاهر و پوشش»، «علاقه‌مندی به فرهنگ غربی و زندگی در غرب» و «به‌وجود‌آمدن شکاف نسلی».
یافته‌ها نشان داد پسران نوجوان و جوان به‌دلیل استفادۀ بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی مجازی با آسیب‌هایی مواجه می‌شوند که در صورت بی‌توجهی به این آسیب‌ها و تهدیدها، بنیان خانواده و نهادهای اجتماعی نیز به خطرخواهد افتاد

کلیدواژه‌ها


  1. 1. احدزاده، اشرف‌سادات و حسین امامی رودسری (1394)؛ «ایماژ منفی از بدن، کاربران نوجوان شبکۀ اجتماعی فیس‌بوک، بررسی نقش واسطه‌گری فاکتور اختلاف از خود»؛ فصلنامۀ علمی – ترویجی رسانه؛ سال 27، ش 1، پیاپی 102، بهار 1395،ص 131 تا 148. ##افشاریان، ندا (1396)؛ «پیش‌بینی شکل‌گیری هویت مُدرن در دانشجویان دختر براساس میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی»؛ فصلنامۀ پژوهشهای ارتباطی؛ دورۀ 24، ش 89، ص 121 تا 147. ##امیری، عبدالرضا (1388)؛ «مطالعۀ فرصت‌ها و تهدیدات ناشی از ظهور فناوری‌های نوین اطلاعاتی: گامی به‌سوی تدوین راهبرد در ناجا»؛ فصلنامۀ مطالعات مدیریت انتظامی؛ سال 4، ش 4، زمستان 1388، ص 601 تا 618. ##انصاری، محمدمهدی (۱۳۹۱)؛ جنگ واقعی در فضای سایبر؛ تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها. ##ایزدی، مهشید و کبری قاسمی (1390)؛ «تأثیر استفاده از شبکۀ اطلاعات جهانی بر هویت دینی - ملی دانش‌آموزان»؛ کتاب ماه علوم اجتماعی؛ سال 15، ش 38، پیاپی 146، ص 114 تا 121. ##بشیر، حسین و محمدصادق افراسیابی (1389)؛ «کارکردهای رسانه‌های اجتماعی در ایران»؛ فصلنامۀ رسانه؛ سال 21، ش 4، پیاپی 83، ص 5 تا 32. ##جوادی‌نیا، سید علیرضا و دیگران (۱۳۹۲)؛ «الگوی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی بیرجند»؛ فصلنامۀ طب و تزکیه؛ دورۀ ۲۲، ش ۲، ص 39 تا 44. ##رستمی، محمدعلی (1390)؛ نقش فضای مجازی و سایبر در برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی مساجد، مدارس و مراکز فرهنگی؛ کرج: نشر پرهیب##.شاه‌قاسمی، احسان (1385)؛ «مروری بر زمینه‌های تأثیر فضای مجازی بر نظریه‌های ارتباطات»؛ مجلۀ جهانی رسانه؛ دورۀ 1، ش 2، ص 1 تا 22، (نسخۀ برخط##http://gmj.ut.ac.ir/Attachments/201515141036757.pdf). ##عدلی‌پور، صمد، وحید قاسمی و سید احمد میرمحمدتبار (۱۳۹۳)؛ «تأثیر شبکۀ اجتماعی فیس‌بوک بر هویت فرهنگی جوانان شهر اصفهان»؛ فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران؛ دورۀ 7، ش ۱، ص 1 تا 28. ##

    2. فتحی، سروش و  مهدی مختارپور (۱۳۹۳)؛ «بررسی نقش و تأثیر رسانه‌های نوین تصویری در تغییر سبک زندگی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران)»؛ مجلۀ مطالعات توسعۀ ایران؛ سال 6، ش 2، پیاپی 22، ص  101 تا 118. ##

    3.فرامرزیانی، سعید، شهناز هاشمی و علی‌اکبر فرهنگی (1395)؛ «نقش استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن‌ همراه بر ارزش‌های اجتماعی»؛ فصلنامۀ پژوهش‌های ارتباطی؛ دورۀ 23، ش 87، ص  113 تا 135. ##قلی‌زاده، آذر (1387)؛ درآمدی بر جامعه‌شناسی؛ چ 1، اصفهان: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان. ##قلی‌زاده، آذر و عباس زمانی (1396)؛ «مطالعۀ کیفی چالش‌های شبکه‌های اجتماعی تلفن ‌همراه در زندگی کاربران»؛ فصلنامۀ رسانه؛ سال 28، ش 1، پیاپی 106، ص 103 تا 120. ##منتظرالقائم، مهدی (1381)؛ «دموکراسی دیجیتالی و حکومت الکترونیکی: سیاست و حکومت در عصر تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICTs)»؛ نشریۀ نامۀ علوم اجتماعی؛ دورۀ 19، ش 19، پیاپی 446، ص 227 تا 259. ##نجفقلی‌نژاد، اعظم،  محمد حسن‌زاده و علی صادق‌زاده (۱۳۹۰)؛ دنیای مجازی، امکانات، قوانین، روش‌ها و ابزارهای ارزیابی؛ تهران: کتابدار. ##Berthon, P.R., Pitt, L.F., Plangger, K. & Shapiro, D. (2012); “Marketing meets Web 2.0, social media, and creative consumers: implications for international marketing strategy”; Business Horizons; 55 (3): 261-71. ##Boyd, D.M. & Ellison, N.B.(2007); “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”; Journal of Computer-Mediated Communication; 13(1): 210-23. ##Faris, R. (1968); Hand book of sociology; Rand McNally, Chicago, 3nd Edition. ##Kaplan, A.M. & Haenlein, M. (2010); “Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media”; Business horizons; 53(1): 59-68. ##Lyon, D.(1999); Postmodernity; Open University Press.

    1. Okazaki, S & Taylor, C.R. (2013); “Social media and international advertising: theoretical challenges and future directions”; International marketing review; 30(1): 56-71. ##

    تارنما##- تدبیر (1395)؛ «تعداد کاربران اینترنت در ایران چقدر است؟»؛ سایت خبری تحلیلی تدبیر، تاریخ مشاهده 28/07/95، قابل‌دسترس در: ##http://www.tadbirkhabar.com/news/society/98667. ##- وفایی، صادق (1395)؛ «۲۸میلیون نفر عضو تلگرام هستند»، خبرگزاری مهر، شناسۀ خبر: 3768129، قابل‌دسترس در: ##http://www.mehrnews.com/news/3768129.