منشوری صحیح برای تحقیقات رسانه‌ای با تأکید بر صداقت اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس دانشگاههای اصفهان - صنعتی اصفهان - علوم پزشکی اصفهان - شهید مهاجر - پیام نور-فرهنگیان

چکیده

امروزه با توجه به گستردگی نقش رسانه‌های جمعی و کارکرد ویژۀ آن‌ها در شکل‌دهی افکار عمومی و به‌تبع، تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مسئولان و نیز با توجه به وجود زمینه‌های انحرافات اخلاقی فعالان این عرصه، ارائه منشوری صحیح برای تحقیقات رسانه‌ای، براساس رعایت صداقت اخلاقی و تحقق سلامت رسانه‌ای، ضروری به‌نظرمی‌رسد. افزون‌براین، رسانه‌ها نه‌تنها بر تک‌تک مردم تأثیر می‌گذارند، بلکه آموزه‌ها و عملکرد آن‌ها بر روابط میان افراد جامعه نیز مؤثر است. در این مقاله، شاخصه‌های هنجاری رسانه برای گسترش صداقت اخلاقی، وامدار اصول اخلاقی برگرفته از جهان‌بینی و نظام ارزشی اسلام و شامل بایدها و نبایدهای رفتاری در حوزۀ مأموریت حرفه‌ای است که رویکرد اصلی منشور رسانه‌ای را برای محققان عرصۀ رسانه نمودار می‌سازد.
نگارنده در این مقاله بر آن است تا علاوه بر تبیین مفهوم و اهمیت صداقت اخلاقی و مفروضات بنیادی نظام هنجاری اسلام در سلامت رسانه، بایدها و نبایدها (یا الزامات اخلاقی) رسانۀ ملی را در رعایت صداقت و تحقق سلامت  رسانه‌ای به‌شکل منشوری صحیح برای تحقیقات رسانه‌ای برشمارد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی، با رویکرد کاربردی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است. مهم‌ترین نتیجۀ این تحقیق آن است که توجه به کاربرد منشور صحیح  رسانه‌ای نشان می‌دهد که اولاً، در استفاده از رسانه‌ها و بهره‌مندی صحیح از آن‌ها باید هدف معقولی وجود داشته باشد و مخاطبان هنگام استفاده از این فضا همواره باید به سلامت جسمی، روحی و اخلاقی خود توجه داشته باشند؛ ثانیاً، بنابر ضرورتی کاملاً منطقی، سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای باید با راهبرد فرهنگی و اخلاقی کشور متناسب باشند تا در تحقق صداقت پایدار اخلاقی  سودمند و کارآمد باشند. بنابراین، آموزش فرهنگی و مبتنی بر جامعه‌پذیری  سواد رسانه‌ای برای همۀ قشرهای جامعه، مخاطبان رسانه و مسئولان اجرایی   این عرصه لازم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Right Framework for Media Research with an Emphasis on Moral Integrity

نویسنده [English]

  • sayyed mahdi soltanirenani
Isfahan University Lecturer - Isfahan University of Technology - Isfahan Medical Sciences - Shahid Mohajer - Payam Noor-Farhangian
چکیده [English]

Nowadays, due to the extent of the role of mass media and its specific function in shaping public opinion as well as in the context of the ethical deviations of the activists in this field, providing a proper framework for media research based on ethical honesty and realizing media health seems essential. In addition, the media affects not only affect individual people, but also their doctrines and practices also affect the relationships among individuals. The normative attributes of the media for promoting ethical honesty, lend themselves to ethical principles derived from the worldview and value system of Islam, including the must-do's and don'ts of professional mission that outline the mainstream media charter for media scholars. In addition to explaining the concept and importance of the ethical integrity and fundamental assumptions of the normative system of Islam in media health, the author of this paper intends to incorporate national media's must and should (or ethical requirements) into the integrity and fulfillment of media health as a formal prerequisite for research. Enumerate. The research method in this paper is descriptive-analytical, with an applied approach based on library studies. The most important result of this study is that attention to the use of the correct media charter indicates that first of all, there must be a reasonable purpose in using and utilizing the media properly and the audience must always be mindful of their physical, mental and moral health. Secondly, it is logically imperative that media policy-making must be in line with the country's cultural and ethical strategy in order to be effective and efficient in achieving sustainable moral integrity. Therefore, cultural literacy-based media literacy and social literacy education is needed for all segments of the community, media audiences, and executives in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Ethical Integrity
  • Media
  • Norm
  • Normative Indicators
  • Media Health
  1.  

