طراحی الگوی جامع برای تقویت فرهنگ ‌سازمانی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان، اهواز، ایران

2 کارشناسی ارشد رشته مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 استاد تمام گروه مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

جامعۀ اسلامی نیز مانند هر جامعۀ دیگری به فرهنگ خاص خود نیاز دارد. فرهنگ‌ سازمانی در جامعه با اخلاق، رفتار و ارزش‌ها آمیخته است و این ارزش‌ها فرهنگ ‌سازمانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. فرهنگ هر جامعه با ارزش‌های انسانی و دینی و مبانی اخلاقی آن جامعه پیوستگی دارد و آرمان‌های الهی را موردتوجه قرار می‎دهد. هدف مقالۀ حاضر، طراحی الگوی جامع برای تقویت فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارزش‎های اخلاقی اسلام است. این تحقیق، از جنبۀ هدف، کیفی است و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که طبق آیات و روایات و احادیث اسلامی، شش بعد اصلی برای فرهنگ سازمانی بر مبنای ارزش‌های اخلاقی مبتنی بر اسلام وجود دارد که عبارت‌اند از: تعهد در کار، اخلاق کار، رفاه و آسایش، مردم‌گرایی در کار، انگیزۀ کاری و بهبود مستمر. این ابعاد خود شامل هفده مؤلفه‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Comprehensive Model to Strengthen Organizational Culture Based on the Moral Virtues of Islam

نویسندگان [English]

  • mahta joodzadeh 1
  • afsaneh namvar 2
  • noormohamadm yaghubi 3
1 Assistant Professor of Management, Khuzestan University Jihad Institute of Higher Education, Ahvaz, Iran
2 Master of Management, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
3 Professor of Management, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

 
Islamic society, like any other society, needs its own culture. Organizational culture in society is intertwined with ethics, behavior, and values, and these values ​​influence organizational culture. The culture of the society is connected with human and religious values ​​and its moral principles and pays attention to the divine ideals. The purpose of this article is to design a comprehensive model to strengthen the organizational culture based on the moral values ​​of Islam. The present study is qualitative in terms of purpose and qualitative content analysis has been used to analyze the data. The results showed that according to Islamic verses, hadiths and hadiths, there are six main dimensions to organizational culture based on moral values ​​based on Islam: commitment at work, work ethic, welfare and comfort, populism at work, work motivation and Continuous improvement that these dimensions include 17 components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • culture
  • organization
  • values
  • ethics
  • moral values

