صداقت در عرصۀ تبلیغ دین؛ بررسی چند چالش اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم- پژوهشکده اخلاق و معنویت اسلامی

چکیده

بی‌تردید اساسی‌ترین کارکرد نهاد تبلیغ دین، رساندن صادقانۀ پیام دین به جامعۀ دینداران است. ایفای این کارکرد گاهی با چالش یا دوراهی‌های اخلاقی مواجه می‌شود و مبلّغ را بر سر دو یا چند راهی تصمیم‌گیری اخلاقی قرار می­دهد. مقاله پیش رو با هدف بررسی شماری از مهم­ترین چالش‌های صداقت در عرصۀ تبلیغ دین سامان یافته است. برای دست‌یابی به این هدف به مهم‌ترین متون و منابعی که در زمینۀ تبلیغ دین نوشته شده است، مراجعه شد و دربارۀ محتوای آن‌ها تحلیل کیفی انجام گرفت. یافته‌های این تحقیق نشان داد تبلیغ صادقانه اساساً گاهی با منافع شخصی مبلّغ در تعارض قرار می‌گیرد، گاهی جذب حداکثری مخاطبان، صداقت در تبلیغ را به مخاطره می‌اندازد، در بعضی مواقع نیز ضعف در شایستگی‌ها و صلاحیت‌های مبلّغ مانع تبلیغ صادقانه می‌شود و درنهایت، نگرش جزئی مبلّغ به دین نیز ممکن است از دلایل ضعف صداقت در تبلیغ دین باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Honesty in the field of religious preaching; examining some ethical challenges

چکیده [English]

Undoubtedly, the most important function of the religious preaching is to deliver the faithful message to the religious community honestly. This function sometimes faces ethical challenges or dilemmas, placing the sum at the cost of two or more ways of making ethical decisions. This article aims to address some of the most important challenges of honesty in the field of religious preaching. To this end, the most important texts and resources written on the promotion of religion were referred to, and their content analyzed qualitatively. The findings of this study showed that honest advertising is sometimes at odds with the personal interests of the preachers, sometimes attracting maximum audiences jeopardizes the honesty of the preaching, sometimes weakening the merits and qualifications of the preacher. The mission of religion can also be one of the reasons for the lack of integrity in the promotion of religion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Preaching
  • Applied Ethics
  • Missionary
  • Ethical Challenge
  • Honesty
  1. اسلامی، سید حسن (1385)، دروغ مصلحت آمیز؛ بحثی در مفهوم و گستره آن، قم: بوستان کتاب و حوزه و دانشگاه.
  2. جوهرى، اسماعیل بن حماد (١٤٠٧ق)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق احمد بن عبدالغفور، چ 4، بیروت: دارالعلم للملایین.
  3. دهقان سیمکانی، رحیم (1391)، «تربیت عقلانی، محور اساسی در تبلیغ دینی»، پژوهشنامه تربیت تبلیغی، سال اول، پیش‌شماره اول، ص45-66.
  4. رهبر، محمدتقی (1371)، پژوهشی در تبلیغ، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  5. زورق، محمدحسن (1369)، مبانی تبلیغ، تهران: سروش.
  6.  سبحانی، جعفر (1386)، سیمای عقاید شیعه، تهران: مشعر علوم و فرهنگ اسلامی.
  7. سلطانی‌رنانی، محمد (1397)، «تحلیل مفهوم دعوت مأذون در تبلیغ آموزه‌های دینی، براساس دو ویژگی حق و صدق»، اخلاق، ش51، ص121-140.
  8. الشریف المرتضی، علی بن الحسین (1405ق)، الرسائل، قم: دارالقرآن.
  9. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، العین، قم: هجرت.
  10. کاویانی‌آرانی، محمد (1392)، روانشناسی و تبلیغات با تأ کید بر تبلیغ دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  11. کلینی، محمد بن یعقوب( 1407ق)، اصول کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  12. کریمی، عبدالعظیم (1381)، راهبردهای روانشناختی تبلیغ با مخاطبان جوان، تهران: ستاد اقامه نماز.
  13. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج2، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  14. مطهری، مرتضی (بی‌تا)، مشکلات اساسی در سازمان روحانیت؛ بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، بی‌جا: شرکت سهامی انتشار.
  15. معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
  16. نوری، میرزا حسین (1378)، «دو شرط اهل منبر»، مجموعه مقالات راه و رسم تبلیغ، قم: دفتر نشر برگزیده.
  17. واسعی، سید علیرضا و محمد شمس‌الدین دیانی (1386)، درآمدی بر روش‌های تبلیغی ائمه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  18. هالستی، کی. جی (1372)، «تبلیغات و نقش آن در سیاست خارجی»، ترجمه حسین حسینی، مجموعه مقالات تبلیغات و جنگ روانی، تهران: پژوهشکده علوم دفاعی استراتژیک دانشگاه امام حسین 7.
  19. Boss, J.A. (1998), Ethics for Life: An Interdisciplinary and Multicultural Introduction. Mountain View, CA: Mayfield.
  20. Cialdini, R. B., Petrova, P. K., & Goldstein, N. J. (2004), “The hidden costs of organizational dishonesty”. MIT Sloan Management Review, 45(3), 67.
  21. Nash, R.J. (1996), ‘Real World’ Ethics: Frameworks for Educators and Human Service Professionals. New York: Teachers College Press.
  22. Oxford Advanced Learner's; (2000), Dictionary, New York: Oxford University Press.
  23. Young, D. (1995), “Understanding ethical dilemmas in education”, educational HORIZONS, 74(1):37–42.