    1. قرآن کریم.
    2. اسلامی، محمدتقی و دیگران (1386)، اخلاق کاربردی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    3. اسماعیلی، محسن (1385)، «تعامل حقوق و اخلاق در رسانه­ها»، فصلنامه رسانه، سال 17، ش66، ص 29-9.
    4. امام­خمینی (1385)، صحیفه نور (بیانات و پیام­های امام‏خمینی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
    5. بهادری، افسانه (1376)، درآمدی بر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران: مرکز پژوهش‌های بنیادی.
    6. پارسانیا، حمید (1382)، «نسبت فقه سیاسی و فلسفه سیاسی»، فصلنامه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم7، ش 21، ص 7-18.
    7. تقی‌پور، فائزه (1397)، «مطالعه کیفی شیوه‌های فریبکاری رسانه و آثار آن در خانواده»، فصلنامه علمی ترویجی اخلاق، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (شعبه اصفهان)، سال 8، ش 31 (پیاپی 53)، ص 81-106.
    8. جمالزاده، ناصر و میثم آقادادی (1389)، «سیاست­گذاری امورفرهنگی کشور از دیدگاه امام­خمینی;»، فصلنامه­ پژوهش فرهنگی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، سال 12، ش 12، ص 64-37.
    9. جوادی آملی، عبدالله (1372)، شریعت در آینه معرفت،تهران: مرکز نشر   فرهنگی رجا.
    10. خاشعی، وحید (1391)، «ارائه الگوی مطلوب تدوین سیاست‌های رسانه‌ای»، فصلنامه علمی ترویجی رسانه، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، سال 23، ش 1 (پیاپی 86)، ص66-29.
    11. ذوعلم، علی (1397)، فرهنگ ناب اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    12. رابرتسون، یان (1374)، درآمدی بر جامعه با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی، ستیز و کنش متقابل نمادی، ترجمه حسین بهروان، مشهد: آستان قدس رضوی.
    13. رامین، فرح (1391)، «ارتباطات و رسانه دینی»، فصلنامه علمی ترویجی رسانه، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، سال 23، ش 2 (پیاپی 87)، ص 159-141.
    14. رفیع‌پور، فرامرز (1377)، توسعه و تضاد، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    15. زرگر، افشین (1386)، «نظریه هنجاری روابط بین­الملل در جهان معاصر»، فصلنامه سیاست­ خارجی، سال 21، ش 3، ص 634-599.
    16. سنی‌مان، پی. جی. (1375)، نگاهی دیگر به اخلاق رسانه‌ای، ترجمه محمود حقیقت کاشانی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
    17. شرف­الدین، سیدحسین (1392)، «رویکردی دینی به اخلاق رسانه»، فصلنامه اخلاق وحیانی، مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی اسراء، سال 2، ش5، ص150-105.
    18. صالحی امیری، سیدرضا و امیر عظیمی دولت­آبادی (1387)، مبانی سیاست‌گذاری و برنامه­ریزی فرهنگی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام.
    19. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1362)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، تهران: کانون انتشارات محمدی.
    20. فنایی، ابوالقاسم (1384)، دین در ترازوی اخلاق، تهران: مؤسسه ‌ فرهنگی صراط.
    21. فرهنگی، علی‌اکبر (1377)، ارتباطات انسانی، تهران: مؤسسه تهران تایمز.
    22. فولادی، محمد (1387)، اخلاق روزنامه­نگاری، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
    23. کاظمی اردکانی، مهدی و سوسن کشاورز (1385)، «مبانی نظری ‌ مدیریت تحول فرهنگی در ایران»، مجموعه مقالات اولین همایش مهندسی فرهنگی، تهران: بی‌نا.
    24. گرامی، غلامحسین (1390)، «اخلاق رسانه، مقایسه منشورات جهانی با دستورهای اسلامی»، پژوهش‌نامه اخلاق، سال 4، ش12، ص144-113.
    25. گیدنز، آنتونی(1374)، جامعه‌شناسی،ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی.
    26. لبیبی، محمدمهدی (1387)، معیارهای اخلاق رسانه­ای در رادیو، تهران:طرح آینده.
    27. محسنی، منوچهر (بی‌تا)، جامعه‌شناسی عمومی، تهران:کتابخانه طهوری.
    28. محمدی، مجید (1379)، اخلاق رسانه‌ای،تهران: نقش و نگار.
    29. مریجی، شمس‌الله (1387)، عوامل مؤثر در انحراف از ارزش‌ها، چ 2، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما (دفترعقل).
    30. مسعودی، فاطمه (1387)، مروری بر ابعاد وضعیت فرهنگی کشور، گزارش داخلی معاونت پژوهشی مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
    31. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1384)، معارف قرآن (خداشناسی)، چ 5، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
    32. مطهری، مرتضی (1374)، تعلیم و تربیت در اسلام، چ 26، قم: صدرا.
    33. مک‌کوایل، دنیس (1382)، درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
    34. نگهدار، بابک (1382)، سیاست­های فرهنگی کشورهای جهان، ج1، تهران: ایلیاگستر.
    35. ویلیامز، کوین (1386)، درک تئوری رسانه، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران: ساقی.
    36. هاولت، مایکل و وام رامش(1380)، مطالعه خط‌مشی عمومی، ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.

    38.Griffith, Jeremy (2011), The Book of Real Answers to Everything- why do people lie? ISBN978-1-74129-007-3.

    39.Lee, M (2013), Consumer Culture reborn: the cultural politics of Consumption, Routledge publications.

    40.phang, Anna (2005), Add a dose of Media Literacy in the Media Diplomas Curriculum and Syllabus. www.esd.sp.edu.sg/eetc/eetc07/docs/jtp/ Media literacy annaphang.pdf.