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. احمدی، فریدون، فرانک مفاخری‌نیا، و بهیه فرجی (1391)، «ترویج فرهنگ کارآفرینی با رویکرد اسلامی در دانشگاه‌های استان کردستان»، مدیریت در دانشگاه اسلامی3، سال اول، ش3، ص485-502.
  3. اخوان کاظمی، بهرام (1386)، «شخصیت و شیوۀ رهبری امام خمینی;و کرامت انسانی»، فصلنامه حضور، ص137-160.
  4. اسماعیلی، رفیع‎الدین و حسن یوسف‌زاده (1391)، «اصل مردم‌داری در مدیریت اسلامی و معیارهای آن»، مجله اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال اول، ش4، ص131-148.
  5. الوانی، سیدمهدی (1389)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.
  6. انور چندی (1379)، اسلام و جهان معاصر، ترجمۀ حمیدرضا آژیر، مشهد: آستان قدس رضوی.
  7. انوری، حسن (1387)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
  8. ایروانی، جواد (1390)، «اصل صداقت در قرآن و تحلیل جواز کذب»، آموزه‌های قرآنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش13، ص1-30.
  9. بیات، عبدالرسول (1381)، فرهنگ واژه‌ها، قم: بنیاد فرهنگی و اندیشۀ دینی.
  10. پارکینسن، جرج و هنری ردکلیف (1381)، عقل و تجربه از نظر اسپینوزا، ترجمۀ محمدعلی عبداللهی، قم: بوستان کتاب.
  11. توکلی، عبدالله (1391)، «تحلیل جایگاه ارزش‌ها در مدیریت؛ گامی در نظریه‌پردازی مدیریت اسلامی»، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، سال هجدهم، ش71، ص99-177.
  12. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (1382)، اخلاق کارگزاران در کلام و پیام امام خمینی;، نشر دفتر انتشارات اسلامی.
  13. جوادی آملی، عبدالله (1377)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج11 (مراحل اخلاق در قرآن)، قم: مرکز نشر اسرا.
  14. ____________ (1387)، «جستجوی وسیله برای تقرب به خدا»،  مجله پاسدار اسلام، ش324، ص6-11.
  15. حسین‌پور محمدآبای، زهره و محمدعلی نادی (1395)، «رابطۀ بین فرهنگ اخلاق سازمانی و تصمیم‌های اخلاقی مدیران و کارکنان»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال یازدهم، ش2، ص95-104.
  16. خاکی، غلامرضا (1386)، «نقش وجدان کاری بر افزایش بهره‌وری سازمانی»، مجله زمانه، سال پنجم، ص17-32.
  17. خرم‌دل، سکینه (1390)، «بررسی رابطۀ بین عزت نفس، خودمختاری و انصاف و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان»، پایگاه مجلات تخصصی نور، ش389، ص25-29.
  18. دارایی، اسماعیل و زهره اسماعیلی (1388)، «اصول حاکم بر پرورش فرهنگ اسلامی (به‌عنوان مهم‌ترین پیش‌نیاز مهندسی مجدد فرهنگی)، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال سیزدهم، ش2، ص163-191.
  19. دهخدا، علی‎اکبر (1372)، دایرة المعارف‌ها و واژه‌نامه‌ها، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  20. رابینز، استیفن پی. (1384)، مبانی رفتار سازمانی، ترجمۀ علی پارسیان و محمد اعرابی، تهران: انتشارت دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  21. راشدی، وحید، صفر شمس والا و علی حیدری (1391)، «فرهنگ سازمانی دانشگاه علوم پزشکی همدان بر اساس مدل هافستد؛ دیدگاه اعضای هیئت علمی»، مجله علمی و پژوهشی پژوهان، دوره 11، ش2، ص15-19.
  22. رشیدی‌پور، علی و فرشاد نادری‌نیا (1389)، «بهره‌وری در آیینۀ فرهنگ اسلامی- ایرانی»، مجله مدیریت فرهنگی، سال چهارم، ش8، ص30-45.
  23. رضایی، حسین و اسماعیل سبزی‌کاران (1391)، «بررسی اثر فرهنگ اسلامی بر رفتار شهروندی سازمانی موردکاوی دفاتر پلیس+10 شهر تهران»، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال چهارم، ش3، ص173-208.
  24. سلطانی، ایرج (1391)، «ارائه راهکارهای ایجاد تعادل بین کار و زندگی در سازمان‌های تولیدی و صنعتی»، انتشارات تدبیر، ش243، ص29-33.
  25. شاین، ادگار (1383)، فرهنگ سازمانی، ترجمۀ محمدابراهیم محجوب، تهران: انتشارات فرا.
  26. شریعتمداری، علی (1382)، پرورش تفکر، تهران: فراشناختی اندیشه.
  27. شفیع‌آبادی، عبدالله (1374)، نظریه‌های راهنمایی و مشاورۀ شغلی و حرفه‌ای و نظریه‌های انتخاب شغل، تهران: رشد.
  28. صدر، سیدموسی (1379)، «اسلام و فرهنگ قرن بیستم»، مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، سال8، ش5، ص305-308.
  29. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن الکریم، قم: جامعه مدرسین قم.
