چیستی ارزش اخلاقی از منظر ملکی تبریزی، به مثابه مبنای استنباط احکام اخلاق کاربردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه آزاد

2 گروه ادیان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

3 دانشگاه تهران، پردیس فارابی

چکیده

بحث از ارزش و ارزش اخلاقی، یکی از مباحث مهم فلسفه اخلاق است و وجود مکاتب مختلف، ثمرۀ نزاع بر سر این مسئله است. یکی از ضروری‌ترین بحث‌های آن، مبحث چیستی ارزش است که همچون مبنایی برای استنباط احکام اخلاق کاربردی عمل می‌کند و پس از تبیین آن، می‌توان به سراغ دیگر مسائل ارزش اخلاقی رفت و گزاره‌های اخلاقی را بر اساس آن موجه ساخت. در ادامۀ اینکه آیا وجود این ارزش‌ها مستقل ازخواسته‌ها و امیال آدمی است یا وابسته به آن، این مسئله که آیا ارزش‌های اخلاقی در عالم واقع وجود دارند یا صرفاً از وجودی ذهنی برخوردارند، خود به بررسی نیاز دارد. پس از آن باید پرسید آیا می‌توان به ارزش‌ها شناخت پیدا کرد و راه‌های شناخت کدام است‌؟ ازاین‌رو، در این پژوهش با روش استنطاق متن و رویکردی توصیفی‌تحلیلی، این مسئله از منظر مرحوم ملکی تبریزی (به‌خاطر توجه صاحب‌نظران معاصر به آثار ایشان) بررسی می‌شود. با توجه به مبانی و دیدگاه ایشان، در بررسی احکام اخلاق کاربردی باید توجه داشت که ارزش‌های اخلاقی، اموری واقعی در عالم هستند که از احساسات و تمایل آدمی مستقل‌اند و برای شناخت آن‌ها، می‌توان از وحی، عقل و تجربه بهره جست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reality of Moral Value from the Perspective of Maleki Tabrizi; as a Basis for Inferring the Rules of Applied Ethics

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Momeni 1
  • seyed akbar hosseini ghale bahman 2
  • Seyyedeh Masoumeh Hosseini Qaleh Bahman 3
1 Lecturer at Azad University
2 department of religions of I.K.I.
3 University of Tehran, Farabi Campus
چکیده [English]

 
The subject of moral value is one of the important topics of moral philosophy, and the existence of different schools is the result of the conflict in this issue. One of the most necessary issues is the topic of what value is, which acts as a basis for inferring the rules of applied ethics, and after explaining it, one can discuss other issues of moral value and justify moral propositions based on it. Investigating whether moral values exist in the real world or they only have a mental existence, then whether the existence of these values is independent of human desires and inclinations or dependent on them needs to be investigated. After that, it is necessary to talk about whether it is possible to gain knowledge about values and what are the ways of knowing. Therefore, in this research, with the method inferring from the texts and a descriptive-analytical approach, this issue is considered from the perspective of the late Maleki Tabrizi, due to the attention of contemporary scholars to his works. According to his principles and point of view, in examining the rules of applied ethics, it should be noted that moral values are real things in the world that are independent of human feelings and desires, and to know them, revelation, reason, and experience can be used.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Reality of Value
  • Moral Value
  • Maleki Tabrizi
  • Applied Ethics
  • Correlation of Values
  1.  

    1. قرآن کریم
    2. آبلسون، رازیل وکی نیلسن (1392)، «تاریخ فلسفه اخلاق»، در دانشنامۀ فلسفه اخلاق، ویراستۀ پل ادواردز و دونالد بورچرت، ترجمه و تدوین انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
    3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
    4. اتکینسون، آر.اف. (1391)، درآمدی به فلسفه اخلاق، ترجمۀ سهراب علوی‌‌نیا، تهران: هرمس.
    5. حسینی قلعه‌بهمن، سیداکبر (1394)، «تحلیلی بر ساختار نظام اخلاقی در ادیان»، معرفت ادیان، 7 (1): 114-115.
    6. حسینی قلعه‌بهمن، سیداکبر (1383)، واقع‌گرایی اخلاقی در نیمۀ دوم قرن بیستم، قم: مؤسسۀ آموزشی‌وپژوهشی امام‌خمینی;.
    7. ساری‌ عارفی، معصومه‌سادات و جهانگیر مسعودی (1398)، «تبیین نقش نیت در ارزش اخلاقی از منظر ملاصدرا»، پژوهش‌های فلسفیکلامی، 21(1): 92-110.
    8. صانعی دره‌بیدی، منوچهر (1387)، فلسفه اخلاق و مبانی رفتار، تهران: سروش.
    9. طریحى، فخرالدین بن محمد (1375)، مجمعالبحرین، تهران: مرتضوی.
    10. فتحعلی‌خانی، محمد (1377)، فلسفه اخلاق، قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
    11. فرانکنا، ویلیام کی (1393)، «ارزش و ارزشیابی»، در دانشنامۀ فلسفه اخلاق، ویراستۀ پل ادواردز و دونالد بورچرت، ترجمه و تدوین انشاءالله رحمتی، تهران: سوفیا.
    12. مسکویه، احمد (1371)، تهذیب‌الاخلاق و تطهیرالاعراق، چ5، قم: بیدار.
    13. مصباح، مجتبی (1399)، فلسفه اخلاق، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی‌وپژوهشی امام‌خمینی;.
    14. مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، دروس فلسفه اخلاق، تهران: اطلاعات.
    15. مصباح یزدی، محمدتقی (1394)، فلسفه اخلاق، قم: انتشارات مؤسسۀ آموزشی‌وپژوهشی امام‌خمینی;.
    16. ملکى تبریزى، میرزاجوادآقا (1398)، المراقبات، ترجمۀ محمدجواد مولوی‌نیا، قم: مجلسی.
    17. ملکى تبریزى، میرزاجوادآقا (1385)، رسالۀ لقاءالله، ترجمۀ صادق حسن‌زاده، قم: آل‌على7.
    18. ملکى تبریزى، میرزاجوادآقا (1372)، اسرارالصلوة، ترجمۀ رضا رجب‌زاده، چ8، تهران: پیام آزادى.
    19. ویلیامز، برنارد (1383)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ زهرا جلالی، قم: معارف.