تاریخ دریافت: 14 مهر 1395،
تاریخ بازنگری: 28 مرداد 1397،
تاریخ پذیرش: 14 مهر 1395
چکیده
به نام آن که با قلم زبرجد بر دفتر یاقوت، نوشت و به آن سوگند یاد کرد: «ن وَالقَلَمِ
وَما یَسطُرونَ»، و سلام او بر سیّد اولاد آدم، معتکف درگاه عزّت و مجاور محلّهی
محبت؛ انسانی که در خلوت «اَو اَدنی» گام نهاد و به خُلق عظیم آراسته شد.
پیچیدگی وجود آدمیان و راز آلود و اسرارآمیز بودن آن به گونهای است که آرا
و انظار در حوزهی انسانشناسی به تفاوت درآمد و دشوارترین پرسش در این
قلمرو، پرسش از چیستی او شد. گاه او را تکانگار و گاه دوانگار شناختهاند و در
تفسیر هر یک، شماری چند از تئوریها و نظریهها پدید آمد. اما در این سخن
وفاق حاصل شد که انسان از سه ساحت اندیشه، عواطف و رفتار جداناپذیر است
و با هم بودن و درهم تنیدن این سه ساحت به حدّی است که یک واقعیت را نشان
میدهد و تجزیهی آنها امری غیرواقعبینانه و یا غیرممکن میباشد.
در این مقاله با توجه به پیوند ناگسستنی این سه ساحت، نخست به معنای
«خُلق»، «اخلاق»، «نظامهای اخلاقی» و «مسلکهای پرورشی» اشاره رفته، و پس
از آن به تحلیل و بررسی نظام اخلاقی و روش تربیتی دین اسلام نگاه شده، و
سرانجام به معنای عظمت خُلق و سرّ اتصاف پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله به «خُلق عظیم»
پرداخته شده است و به این نتیجه دست یافتیم که اخلاق پیامبر اسلام بازتاب
اخلاق خداوند است.
ابتدای صفحه