درآمدی بر مبانی رابطۀ حقوق و اخلاق در سنجۀ منطق ‌فازی: تعامل یا تعارض

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

2 استادیار، عضو هیأت علمی دانشکده‌ی الهیات و علوم اسلامی، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

تأثیرپذیری قانون‌گذار از اخلاق و شریعت، برای رسیدن به اصل تناسب در قوانین، انکارناپذیر است. گاه دستورهای اخلاقی و گاه دستورهای حقوقی، نظم اجتماعی را ایجاد می‌کنند. بعضی بر این باورند که اخلاق و حقوق با یکدیگر در تعارض‌اند و بعضی این دو را مکمل و متعادل‌گر هم می‌دانند. هدف از این پژوهش، بررسی رابطۀ اخلاق و حقوق بر اساس تفکر فازی است. در حقیقت، بر اساس نظریۀ فازی‌سازی، نوعی نگرش جدید دربارۀ رابطۀ حقوق و اخلاق در نگارش قوانین و روابط حقوقی به وجود می‌آید. لذا بر مبنای منطق و تفکر ‌فازی، کنجکاوی و دقّت شناختن متغیرهای این مسئله و درک چرایی روابط حقوق و اخلاق موردنظر است و بر این اساس، زمینه‌یابی رابطه میان حقوق و اخلاق با تفکر فازی را مى‌توان به‌طور موسع در عرف عام یافت. نتیجه اینکه یکی از نظریه‌های مطرح‌شده در این پژوهش این است که برای تحقق بیشتر عدالت باید از مبانی و اصول اساسی اخلاقی تفکر فازی در حقوق و قانون‌گذاری در مباحث کیفری و مدنی و بازرگانی و غیره استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introduction to the Basics of the Relationship between Law and Ethics in Fuzzy Logic Measurement: Interaction or Conflict

نویسنده [English]

  • k l 2
2 p
چکیده [English]

                                                                                                       
The influence of the legislator on ethics and sharia to achieve the principle of proportionality in the laws is undeniable. Sometimes moral precepts and sometimes legal precepts create social order. Some believe that morality and law are in conflict with each other, and some see the two as complementary and balanced. The purpose of this study is to investigate the effect and relationship between ethics and law based on fuzzy thinking. In fact, based on fuzzy theory, we are looking for a new approach to the relationship between law and ethics in the writing of laws and legal relations. Therefore, based on logic and fuzzy thinking, curiosity and accuracy seek to know the variables of this issue and understand why the relationship between law and ethics is concerned. Therefore, the context of the relationship between law and ethics with a fuzzy thinking can be found widely in common practice. The conclusion is that one of the researcher's mental theories is to use the basic principles and principles of fuzzy ethics in law and legislation in criminal, civil, commercial and other issues for more justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Law
  • Ethics
  • Fuzzy logic
  • Fuzzy ethics
  • Conflict

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ قمشه‌ای.
  2. نهج‌البلاغه، ترجمۀ محمد دشتی.
  3. آلتمن، آندرو (1986م)، درآمدی بر فلسفۀ حقوق، ترجمۀ بهروز جندقی، تهران: مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
  4. ابن منظور إفریقی مصری، ابی‌الفضل جمال الدین محمد بن مکرم (1405ق)، لسان العرب، بیروت:نشر ادب الحوزه، دار التراث العربی.
  5. اسلامی، اسفندیار (۱۳۹۱)، منطق‌فازی و کاربردهای آن، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
  6. انواری، سعید (1383)، «تفکر فازی و کاربرد آن در فلسفه»، فصلنامه علامه ویژه شناخت، ش 3 و 4، ص177-199.
  7. بزرگمقــام، محــسن (1373)، «اطــلاق و نــسبیت اخــلاق»، کیهــان اندیــشه، ش57-58.
  8. بی‌شاپ، رابرت (1385)، سایه‌های واقعیت: فلسفۀ جدید فازی چگونه جهان‌بینی ما را تغییر می‌دهد، ترجمۀ علی ستوده چوبری، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
  9. پویمن، لوئیس (1377)، «نقدی بر نسبیت اخلاقی»، ترجمۀ محمود فتحعلی، مجله نقد و نظر، سال چهارم، ش 1 و 2،ص 324-343.
  10. جمشیدی، محمدحسین و روح‌الله مرادی (۱۳۹۵)، «درآمدی بر کاربرد منطق‌ فازی در تبیین امور سیاسی»، مجله روش‌شناسی علوم انسانی، سال ۲۲، ش۸۷، ص۱۱۹- ۱۴۴.
  11. جوادی، محسن (1374)، «جاودانگی اصول اخلاقی و نظریۀ اعتباریات»، معرفت، ش15،ص22-26.
  12. حسین‌زاده یزدی، مهدی (1387)، «جستاری در مبانی معرفتی منطق فازی»، پژوهش‌های فلسفی –کلامی، دوره 9، ش4، ص121-146.
  13. حقانی، محمود (1376)، «کاربرد منطق‌فازی در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی»، فصلنامه تعلیم و تربیت، سال13، ش2 (پیاپی۵۰)، ص۵۳-۶۹.
  14. دل وکیو، جورجو (1386)، فلسفۀ حقوق، ترجمۀ جواد واحدی، تهران: میزان.
  15. راغب اصفهانى، ابوالقاسم حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان الداودی، دمشق و بیروت: دار القلم و الدار الشامیة.
  16. رنجبر، رضا، رحیم وکیل‌زاده و سلیمان عالی ملک طاش (1390)، «رویکرد فازی‌ در نظام شریعت»، پژوهش‌های فقهی، سال 2، ش3، ص119-144.
  17. ساروخانی، باقر و شیوا صادقی‌پور (1392)، «منطق‌ فازی ابزاری جهت ساخت و سنجش مفاهیم در علوم اجتماعی»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 8، ش3، ص47-64.
  18. شاملو، باقر و مهدی کاظمی جویباری (1394)، «پست‌مدرنیسم و بازاندیشی مفهوم جرم». پژوهش حقوق کیفری، سال 4، ش12، ص43-68.
  19. طباطبایی، سید محمدحسین (1412ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  20. طریحی نجفی، فخرالدین (1408ق)، مجمعالبحرین، تحقیق سید احمد حسینی، چ2، قم: مکتب النشر الثقافة الاسلامیة.
  21. عالم‌زاده نوری، محمد (1396)، «ماهیت تشکیکی مفاهیم اخلاقی و نقش آن در تفسیر گزاره‌های اخلاقی»، ذهن، دوره 18، ش69، ص125-158.
  22. فیروزآبادى، مجدالدین ابوطاهر محمد بن یعقوب (1426ق)، القاموس المحیط، تحقیق مکتب تحقیق التراث فی مؤسسة الرسالة، بإشراف: محمد نعیم العرقسوسی، چ8، بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع.
  23. قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1313.
  24. قرشى ‌بنایى، على‌اکبر (1412ق)، قاموس قرآن‌، چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  25. قیومی مقرى، احمد بن محمد بن علی (1418ق)،المصباح المنیر، تحقیق یوسف الشیخ محمد، چ2، بیروت: ناشر المکتبة العصریة.
  26. قیومی، صدیقه (1381)، منطق‌فازی و مبانی فلسفی آن، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد فلسفه، استاد راهنما: عبدالرضا نبوی، دانشگاه تربیت مدرس.
  27. کاتوزیان، ناصر (1384)، مقدمه علم حقوق و نظام حقوقی ایران، چ43، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  28. _________ (1386)، «اخلاق و حقوق»، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال 2، ش1 و 2، ص85-88.
  29. _________ (1393)، فلسفۀ حقوق، چ7، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  30. کارتالوپوس، اس. وی. (۱۳۸۲)، منطق ‌فازی و شبکه‌های عصبی (مفاهیم و کاربردها)، ترجمۀ محمود جورابیان و رحمت‌الله هوشمند، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
  31. کاسکو، بارت (1389)، تفکر فازی، ترجمۀ علی غفاری، عادل مقصودپور، علیرضا پورممتاز و جمشید قسیمی، چ5، تهران: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.
  32. مصباح یزدی، محمدتقی (1396)،آموزش فلسفه، چ18، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت ‌چاپ ‌و نشر بین‌الملل.
  33. مطهری، مرتضی (1374)، اسلام و مقتضیات، چ5، تهران: صدرا.
  34. _________ (1383)، فلسفۀ اخلاق، چ26، تهران: صدرا.
  35. منهاج، محمدباقر و مهدی نساجی (1379)، «مبانی استدلالات فازی»، مجله دانش مدیریت، سال 13، ش51، ص24-34.
  36. موسوی، سید قائم و رضا صادقیان (۱۳۹۵)، «بررسی منطق ‌فازی و کاربرد آن در مسائل پیچیده»، ماهنامه پژوهش ملل، دوره دوم ، ش۱۵، ص۷۷- ۸۹ .
  37. هورینی فیروزآبادی شیرازی، مجدالدین محمد بن یعقوب (بی‌تا)، القاموس المحیط و القابوس الوسیط فی اللغة، بیروت: دار العلم للجمیع.
  38. وکیلی، هادی (1383)، «عرفان و تفکر فازی»، فصلنامه برهان و عرفان، سال اول، ش2، ص۱۵۱-۱۷۹.
  39. Ahmadi, Amir and Amiri, shirzad (2014), “Study of Particular Conditions and Qualities of Enforcement Officers’ Self-efense in Regulations of Arms use Act in the Light of Fuzzy Logic”, Advances in Environmental Biology, 8(16) Special 2014, p. 534-540.
  40. Ahmadi, Amir; Amiri, Shirzad, Naseri, Shahabuddin & Rezaei, Shokrollah. (2014), “The legal –criminological analysis of Islamic penal law article 146 passed in 1392 in the light of fuzzy logic”, Academia Arena 2014, V. 6, N. 5 (Cumulated No. 59), May 25, 2014 6(5), p.1-6, http://www.sciencepub.net/academia;
  41. Lafollette, H. (2007), the Practice of Ethics. Malden, ME: Blackwell Publishing.
  42. McCartney, S. and Parent, R. (2015), Ethics in Law Enforcement, Victoria, B.Cn, Publisher: BCcampus.
  43. Mohd Ghazali, N. A. (2015), “The Influence of a Business Ethics Course on Ethical Judgments of Malaysian Accountants”, Journal of Asia Business Studies, 9(2), p.147-161.
  44. Pollock, J. M. (2010), Ethical dilemmas and decisions in criminal justice, United States: Wadsworth Publishing Company.
  45. Rawls, J. (1999), a Theory of Justice, Cambridge: Harvard University Press.
  46. Smith, GW. (1998), Limits of Law. In: Routledge Encyclopedia of Philosophy, Routledge Inc. New York.
  47. Zadeh, L. A. (1965), “A Fuzzy sets”, Magazine information contrl, Vo. l8 & 19, p. 338-353.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 16 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار