خوش‌خُلقی همسران و تحکیم بنیان خانواده در کلام اهل‌بیت (علیهم السلام)

نویسندگان

1 مربی دانشگاه اصفهان. دانشجوی مطالعات زنان گرایش حقوق زن در اسلام

2 مربی دانشگاه اصفهان

چکیده

مشاهدۀ آسیب­هایی که در سال­های اخیر در نهاد خانواده پدیدار شده هر انسان دغدغه‌مندی را بر آن می­دارد که وارد عرصه شود و در حد توان خود برای رفع مشکلات قدمی بردارد. شماری از این آسیب‌ها ناشی از تغییراتی است که در ساختار خانواده به‌وجود آمده است. این تغییرات عبارتند از: تغییر خانواده از گسترده به هسته­ای، خانواده­های تک والد، خانواده‌های هم­زیستی و درنهایت زندگی مجردی که در بسیاری از موارد با آیین و فرهنگ ایرانی و اسلامی جامعۀ ما همخوانی ندارد. فروپاشی خانواده‌ها، طلاق­های عاطفی، روابط فرازناشویی، افزایش فرزندان بی‌سرپرست، مشکلات فرزندان طلاق و بسیاری از آسیب‌های دیگر، پیامد این تغییرات است که استحکام بخشیدن به خانواده می‌تواند از آن‌ها جلوگیری کند.
مقالۀ پیش رو با شیوۀ تحلیلی – توصیفی به بررسی نقش خوش‌خُلقی و مؤلّفه­های آن در کلام اهل‌بیت7به‎منزلۀ پیشوایان دین می­پردازد. مصادیق خوش‌خُلقی چون اُلفت و مهربانی، خوش‌زبانی، عذرخواهی و عذرپذیری، سپاس‌گزاری از همسر، صبر و بردباری در زندگی و گذشت و خطاپوشی از مواردی است که در این مقاله بررسی خواهد شد.
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمد بن على (1382)؛ ثواب الأعمال؛ ترجمۀ صادق حسن‌زاده؛، تهران: ارمغان طوبى‏.
  3. ________________________  (1362)؛ الخصال؛ ترجمۀ مرتضی مدرّس گیلانى‏؛ تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
  4. ________________________  (1403ق)؛ الخصال؛ قم: جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم.
  5. ________________________   (1413ق)؛ من لا یحضره الفقیه‏؛ چ 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم‏‏.
  6. ________________________   (1367)؛ من لا یحضره الفقیه؛ ترجمۀ علی‌اکبر و محمدجواد غفارى و صدر بلاغی؛‏ تهران: نشر صدوق.‏
  7. ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏ (1363)؛ تحف العقول؛ چ 2، قم: جامعۀ مدرّسین حوزۀ علمیۀ قم.
  8. ______________ (1382)؛ تحف العقول؛ ترجمۀ احمد جنتى‏؛ تهران: مؤسسۀ امیرکبیر.
  9. ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)؛ لسان العرب؛ چ 3، بیروت: دارصادر.
  10. بانکی‌پور فرد، امیرحسین (1391)؛ سرّ دلبران (عوامل آرامش‌بخش و نشاط‌آفرین در خانواده)؛ چ 1، اصفهان: حدیث راه عشق.
  11. پاینده، ابوالقاسم‏ (1382)؛ نهج الفصاحه؛ چ 2، تهران: دنیاى دانش‏‏.
  12. حاج‌علی‌اکبری،محمدجواد (1383)؛ مطلع عشق (گزیده‌ای از رهنمودهای آیت‌الله خامنه‌ای به زوج‌های جوان)؛ تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
  13. حرعاملى، محمدبن حسن‏ (1409ق)؛ وسائل الشیعه؛ قم: مؤسسۀ آل‌البیت:‏‏.
  14. دیلمى، حسن بن محمد (1377)؛ إرشاد القلوب؛ ترجمۀ عبدالحسین رضایى‏؛ چ 3، تهران: اسلامیه‏‏.
  15. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)؛ المفردات فی غریب القرآن؛                      بیروت: دارالعلم.
  16. راوندى کاشانى، فضل‌الله بن على (1376)؛ النوادر؛ ترجمۀ احمد صادقى اردستانى‏؛ تهران: بنیاد فرهنگ اسلامى کوشانپور‏.
  17. شرفی، محمدرضا (1388)؛ مهارت‌های زندگی در سیرۀ رضوی؛ مشهد: آستان قدس رضوی.
  18. صدری، سید ضیاءالدین (1386)؛ آیینه ازدواج و روابط همسران؛ تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
  19. طباطبائی، سیدمحمدحسین (1383)؛ المیزان؛ قم: رجاء.
  20. طبرسى، حسن بن فضل‏ (1412ق)؛ مکارم الأخلاق‏؛ چ 4؛ قم: شریف رضى‏.
  21. _______________________ (1365)؛ مکارم الأخلاق؛ ترجمۀ ابراهیم میرباقرى؛ چ 2، تهران: فراهانى‏‏.
  22. قرشى بنایى، على‌اکبر (1412ق)؛ قاموس قرآن؛ چ 6، تهران: دارالکتب الاسلامیه‏.
  23. کلینى، محمد بن یعقوب‏ (1407ق)؛ الکافی؛ چ 4، تهران: دارالکتب الإسلامیه‏.
  24. _______________________ (1365)؛ الکافی؛ تهران: دارالکتب اسلامیه.

25. کوهی، محمدرضا (1385)؛ آسیب‌شناسی شخصیت و محبوبیت زن؛                       چ 4، قم:  اتقان.

  1. گری، جان (1380)؛ سودای عشق؛ تهران: پیکان.
  2. معاونت مؤسسۀ آموزشی و پرورشی امام خمینی; (1386)؛ خانوادۀ پویا؛ قم.
  3. مصطفوی، سیدجواد (1380)؛ بهشت خانواده؛ مشهد: هاتف.
  4. مظاهری، آیة‌الله حسین و امیرحسین بانکی‌پور فرد (1391)؛ اخلاق در خانواده؛ قم: معارف.
  5. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1403ق)؛ بحار الأنوار؛ چ 2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

31. __________________________ (1404ق)؛ بحارالانوار الجامع لدرر الاخبار؛ بیروت: مؤسسه الوفاء.

32. __________________________  (1378)؛ کتاب الإیمان و الکفر بحارالأنوار؛ ترجمۀ عزیزالله عطاردى قوچانى؛ تهران: عطارد‏.

33. __________________________  (1365)؛ کتاب الآداب و السنن بحارالانوار؛ ترجمۀ محمدباقر کمره‌اى؛ تهران: اسلامیه‏.

  1. محمدی ری‌‌‌‌‌‌‌‌شهری، محمد (1389)؛ تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث؛ قم: نشر دارالحدیث.
  2. ________________ (1389)؛ میزان الحکمه؛ ترجمۀ محمدرضا شیخی؛ چ 11، قم: دارالحدیث.
  3. مهیار، رضا (1410ق)؛ فرهنگ ابجدی عربی- فارسی؛ تهران: اسلامی.
  4. مکارم شیرازی، ناصر (1374)؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  5. نورى، حسین بن محمدتقى (1408ق)؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏؛ قم: مؤسسۀ آل‌البیت:‏‏.