الگووارة توحیدمحور؛ الگویی متعالی برای تبیین فقر و بحرانهای محیطزیست

نویسندگان

1 استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

فقر و بحران‌های محیط‌زیست با تأثیر متقابل، از موانع اصلی تحقق پایداری‌‌اند و با تشدید یکی، دیگری نیز تشدید می‌شود. این واقعیت تلخ در الگوواره‌هایی ریشه دارد که از ارزش‌های معنوی تهی‌هستند و به‌همین دلیل نتوانسته‌اند برای رفع بحران‌های زیست‌محیطی و فقرزدایی راه‌حلی قطعی بیابند. این مقاله، ضمن بررسی و نقد نارسایی دو الگوی اثبات‌گرا و پسااثبات‌گرا در رفع بحران‌های یادشده، برای گذر از آن‌ها، الگوی توحیدمحور را معرفی کرد. این الگو که بر مبنای اسلام و آموزه‌های توحیدی است، با رویکردی متعالی به تشریح ابعاد فقر و بحران‌های زیست‌‌محیطی می‌پردازد و اجزای هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی، روش‌شناسی و ارزش‌شناسی آن را در نگاه به فقر و بحران‌های محیط‌زیست تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها


1. نهج‌البلاغه##
2. ابراهیم‌پور، حبیب و رضا نجاری؛ «مبانی فلسفی مطالعات سازمانی در چهار پارادایم»؛ روش‌شناسی علوم انسانی؛ سال سیزدهم، شمارة 53، 1386، ص9-33. ##
3. ابدی، بیژن؛ شبیه‌سازی رفتار مصرف انرژی بر اساس پارادایم محیط زیستی ترویج کشاورزی؛ پایان‌نامة دکتری در رشتة ترویج و آموزش کشاورزی دانشکدة کشاورزی دانشگاه شیراز، 1392. ##
4. اسلامپور کریمی، عسگری؛ دیدگاه اسلام درباره محیط‌زیست؛ تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389. ##
5. امامی‌سیگارودی، عبدالحسین و دیگران؛ «مقایسة  پارادایم‌های مطالعات کمی و کیفی»؛ مجلة پرستاری و مامایی جامع‌نگر، سال بیست‌ودوم، شمارة 67، 1390، ص54-60. ##
6. امیرحسینی، مازیار؛ «مبانی هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی در تدوین اصطلاح‌نامة پزشکی ایرانی و اسلامی»؛ کتاب ماه علوم و فنون، سال سوم، شمارة 106، 1387، ص6-29. ##
7. ایروانی، جواد؛ «انفاق در قرآن»؛ مجموعه مقالات همایش قرآن و اقتصاد، 1385. ##
8. باقری، اشرف‌السادات؛ «ماهیت علوم انسانی و روش‌شناسی آن»؛ مجموعه مقالات کنگرة ملی علوم انسانی، به‌اهتمام مظفر نامدار؛ ج1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1387. ##
9. پارسانیا، حمید؛ «اخلاق اسلامی، هستی و چیستی»؛ پگاه حوزه، شماره 243، 1387، ص7-12. ##
10. پیشگاهی‌فرد، زهرا و وحید کیانی؛ «بازاندیشی مفاهیم و بنیادهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک در  پارادایم پست‌مدرنیسم»؛ سیاست دفاعی، سال بیستم، شمارة 77، 1390، ص9-32. ##
11. جوادی‌آملی، عبدالله؛ صورت و سیرت انسان در قرآن؛ قم: نشر اسراء،   1379 . ##
12. جمشیدی، محمدحسین؛ مبانی و روش‌شناسی تبیین با تأکید بر اندیشه سیاسی؛ تهران: انتشارات امام‌صادق؟ع؟، 1389. ##
13. حسینی‌شاهرودی، سیدمحمد؛ «مقابلة شریعت با فقر، فساد و تبعیض»؛ فصلنامة حصون، شمارة چهارم، 1384، ص155-183. ##
14. حق‌پناه، رضا؛ «عدالت اجتماعی در قرآن»؛ پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال هفتم، شمارة 30، 1380، ص63-90. ##
