چکیده
گزارههای اخلاقی موجود در آیات قرآن را به دو شکلِ جملات خبری و انشایی میتوان یافت. در جملات انشایی، انشاء گاهی به صورت انشاء طلبی و گاهی در قالب انشاء غیرطلبی بیان شده است. انشاء طلبی، شامل امر، نهی، استفهام، تمنی، ندا، عرض و تحضیض میباشد و انشاء غیرطلبی، اقسامی همچون افعال مدح و ذم، تعجب، قسم، رجاء و صیغه‌های عقود را در بر میگیرد. با توجه به اینکه گزارههای اخلاقی را بیشتر، از راه محمول آنها یعنی مفاهیم اخلاقیِ«باید، نباید، خوب، بد، درست، نادرست و وظیفه»، میتوان تشخیص داد، این تحقیق بر آن است تا با بررسی انشائات طلبی، چگونگی دلالت آنها را بر مفاهیم اخلاقی روشن سازد تا در نتیجه گزارههای اخلاقی نیز معلوم گردد. حاصل این پژوهش، مؤید این ادعاست که انشائات طلبی، در کاربرد اصلی و غیر اصلیشان، بیانگر مفاهیم اخلاقیِ باید ونباید و خوب و بد هستند، که بدین وسیله، بخش زیادی از گزارههای اخلاقی قرآن، قابل فهم خواهند بود.
)