آسیب شناسی پدیدار شناسانه نقش اینترنت بر باورهای دینی جوانان

نویسندگان

1 ستادیار گروه فلسفهٔ تعلیم‌تربیت، دانشکدهٔ روان‌شنانسی و علوم‌تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران.

2 کارشناسی‌ارشد فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، دانشگاه خوارزمی تهران.

چکیده

رسانه‏های جدید و در رأس آن‌ها شبکه‏های اجتماعی مجازی موجب نوسازی فرایندهای اجتماعی شده‌ و نگرش‏ها و رفتارهای کاربران را تحت تأثیر قرار داده‌اند؛ ازاین‌رو، باید به نقش اینترنت در شکل‌گیری و یا تغییر اخلاق و باورها و نگرش‏های دینی جوانان، به‌عنوان اجتماعی از کاربران توجه بیشتری کرد. پژوهش حاضر تلاش می‏کند با استفاده از روش‏شناسی پدیدارشناختی به آسیب‌شناسی نقش اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، مانند فیس‌بوک، لاین،[1] وایبر[2] و واتس‌آپ[3] در شکل‌گیری و یا تغییر اخلاق و باورهای دینی جوانان بپردازد. جامعهٔ این پژوهش شصت نفر استکه برای گردآوری اطلاعات از این افراد، روش مصاحبهٔ اکتشافی و نیمه‌ساختاریافته و همچنین نمونه‌گیری هدفمند و انتخابی به‌کار گرفته شد. برای جمع‌آوری اطلاعات، نخست مصاحبه‌ها ضبط و سپس تجزیه و تحلیل شد و نتیجه‌های پژوهش از درون داده‌ها و مصاحبه‌ها به‌دست آمد. پیامدهای منفی فضای مجازی براساس یافته‌های این پژوهش عبارت است از: رواج بی‌بندوباری و گسترش روابط نامشروع در بین جوانان در شبکه‌های اجتماعی، مانند فیس‌بوک، لاین و ...، تهدید بنیان خانواده، بلوغ زودرس در جوانان، هرزه‌نگاری، ضعف بینش دینی و سهل‌انگاری در انجام واجبات، بحران هویت در جوانان، تهاجم فرهنگی، انتشار هنجارهای غربی و دگرگونی در سبک زندگی جوانان، ترویج باورهای خرافی، ایجاد شبهات دینی، ترویج مدهای نامناسب لباس و گسترش بدحجابی.



[1].Line


.Viber.1


 .Watspp.2

کلیدواژه‌ها


- ارجمند سیاهپوش، اسحق و دیگران، 1390، «بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر میزان گرایش به اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه پیام‌نور شهرستان شوش»، فصلنامهٔ جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، دورهٔ2، ش4، ص35تا62.##2. بینام، امیرعلی، 1392، «بررسی رابطه بین استفاده از شبکه‏های اجتماعی و گرایش دینی»، مجموعه مقالات همایش تخصصی بررسی ابعاد شبکه‏های اجتماعی، تهران: جهاد دانشگاهی. ##3. باقری، خسرو و همکاران، 1389، رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفهٔ تعلیم‌وتربیت، تهران: پژوهشکدهٔ مطالعات فرهنگی و اجتماعی. ##4. دهستانی، مهدی و دیگران، 1391، «بررسی میزان دینداری و ارتباط آن با سبک‌های هویت دانشجویان»، مجلهٔ علوم رفتاری، دورهٔ6، ش2، 171تا179. ##5. زنجانی‏زاده، هما و علی محمدجوادی، 1384، «بررسی تأثیر اینترنت بر ارزش‌های خانواده»، مجلهٔ جامعه‌شناسی ایران، دورهٔ6، ش2، 121تا146. ##6. زکی، محمدعلی، 1392، «اینترنت و دینداری جوانان»، فصلنامهٔ فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، س4، ش2، زمستان1392، ص21تا43. ##7. شورت، ادموند، 1388، روش‌شناسی مطالعات برنامهٔ درسی، ترجمهٔ محمود مهرمحمدی، تهران: سمت. ##8. خطیب زنجانی، نازیلا و مهران فرج‌اللهی، 1391، «عوامل مؤثر در اشاعهٔ مفاهیم و باورهای دینی بین دانش‌آموزان»، فصلنامهٔ روانشناسی تربیتی، س8، ش25، ص1تا17. ##9. قهرمانی، لیلا و دیگران، 1392، «وابستگی به اینترنت و تأثیر آن بر وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز؛ مطالعهٔ مقطعی رفتار اعتیادمحور»، مجلهٔ علوم‌پزشکی شیراز، دورهٔ4، ش1، ص44تا51. ##10. مزینانی، کاظم، 1392، «بررسی رابطهٔ استفاده از شبکه‏های اجتماعی مجازی و هویت دینی کاربران»، مجموعه مقالات همایش تخصصی بررسی ابعاد شبکه‏های اجتماعی، تهران: جهاد دانشگاهی. ##
11.Campbell, H. A. (2012). Understanding the relationship between religion online and offline in a networked society. Journal of the American Academy of Religion, 80(1), 64-93. ##12. Dawson, L. L., & Cowan, D. E. (Eds.). (2013). Religion online: Finding faith on the Internet. Routledge. ##13.Groenewald, T (2004), A Phenomenological Research Design Illustrated, International Journal of Qualitative Methods 3 (1): 1-26##14. Hameed, Shihab A. (2011) Effect of Internet Drawbacks on Moral and Social Values of Users in Education, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(6):PP: 372-380##15.Helland, C. (2005). Online religion as lived religion. Methodological issues in the study of religious participation on the internet. Online-Heidelberg Journal of Religions on the Internet, 1(1). ##16. Hojsgaard, M., & Warburg, M. (Eds.). (2012). Religion and cyberspace. Routledge   ##  17.Hoover, S. M., & Clark, L. S. (Eds.). (2013). Practicing religion in the age of the media: explorations in media, religion, and culture. Columbia University Press. ##18.Shelton, T., Zook, M., & Graham, M. (2012). The technology of religion: Mapping religious cyberscapes. The Professional Geographer, 64(4), 602-617. ##19.Shieh H. F., S. E. Shannon (2005), Three Approaches to Qualitative Content Analysis, Qual Health Res., Fooyin University, Taiwan University Washington. ##20. Smith, Christian & Denton, Melina. (2005). Soul searching: the religious and spiritual lives of American teenagers. New York: Oxford University Press. ##21 Van Manen, M (1982), Phenomenological pedagogy, Curriculum Inquiry,12(3):283-99##22 Vander Mescht, Hennie (2004), Phenomenology in Education: A Case Study in Educational Leadership, Indo-Pacific Journal of Phenomenology, Volume 4, Edition 1: 1-16