15. خسروپناه، عبدالحسین و عبادالله بانشی؛ «تأملی بر مبانی نظریه‌پردازی غرب و الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت و ضرورت آن در حوزة رهبری سازمانی»؛ مجموعة مقالات دومین کنفرانس الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت: مفاهیم، مبانی و ارکان پیشرفت؛ 1392، ص1-15. ##
16. خیری، حسن؛ «مقایسة  پارادایم دینی (اسلامی) با  پارادایم‌های اثباتی، تفسیری و انتقادی»؛ معرفت فرهنگی اجتماعی، سال اول، شمارة 2، 1389، ص7-31. ##
17. راغب اصفهانی، حسین؛ مفردات الفاظ القرآن؛ سوریه: دارالعلم،1412. ##
18. زریباف، سیدمهدی؛ «بررسی و نقد نظریه‌های فقرزدایی: بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی»؛ سال هجدهم، شمارة 3، ص65-96. ##
19. زولتان، دورنی؛ در راه شناخت مکتب فرانکفورت؛ ترجمة چنگیز پهلوان؛ تهران: نشر مرکز، 1388. ##
20. شاه‌ولی، منصور و دیگران؛ « پارادایم‌اخلاقی‌فلسفی متعالی در پژوهش‌های بحران‌های محیط‌زیستی»؛ اخلاق در علوم و فنّاوری، سال دوم، شمارة 3-4، 1386، ص31-44. ##
21. شاه‌ولی، منصور؛ «تبیین  پارادایم نظام متعالیة نوآوری برای تحقق پایداری»؛ مجموعه مقالات دومین کنفرانس الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، 1392، ص1-21. ##
22. شاه‌ولی، منصور و محمد امیری‌اردکانی؛ روش‌شناسی پژوهش در دانش بومی؛ تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 1392. ##
23. عابدی‌سروستانی، احمد و دیگران؛ مبانی و رهیافت‌های اخلاق زیست‌محیطی؛ تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، 1391. ##
24. عزیزان، مهدی؛ راز رزق: عوامل افزایش و کاهش روزی؛ قم: نشر زمزم هدایت، 1387. ##
25. فاطمی، مهسا و منصور شاه‌ولی؛ «تبیین نظام ارتباطات و اطلاع‌رسانی ترویج کشاورزی ارگانیک بر مبنای حکمت توحیدی»؛ مجلة مدرس علوم انسانی، دورة 17، شمارة 4، 1392، ص129-155. ##
26. کاظمی، محمدحلیم؛ «تعریف محیط‌زیست از نگاه اسلام»؛ انجمن علمی پژوهشی طاها به آدرس: http://www.taha14.com، 1392. ##
27. مطهری، مرتضی؛ مقدمه‌ای بر جهان‌بینی توحیدی؛ ج2، تهران: انتشارات صدرا، 1372. ##
28. وینچ، پیتر؛ ایدة علم اجتماعی و پیوند آن با فلسفه؛ ترجمة سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی‌، تهران: انتشارات سمت، 1386. ##
29. هاشمیان، سیدمحمدحسین؛ «مقدمه‌ای بر امکان و وجوب فلسفی تحقق دانش مدیریت اسلامی: نقدی بر روش‌شنا‌‌‌‌سی مدرن»؛ معرفت فرهنگی اجتماعی، سال سوم، شمارة 2، 1391، ص145-160. ##
29. Lucas, S.E. Manuela, 2004, How can we make globalization work for sustainable development? Afrique PALOP: Development mondialisation seminaire- Universite Libre de Bruxelles 1-2 mars. Retrieved from: www.amigos-de-mocambique.org/sem/PALOP-Lucas.pdf. ##2015, 28 January, Pp: 1-4.
30. United Nations Convettion to Combat Desertification (UNCCD), 2013, The economics of desertification, land degradatiom and drought: methodologies and analysis for decision-making’. UNCCD 2nd Scientific Conference. Retrieved from:http://2sc.unccd.int. 2015, 7 February, Pp: 1-57.