  30. عسکری وزیری، علی، حسن زارعی متین و علی‎نقی امیری (1391)، «ارائه الگوی مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی با رویکرد اسلامی و مبتنی بر نهج‌البلاغه»، مجله مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال اول، ش3، ص401-422.
  31. علمی، محمود، کامران صداقت و علی‌اصغر، چاوشی (1386)، «بررسی ارتباط بین تعهد کاری با رضایت شغلی کارکنان شرکت سهامی بیمۀ ایران استان آذربایجان شرقی»، ش1، ص105-120.
  32. علمی، قربان و بهزاد حمیدیه (1389)، «پیامدهای فرهنگ رفاه برای دین‌داری»، مجله فلسفه و کلام اسلامی، ش2، سال43، ص83-101.
  33. علی‌اکبری، حسن و حسین رمضانی (1391)، «بررسی پایه‌های نظری موضوع تصمیم‌گیری مبتنی بر اخلاق اسلامی»، دوفصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت اسلامی، سال20، ش1، ص174-149.
  34. عیوضی، محمدرحیم (1386)، «فرهنگ اسلامی؛ مفاهیم، ویژگی‌ها و اصول»، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، ش58، ص18-28.
  35. غفاری هشجین، زاهد و قدسی علیزاده سیلاب (1390)، «جایگاه و ابعاد مشورت در سیرۀ عملی امام خمینی;»، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، سال اول، ش1، ص125-149.
  36. فولیکه، پل (1370)، ما بعد الطبیعه، ترجمۀ یحیی مهدوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  37. فهیم‌نیا، محمدحسین (1389)، مبانی و مفاهیم اخلاق اسلامی، تهران: بوستان.
  38. فیاض، حمیده (1390)، «نقش حضرت زهرا3در تعالی مؤلفه‌های فرهنگ اسلامی»، فصلنامه‌ای در عرصه مطالعات زنان و خانواده، ش9، ص13-40.
  39. کارگروه تدوین شاخص‌های فرهنگی زیر نظر شورای انقلاب فرهنگی (1389)، شاخص‌های راهبردی، ابعاد و مؤلفه‌های فرهنگی، ویرایش سوم، دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  40. کلهر، منوچهر (1383)، مقدمات رفتار اداری (تکریم ارباب رجوع)،            حدیث امروز.
  41. محسنی، منوچهر (1374)، جامعه‌شناسی عمومی، تهران: کتابخانه طهوری.
  42. مرتضایی، بهزاد (1391)، «قرآن از نگاه دیگر: انگیزه در کار از منظر آیات و روایات»، انتشارات بینات، ش73، ص146-164.
  43. مصباح یزدی، محمدتقی (1375)، «ارزش های اسلامی در مدیریت»، نشریه معرفت، ش،17، ص30-42.
  44. مقدم، علی‌رضا (1387)، «بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی کار گروهی»، چهارمین کنفرانس توسعۀ منابع انسانی، تهران.
  45. ملکی، حسن (1382)، دین و برنامۀ درسی، تهران: انجمن اولیا و مربیان.
  46. موسوی، سیدعباس (1384)، «یادگیری و یادگیری سازمانی»، کنفرانس ملی آموزش و توسعه منابع انسانی، ص36-40.
  47. «میزگرد فرهنگ و تمدن اسلامی»، (1372)، نامه فرهنگ، ش21، ص12-13.
  48. ندیمی، ایرج (1386)، «مردم‌داری»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ش60، ص22-25.
  49. نوربخش گلپایگانی، مرتضی (1380)، واژگان علوم اجتماعی، تهران: بهینه.
  50. ولیدی، محمدصالح (1378)، «بررسی و تبیین مفاهیم نظم، امنیت و آسایش عمومی و فردی»، مجله دانش انتظامی، ش2، ص50-65.
  51. هافستد، گرت (1387)، فرهنگ‌ها و سازمان‌ها: برنامه‌ریزی ذهن، ترجمۀ علی‌اکبر فرهنگی و همکاران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام. 
  52. Ahadian, M. (2011), Educational Technology, 38rd, Tehran: Bashiri.
  53. Calantone, R.J., Cavusgil, S.T. and Zhao, Y. (2002), “Learning orientation, firm innovation capability, and firm performance”, Industrial Marketing Management, Vol. 30, No. 6, P. 515-24.
  54. Gounaris, S. (2010), “Intenal-Market Orientation Amisconceived Aspect of Marketing Theory”, Europen Journal of Marketing, 44(2), P.160-169.
  55. HEBS (Harvard Extension Business Society), (2002), “Work-life Balance Policies: A Simple Guide”, Health Education Board for Scotland.
  56. Osborn, D. & plastrik, P. (1997), “Banishing Bureaucrcy: the five strategies for reinventing government”, No.3, Vol.56.
  57. Shiuan, C. B., yu, J. D. & Relley, J. H. (2003), “organizational commitment, supervisiory commitment and employee put comes in the shinese contex proximal phyothsis or global hypothesis”, journal of organization behavior, vol. 24, No. 3.

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 20 مرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 22 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار