1سطح 3 اخلاق و تربیت اسلامی، مؤسسه عالی فاطمه الزهراخوراسگان
2استاد
تاریخ دریافت: 14 خرداد 1398،
تاریخ بازنگری: 16 مرداد 1398،
تاریخ پذیرش: 23 مرداد 1398
چکیده
اخلاق و تربیت اخلاقی همواره موردتوجه اندیشمندان و علمای مختلف در سراسر جهان بوده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف استخراج آرای تربیت و تبیین وجوه اشتراک و افتراق دو متفکر بزرگ اسلامی ابو حامد غزالی و مهدی نراقی درزمینهٔ مبانی تربیت اخلاقی به‌منظور بهره‌گیری در دینی‌سازی تعلیم و تربیت است. تحقیق این پژوهش تحلیل تطبیقی و به‌صورت اسنادی است. جمله یافته‌های تحقیق این است که هر دوعالم دینی بر اساس آموزه‌های دینی در پی عرضه نظام دینی تربیت هستند و دیدگاه‌های آنان در زمینه‌های مختلف ازجمله مسائل مربوط به تعلیم و تربیت کاملاً برآموزه‌های دینی مبتنی است. وجوه اشتراک خاصی در مبانی تربیت اخلاقی از منظر غزالی و نراقی وجود دارد که؛ مرکب بودن انسان؛ پاک بودن سرشت انسان؛ تدریج؛ تغییرپذیری اخلاق؛ تأثیر شرایط از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مبانی تربیت اخلاقی از منظر هردو دانشمند است. در مبانی و پیش‌فرض‌های تربیت اخلاقی بین این دو اندیشمند تفاوت مبنایی شاخصی وجود دارد. اشعری مسلک بودن غزالی منجر به ارائه تفکر و بینش متفاوت در مباحث تربیت اخلاقی وی گردیده است. عدم تمسک به روایات اهل:و رویکرد جبری داشتن در امور از این جمله است. در مبانی تربیت اخلاقی غزالی، روح تصوف حاکم است و گاهی جنبه عقلی و فلسفی دارد اما نراقی در مبنای تربیت اخلاقی جنبه عرفان و عملی اخلاق را رعایت نموده است.
A Comparative Study of the Principles of Ethical Education from the Perspective of Ghazali and Mehdi Naraghi
نویسندگان [English]
Fatemeh Farhadian1؛
1Level 3 of Islamic Seminary, Fatimatu-Zahra School, Isfahan
چکیده [English]
Ethics and moral education have always been the focus of scholars and the thinkers around the world. Therefore, the present study aims to extract the views of education and explain the ways of sharing and differentiating the two great Islamic thinkers Abu Hamed Ghazali and Mehdi Naraqi in the field of ethical education in order to use it in religious education. This research is a comparative and documentary analysis. The findings of the study suggest that both religious scholars based on religious teachings and their familiarity on various fields, including education issues, are based entirely on religious teachings. There are certain commonalities in the principles of moral education from the perspective of al-Ghazali and Naraqi, such as the complexity of human beings, the purity of human nature, the gradual change of ethics, the influence of conditions on the most important and fundamental principles of moral education from the perspective of both scientists. There is an indicative difference in the fundamentals and presuppositions of moral education between these two thinkers. Ash'ari's professionalism in al-Ghazali has led him to present different thinking and insights in his ethical upbringing. This is not to resort to the traditions of the Prophet (PBUH) and to have an algebraic approach to affairs. At the foundations of al-Ghazali's moral education, the spirit of Sufism is dominant and sometimes rational and philosophical, but at the basis of moral upbringing, the spirit of mysticism is practiced in the mystical and practical aspect of ethics.
کلیدواژه‌ها [English]
Moral Education, Principles of Moral Education, Abu Hamed Ghazali, Mehdi Naraghi
مراجع
قرآن ترجمه مکارم شیرازی.
امینی، عبدالحسین (1368) الغدیر، ج 11، ترجمه جلال‌الدین فارسی، کتابخانه بزرگ اسلامی، تهران.
آذربایجانی، مسعود و محمدناصر سقایی بی‌ریا، عبدالعظیم کریمی (1385)«تربیت اخلاقی؛ عوامل، موانع و روش‌ها»، راه تربیت، شماره 1.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1426 ق) لسان العرب، ج 2 و ج 5، دارالمتوسلین للنشر والتوزیع الجمهوریه التونسیة، تونس.
باقری، خسرو (1396) نگاهی دوباره به تعلیم و تربیت اسلامی، انتشارات مدرسه، تهران.
ـــــــــــــــ ؛ (1377)، نقد تطبیقی مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.
بهشتی، محمد، فقیهی، علی‌نقی، ابوجعفری، مهدی (1388) آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، ج 4، انتشارات سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران.
بهشتی، محمد (1381) تربیت، اخلاق، تربیت اخلاقی، معارف، ش 1.
راغب اصفهانی، حسین (1416 ق) مفردات الفاظ قرآن، دارالقلم، دمشق.
دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت‌نامه دهخدا، ج 4، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
داوودی، محمد (1386) اخلاق اسلامی (مبانی و مفاهیم)، چاپ سوم، دفتر نشر معارف، قم.
ـــــــــــــــ ؛ (1389) سیره تربیتی پیامبر و اهل‌بیت [تربیت دینی]، ج 2، چاپ هفتم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
ـــــــــــــــ ؛ (1389) سیره تربیتی پیامبر و اهل‌بیت:تربیت اخلاقی، ج 3، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران.
دیلمی، احمد و مسعود، آذربایجانی (1385) اخلاق اسلامی، دفتر نشر معارف، تهران.
رفیعی، بهروز (1388) آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، ج 3، امام محمد غزالی، سمت، تهران.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1414 ق) ترتیب کتاب العین، ج 1، انتشارات اسوه، بی‌جا.
27. فصیحی رامندی، مهدی (1391) «بررسی مقایسه‌ای اصول تربیت اخلاقی و تربیت عرفانی»، معرفت اخلاقی، سال سوم، ش چهارم.
فایضی، علی (1377) مبانی تربیت و اخلاق اسلامی، انتشارات مسمی، تهران.
29. کاوندی، سحر، محسن جاهد (1389)،«امکان تغییر خلق از دیدگاه غزالی و دوانی»، معرفت اخلاقی، سال اول، شماره دوم.
30. نراقی، ملامهدی (1408 ق)، جامع السعادات، مقدمه شیخ محمدرضا مظفر، چ ششم، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت.
ـــــــــــــــ ؛ (1394)، جامع السعادات، 4ج، ترجمه کریم فیضی، انتشارات قائم آل علی 7، قم.
32. نصرتی، کمال و دیگران (1393)، «درآمدی بر اصول تربیت اخلاقی از منظر ملااحمد نراقی»، فصلنامه اخلاق، دوره 10، ش 35، ص 9-31.
مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، (بی‌تا) دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 3، بی‌جا.
34. موحد، صمد، خسرو باقری، احمد سلحشوری، (1387)، «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های امام محمد غزالی و نل نادینگز درباره تربیت اخلاقی»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، پیاپی 27.
Given.l.m(2008).the sage encyclopedia of qualative research methods. London:sage.
Rihoux.b. (2006).qualitive analysis. (qca) and related systematic comparative methods: recent advances and remaining challinges for social science research. Journal of international sociology. (21).670-706
ابتدای صفحه