تبیین اصول اخلاقی حاکم بر تولید و توزیع محتوا در فضای مجازی از منظر اخلاق اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته

2 پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

3 nhka Hl,oji

چکیده

فعالیت تولیدکنندگان و ترویج‌دهندگان محتوا در فضای مجازی به‌نوعی زیربنای فعالیت­های سایبری کاربران و استفاده­کنندگان از محتوای مجازی است و از همین رو، این گروه از جایگاه ویژه­ای در اخلاقی‌شدن فضای مجازی برخوردارند. مسئلۀ مهم، تبیین ملزومات پایبندی اخلاقی و رفتارهای اخلاقی تولیدکنندگان و ترویج‌دهندگان محتوا در فضای مجازی است و تا زمانی که این مسئله تبیین نگردد، رفتار اخلاقی این افراد و در نتیجه، اخلاقی‌شدن فضای مجازی، امری ناممکن و دست‌نیافتنی است. هدف از این پژوهش، پاسخ به سؤالاتی است که با بنیان‌های ارزشی افعال و مسئولیت‌های اخلاقی تولیدکنندگان و ترویج‌دهندگان محتوا در فضای مجازی و فناوری­های اطلاعات و ارتباطات پیوند دارد. روش تحقیق از نظر گردآوری اطلاعات، کتابخانه­ای و رصد میدانی فضای مجازی و از نظر ارائۀ اطلاعات، تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است. از منظر آموزه­های وحیانی اسلام، اصول و ارزش‌های اخلاقی حوزۀ تولید و ترویج محتوا در فضای مجازی عبارت‌اند از: راستی و صدق، اهتمام به امور دیگران و خدمت‌رسانی، مسئولیت‌پذیری و وظیفه‌شناسی، امانت­داری و رعایت حقوق دیگران، دانش‌افزایی، پرهیز از اشاعۀ فحشا، حفظ محیط‌زیست و پرهیز از شایعه‌پراکنی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the ethical principles governing the production and distribution of content in cyberspace from the perspective of Islamic ethics

نویسندگان [English]

  • sobhan naghdipoor 1
  • hosein diba 2
  • farzaneh eslami 3
1 .
2 Islamic Sciences and Culture Academy
3 .
چکیده [English]

Producers and promoters of content in cyberspace, due to their particular activity in cyberspace, which in a way forms the main infrastructure of other cyber activities of users of virtual content, have a special place in the direction of making cyberspace an ethical space. The important issue is to explain the requirements of ethical adherence and ethical behavior of producers and promoters of content in cyberspace. If the issue is not explained, the ethical behavior of these people and as a result, the moralization of cyberspace is impossible and unattainable. The purpose of this research is to answer the questions that are related to the value bases of the actions and moral responsibilities of the producers and promoters of content in cyberspace and information and communication technologies. From the perspective of the revealed teachings of Islam, the principles and moral values in the field of content production and promotion in the virtual space are: truth and honesty, attention to the affairs of others and service, responsibility and conscientiousness, trustworthiness and respect for the rights of others, increasing knowledge, avoiding the spread of prostitution. , protecting the environment and avoiding rumours. The research method in terms of collecting information, is library and field observation of cyberspace and in terms of presenting information in an analytical form and in terms of the purpose is practical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information technology ethics
  • virtual space
  • ethical principles
  • code of ethics
  • virtual
  • virtual providers and promoters
  1. قرآن کریم.
  2. نهجالبلاغه.
  3. آمدی، عبدالواحدبن‌محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، چ2، قم: دار الکتب الاسلامی.
  4. ابن‌بابویه، محمدبن‌على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‏.
  5. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهجالفصاحه(مجموعه کلمات قصار حضرت رسول9)، چ4، تهران: دنیاى دانش‏.
  6. جوادی، محسن (1386)، پژوهشنامۀ اخلاق و فناوری اطلاعات، تهران: پژوهشگاه هنر و ارتباطات.
  7. حر عاملی، محمدبن‌حسن، (1416ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، چ3، قم: مؤسسة آل البیت:لإحیاء التراث.
  8. حسینی قلعه بهمن، سیداکبر (1396)، «تحلیل کد اخلاقی محبت در آیین کاتولیک»، فصلنامۀ علمیپژوهشی اخلاقپژوهی، دورۀ1، ش3، ص92-110.
  9. رحمتی، حسینعلی (1397)، «تدوین نظام اخلاقی اسلام دربارۀ فضای مجازی؛ ضرورت­ها و بایسته­ها»، در مجموعه مقالات منتخب همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  10. دیلمی، احمد (1390)، «چیستی و چرایی نظام اخلاقی اسلامی»، فصلنامۀ علمیترویجی اخلاق، سال1، ش4، ص9-42.
  11. صانع‌پور، مریم (1396)، اخلاق شهروندان دنیای مجازی با تمرکز بر قرآن و نهجالبلاغه، تهران: انتشارات بنیاد نهج‌البلاغه.
  12. کلینی، یعقوب (1407ق)، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  13. کیان­خواه، احسان و محمدرضا حسینی (1397)، «معیارهای حقوقی انسان در فضای سایبر»، در مجموعه مقالات منتخب همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  14. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار:، چ2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  15. منسوب به جعفربن‌محمد، امام ششم علیه‌السلام، (1400)، مصباح‌الشریعة، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
  16. نقدی­پور، سبحان (1399)، مبانی و اصول اخلاقی فضای سایبر از منظر دینی و بررسی سیاستهای حاکمیتی بر اساس آن، رسالۀ سطح چهار حوزۀ علمیه، قم.