آسیب‌های فردیِ فضای مجازی از منظر اخلاق اسلامی

نویسنده

دانشجوی دکتری اخلاق اسلامی دانشگاه اسلامی قم

چکیده

با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، آسیب­های جدیدی دامن­گیر کاربران اینترنت گشته است. این آسیب­ها بر روی زندگی فردی و جمعی افراد تأثیر می‌گذارد. در بُعد فردی آسیب‌های جسمانی و روان‌شناختی وجود دارد. آسیب­های روان‌شناختی مورد بحث در این مقاله، افراط در استفاده از اینترنت، انزوای اجتماعی و تحلیل توان عقل است. اگر فرض کنیم کاربران از اینترنت به‌صورت کاملاً اخلاقی استفاده می­کنند و هیچ‌گونه رفتار غیراخلاقی مثل هرزه‌نگاری، هرزه‌بینی، ارتباط صمیمی و خارج از شرع و اخلاق با غیرهمجنس و .... انجام نمی­دهند باز این سؤال مطرح است که استفاده از فضای مجازی چه آسیب­هایی برای فرد داشته و نظر اخلاق اسلامی در مورد هر یک از آسیب‌ها چیست؟ در این مقاله به این مسائل از منظر اخلاق اسلامی پرداخته می­شود. این تحقیق یک تحقیق کاربردی است و روش تحقیق اسنادی است که از گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و تحلیل اطلاعات با رویکرد توصیفی، تحلیلی- تجویزی صورت می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

