اثرات مصرف‌گرایی بر هویت اخلاقی فردی با تکیه بر سبک زندگی ایرانیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای فلسفه اخلاق دانشگاه قم و مدرس گروه معارف دانشگاه اصفهان

چکیده

مصرف‌گرایی به‌عنوان یک پدیده جهانی، بیشتر از منظر اثرات جمعیِ مثبت یا منفی‌اش بر ساختارهای اقتصادی بررسی شده است و دیدگاه‌های کم‌شماری به اثرات منفی آن بر هویت فردی مصرف‌کننده توجه داشته‌اند. ارزیابی اثرات منفیِ مصرف‌گرایی با تأکید بر تعارضات هویتی، مسئله‌ای کلیدی است که پرداختن به آن در جهت شناخت شیوه‌های مصرف و کاهش عواقب فردی و اجتماعی مصرف‌گرایی در جامعه ضرورت دارد. این مقاله با روشی توصیفی و تحلیلی و از جنبه نظری به بررسی تأثیر مصرف‌گرایی بر رفتار و سنت‌های اخلاقی با تکیه بر شواهدی در میان خانواده‌های ایرانی می‌پردازد. نخست به عوامل مهمی که تأثیری منفی بر هویت جمعی مصرف‌کننده دارند اشاره کرده‌ایم، سپس عناصر کلیدی تأثیرگذار در هویت فردی را برشمرده‌ایم و درنهایت سازوکارهایی عملی برای حمایت و جلوگیری از آسیب‌های اخلاقیِ مصرف‌گرایی را ارائه داده‌ایم. حاصل آنکه زنجیره تأمین از تولید تا مصرف باید با اصلاح رویکردها، در کنار تلاش برای بهبود شرایط زندگی و گسترش رفاه برای همگان، مانع از گسست هویتی و نابودی ارزش‌های اصیل جامعه گردد.

کلیدواژه‌ها