اخلاق پژوهان که در حوزهی بحثهای اخلاقی، فلسفه اخلاق، رفتارشناسی انسان و ریشههای آن ژرفاندیشی نمودهاند، از مقولهای به عنوان «خود» با گونههایی چون «خودشناسی»، «خودیابی»، «خود عزتمند» و یا «خود زیانی و خودفراموشی» سخن گفتهاند. در میان این اخلاق پژوهان، باید از دانشوری یاد کرد که در حوزه اندیشه و معارف اسلامی، نگرشی همه سویه و فراگیر داشته و به اخلاق و مسأله خودی در آن، هماره، به عنوان بخش مهم و بنیادی از آموزههای دینی نگریسته و در پی آن بوده که ریشههای آنها را با شیوههای نوین و منطقی و کاربردی، استوار سازد. او کسی نیست جز علاقه شهید، مرتضی مطهری «رحمها... علیه». آن استاد فرزانه، مسأله خودی در اخلاق را پایه اخلاق دانسته و از آن با عنوان «اخلاق مکرمتی» یاد میکند. در این مقاله سعی نگارنده بر این است که مفهوم و گونههای خودی، مبارزه با خود و نمودارهای از خود بیگانگی را در عرصه اخلاق انسانی از دیدگاه شهید مطهری مورد بحث وبررسی قرار دهد.