زابابتا نغه هغ

. قرآن کریم.
2. نهج ‌البلاغه.
3. ارسطو؛ اخلاق نیکوماخوس؛ ترجمۀ ابوالقاسم پورحسینی؛ تهران: دانشگاه تهران، 1381.
4. الزبیدى، محمدمرتضی؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ بیروت: دار المکتب الحیاة، بی‌تا.
5. تجلیل‌تبریزى، ابوطالب؛ معجم المحاسن و المساوى؛ 19ج، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامى التابعه لجماعه المدرسین، چ1، بی‌تا.
6. جعفرى تبریزى، محمدتقى؛  تفسیر و نقد و تحلیل مثنوى جلال‌الدین محمد بلخى؛ 14ج، چ12، تهران: انتشارات اسلامى، 1373.
7. جوادی آملی، عبدالله؛  تفسیر تسنیم، 37ج، قم: اسراء، 1393.
8. ــــــــــــ ــــــــــــ ؛ مفاتیح الحیاه؛ چ187، قم: اسراء، 1394.
9. ــــــــــــ ــــــــــــ؛ زن در آیینه جمال الهی؛ قم: اسراء، 1378.
10. خزاعی، زهرا؛  «اخلاق فضیلت و اخلاق دینی»؛ مجلۀ پژوهش‌نامۀ اخلاقی، شمارۀ 1 (1387).
11. سعدی‌پور، اسماعیل؛  دنیای دیجیتال با تأکید بر نوجوانان؛ چ1، تهران: جامعه‌شناسان، 1393.
12. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛  تفسیر المیزان؛ چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه، 1373.
13. غرویان، محسن؛ فلسفۀ اخلاق؛ چ2، قم: نشر پیک جلال، 1379.
14. غزالی، محمد؛  احیاء علوم‌الدین؛ ترجمۀ مؤیدالدین محمد خوارزمی؛ به‌کوشش حسین خدیوجم؛ تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1368.
15. ـــــــــــــ؛  کیمیای سعادت؛ چ1، تهران: انتشارات طلوع و انتشارات زرین، 1361.
16. کلینی، محمدبن‌یعقوب؛  الکافی؛ 8ج، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1388.
17. گلستانه، علاءالدین محمد؛ منهج الیقین: شرح نامۀ امام‌صادقA به شیعیان؛ چ1، قم: انتشارات دار الحدیث، 1387.
18. مجلسى، محمدباقر؛  بحار الانوار، 111ج، بیروت: دارالاضواء، 1413.
19. مرشدی‌زاد، علی؛  ظرفیت‌های فراروی جهان اسلام در فضای مجازی؛ چ1، تهران: دانشگاه امام‌صادقA و پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، 1392.
20. مصباح یزدی، محمدتقی؛ فلسفۀ اخلاق؛ چ1، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1381.
21. نراقی، مهدی؛  جامع السعادات؛ ترجمۀ کریم فیضی؛ 2ج، چ4، قم: انتشارات قائم آل محمد، 1392.
22. Beard, Keith. W (2011), "Working with Adolescents Addicted to the Internet" In: Kimberly S. Young, Cristiano Nabuco de Abreu (2011, eds.), Internet Addictiona Handbook and Guide to Evaluation and Treatment, Aj Larner, Wcnn, Liverpol, Publisher: Hoboken, Nj: John Wiley & Song.
23. Bryant. Rebecca(1992), What Kind of Space is Cyberspace?, www.ul.ie/~philos/vol5/cyberspace.pdf.
24. Caplan Scotte and Andrew C. High (2011), "PsychosocialWell-Being, and Problematic Internet Use, "in: Kimberly S. Young Cristiano Nabuco de Abreu (2011, eds.), Internet Addictiona Handbook and Guide to Evaluation and Treatment, Aj Larner, Wcnn, Liverpol, Publisher: Hoboken, Nj: John Wiley & Song.
25. Koc Mustafa (2011), "Internet Addiction And Psychopatology", Tojet: The Turkish Online Journal of Educational Technology – January, volume 10 Issue 1, http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ926563.pdf.
26. Koepsell. David R, Rapaport. William J(1995), THE ONTOLOGY OF CYBERSPACE: Questions and Comments, www.cse.buffalo.edu/~rapaport/Papers/cyber.pdf.
27. Kraut, R., Patterson, M., Lundmark, V., Kiesler, S., Mukopadhyaay, T., & Scherlis, (1998) "Internet Paradox: A social technology that reduces social involvement and psychological wellbeing?, " American Psychologist, http:// kraut.hciresearch.org/files/articles/kraut98-InternetParadox.pdf .
28. Lim, Jin-Sook and et al (2004), "A Learning System for Internet Addiction Prevention, " Proceedings of the IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT 04), Korea Nat. Univ. of Educ., South Korea, 30 Aug.-1 Sept.
29. N.joinson, Adam (2005), Deviance and the internet: New Challenges for social scienece, social scienece computer review.
30. Tsai, Hsing Fang& Cheng, Shu Hui& Yeh, Tzung Lieh& Shih, Chi-Chen& Chen, Kao Ching& Yang, Yi Ching& Yang, Yen Kuang (2009) ''The risk factors of Internet addiction—A survey of university freshmen, " Psychiatry Research, Volume 167, Issue 3, 30 May, Pages 294–299.
31. Wang, W. (2001), "Internet Dependency and Psychosocial Maturity Among College Students, " International Journal of Human-Computer Studies, Volume 55, Issue 6, December, Pages 919–938.
32. Young Kimberly S. (2004), "Internet Addiction a New Clinical Phenomenon and Its Consequences", St. Bonaventure University Center for Online Addiction, American Behavioral Scientist (Impact Factor: 0.69). 11/2004; 48(4):402-415.
33. Young, K. S., & Case, C. J. (2004) "Internet Abuse In the Workplace: New Trends In Risk Management, " Cyberpsychology & Behavior, Vol. 7, No. 1, p. 105 – 111.
34. Young, Kimberly (n.d), "Assessment of Internet Addiction", The Center for Internet Addiction Recovery, http://netaddiction.com.
35. Young, Kimberly S. (1996), "Internet Addiction: The Emergence of a New Clinical Disorder" CyberPsychology and Behavior, Vol. 1 No. 3., pages 237-244.