تبیین مبانی زیبایی شناختی حیات طیبه با تکیه بر آیات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس برنامه ریزی و ارزیابی پژوهشی-مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران استان اصفهان

چکیده

زیبایی در قرآن‌ کریم از جایگاه و ارزش والایی برخوردار بوده، لذا در آیات بسیاری با استفاده از عناصر عینی و ذهنی فرهنگ آن به مخاطبین القاء شده است. از سویی هدف‌ نهایی تعلیم و تربیت در اسلام، دستیابی به نوعی حیات طیبه و پاک است که عاری از هرگونه آلودگی و پلیدی باشد. بر این اساس نگارنده در این پژوهش بر آن است تا مبانی زیبایی‌شناختی حیات طیبه در آیات الهی را تبیین‌ نماید. نتیجۀ این تحقیق که با روش تحلیل محتوا صورت پذیرفته، نشان می‌دهد: زیبایی و زشتی، صرفاً اموری ذهنی و ذهن‌گرایانه نیستند، بلکه در عرصه‌های مختلف زندگی آدمی هویدا شده و به منصۀ ظهور می‌رسند. ازاین‌رو در آیات قرآن کریم به‌صورت مکرر به زشتی و زیبایی امور و پدیده‌ها در عرصه‌ها و شئون مختلف وجود آدمی همچون قلب، اندیشه و اعتقاد، عواطف و عمل فردی و جمعی، اشاره و به اهمیت شناسایی آن تذکر داده‌ شده است. این شناسایی می‌تواند باعث اجتناب انسان از زشتی‌ها و آلودگی‌ها، و به‌تبع آن مشاهده حق و حقیقت و دوری از باطل‌ شده و او را در نیل به حیات طیبه یاری نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Aesthetic Foundations of Pure Life Based on the Verses

نویسنده [English]

  • sedighe kaviani
Research Planning and Evaluation Expert- Sisters of Management Seminary in Isfahan Province
چکیده [English]

Beauty in the Holy Quran has a high status and value. therefore, in many verses, using objective and subjective elements, its culture has been instilled in the audience. On the one hand, the ultimate goal of education in Islam is to achieve a clean life free from any pollution and filth. Accordingly, this article seeks to find the aesthetic foundations of pure life in divine revelations. The results of this study, which were conducted using content analysis method, showed: Beauty and ugliness are not merely subjective, Rather, they emerge in different realms of life and come to the fore. Therefore, in the verses of the Holy Qur'an, Frequently, the ugliness and beauty of affairs and phenomena in different realms and shavings of human existence, such as the heart, thought and belief, emotions, individual and collective action, have been pointed out and the importance of identifying them. This recognition can lead to the avoidance of ugliness and contamination, and consequently the observation of right and truth and avoidance of falsehood and help him to achieve a clean life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Ha`yat Tayebee
  • Aesthetics
  • Pure Life
  • Ugliness
  • Beauty
  1. قرآن کریم، ترجمه‌ی الهی قمشه‌ای، انصاریان، فولادوند، آیتی و مکارم شیرازی.
  2. احمدی، بابک (1374)، حقیقت و زیبایی، درس‌های فلسفه هنر، تهران: مرکز.
  3. باقری، خسرو (1395)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، تهران: علمی فرهنگی.
  4. پور‌سید‌آقایی، مسعود (۱۳۸۷)، حج ابراهیمی؛ حج مهدوی، قم: موسسه آینده روشن.
  5. تحریری، محمدباقر (1388)، شرح حدیث عنوان بصری (بندگی حقیقی و حقیقت علم)، تهران: حر.
  6. جعفری، عباس، رسولیان، حسین (1393)، مجموعه مقالات همایش سبط النبی امام حسن مجتبی علیه‌السلام، ج ۳، قم: مجمع جهانی اهل‌بیت.
  7. جعفری، یعقوب (۱۳۷۷)، تفسیر کوثر، ج ۳، قم: هجرت.
  8. حق‌جو، عبدالله (1389)، ولایت در قرآن، قم: زائر.
  9. خلجی، محمدتقی (۱۳۸۳)، اسرار خاموشان (شرح صحیفه سجادیه)، ج 1، قم: پرتو خورشید.
  10. رضایی اصفهانی، محمدعلی (۱۳۸۷)، تفسیر مهر، ج ۷، قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
  11. ------------------- (۱۳۹۱)، قرآن و علوم طبیعی، قم: نسیم حیات.

12. ------------------- (۱۳۹6)، مجموعه مقالات «قرآن و علوم انسانی» (برگرفته از مجله قرآن و علم)، قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.

  1. سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۲)، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ج ۲، قم: موسسه امام صادق علیه‌السلام.

14. صالحی، ملیحه (1396)، زیبایی‌شناسی طرح‌واره های تصویری در قرآن کریم (با رویکرد زبان‌شناسی شناختی)، کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.

  1. صداقت، محمد‌عارف (۱۳۹۲)، تکامل برزخی یا رشد پس از مرگ، قم: زائر.
  2. فرهادیان، رضا (1390)، مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و احادیث، قم: بوستان کتاب.
  3. قرضاوی، یوسف، سلیمی، عبدالعزیز (۱۳۸۲)، قرآن منشور زندگی، تهران: احسان.
  4. کاشفی، محمدرضا (1389)، عرفان و عشق، قم: دفتر نشر معارف.
  5. کانت، ایمانوئل (1377)، نقد قوه حکم، رشیدیان، عبدالکریم، تهران: نی.
  6. محمدنیا‌کلیمانی، مکرم (۱۳۹۱)، آیین موعظه و نصیحت در مکتب قرآن، رشت: کتاب مبین.
  7. محمدی ری‌شهری، محمد (1388)، مبانی شناخت، قم: دارالحدیث.
  8. مغنیه، محمدجواد (1378)، تفسیر کاشف، دانش، موسی، ج ۱، قم: بوستان کتاب.
  9. مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۸۰)، تفسیر نمونه، ج ۱۰، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  10. منصوری‌لاریجانی، اسماعیل (۱۳۸۳)، عرفان و مباحث کلامی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

25. نوروزی، رضا‌علی، متقی، زهره (1388)، زیبایی‌شناسی از منظر علامه جعفری و پیامدهای تربیتی آن، فصلنامه علمی ترویجی بانوان شیعه، سال ششم، شماره 21، (132-109).

26. وایتهد، آلفرد‌نورث (1371)، سرگذشت اندیشه‌ها، فریدون، شایان، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

27. وهابی، سید‌غفور (1395)، تبیین دیدگاه زیبایی‌شناسی غزالی و دلالت‌های آن در تربیت زیبایی‌شناختی، کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.