گستره‌شناسی تحلیلی پژوهش‌های اخلاقی

حسینی قلعه بهمن, سید اکبر

doi:10.22081/jare.2021.60240.1605

گستره‌شناسی تحلیلی پژوهش‌های اخلاقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سید اکبر حسینی قلعه بهمن

گروه ادیان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

10.22081/jare.2021.60240.1605

چکیده

موفقیت در هر پژوهشی، در گرو دانستن جایگاه آن پژوهش در منظومۀ دانش بشر است؛ به این معنی که لازم است پژوهشگر بداند موضوع تحقیقش در چه ساحتی از علوم و معارف قرار می‌گیرد. پژوهش‌های اخلاقی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. محقق اخلاق، قبل از هر کاری باید به شناخت حوزۀ تحقیق خویش بپردازد و مسیر تحقیق را در آن حوزه سامان بخشد. در این نوشتار، با تحلیل پژوهش‌های انجام‌گرفته در این حوزه، جغرافیای پژوهش‌های اخلاقی بررسی، و ضمن تحلیل و تبیین پژوهش‌های اخلاقی، هفت حوزه برای این پژوهش‌ها معرفی شده است. این هفت حوزه عبارت‌اند از: کلیات اخلاق، اخلاق هنجاری، فرااخلاق، اخلاق توصیفی، روان‌شناسی اخلاق، تربیت اخلاقی و جامعه‌شناسی اخلاق. یادآوری می‌شود این عرصه‌های هفت‌گانه، بر اساس پژوهش‌های موجود تعیین شده‌اند و ممکن است در آینده عرصه‌های دیگری نیز به این موارد افزوده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analytical Scope of Ethical Research

نویسنده [English]

seyed akbar hosseini ghale bahman

department of religions of I.K.I.

چکیده [English]

The beginning of any research depends on knowing the place of that research in the system of human knowledge. In other words, the researcher needs to know in what field of sciences and knowledge the subject he / she is researching. Ethical research is no exception. The researcher of ethics, before doing anything in his research, recognizes his field of research and organizes his research path in that field. In this article, by analyzing the researches done in this field, the geography of ethical researches has been studied and while an analytical and explanatory effort of ethical researches has been made, it has introduced seven areas for these researches. The generalities of ethics, normative ethics, meta-ethics, descriptive ethics, ethical psychology, Moral education and sociology of ethics are these seven areas.

کلیدواژه‌ها [English]

General issues of ethics
normative ethics
meta-ethics
descriptive ethics
ethics psychology
ethical education and sociology of ethics

مراجع

اتکینسون، آر. اف. (1370)، درآمدی به فلسفه اخلاق، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
اسلامى، سید حسن (1383)، «نسبت اخلاق و سیاست، بررسى چهار نظریه»، علوم سیاسى ، دوره 7، ش26، ص147-165.
البستانی، بطرس (بی‌تا)، محیط المحیط؛ قاموس مطول اللغة العربیة، بیروت: مکتبة لبنان.
بدوی، عبدالرحمن (1975م)، الاخلاق النظریة، کویت: وکالة المطبوعات.
بکر، لارنس و شارلوت بکر (1378)، تاریخ فلسفه اخلاق غرب، ترجمه گروهی از مترجمان، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
بهشتی، محمد (1381)، «تربیت، اخلاق و تربیت اخلاقی»، معارف، ش10، ص18-20.
پاکپور، علی (1391)، «شأن اخلاقی و بررسی دیدگاه‌های رایج»، پژوهش‌نامۀ اخلاق، سال 5، ش15، ص7-30.
جوادی، محسن (1375)، مسئله باید و هست، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
حسینی، سید مهدی (1398)، «بررسی اصول تربیت اخلاقی در علم اخلاق اسلامی»، معرفت، سال26، ش1 (پیاپی 256)، ص11-21.
حسینی قلعه‌بهمن، سید اکبر (1383)، واقع‌گرایی اخلاقی در نیمۀ دوم قرن بیستم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
_______________ (1394)، «تحلیلی بر نظام اخلاقی در ادیان»، معرفت ادیان، سال هفتم، ش1 (پیاپی 25)، ص113-130.
داروال، استیون و دیگران (1381)، نگاهی به فلسفه اخلاق در سدۀ بیستم، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
روحانی‌نژاد، حسین (1383)، «نگرشی ‎به ‎مراحل ‎تطور علم‎ اخلاق ‎اسلامی»، کتاب نقد، ش30، ص155-170.
رولین، برنارد (1393)، علم و اخلاق، ترجمۀ سعید عدالت‌جو، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شانظری، جعفر و شیرین عبداللهی (1391)، «اخلاق دینی و اخلاق سکولار»، فصلنامۀ اخلاق، سال 2، ش5، ص11-30.
شهریاری، حمید (1385)، فلسفه اخلاق در تفکر غرب از دیدگاه السدیر مک اینتایر، تهران: سمت.
علیزاده، مهدی (1395)، «بررسی و تحلیل ضعف اخلاقی از منظر آگوستین و توماس آکوئیناس؛ با بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی»، معرفت ادیان، سال 7، ش27، ص65-84.
فرانکنا، ویلیام کی. (1376)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ هادی صادقی، تهران: طه.
فیض کاشانی، محسن (1423ق)، الحقایق فی محاسن الاخلاق، قم: دار الکتاب الإسلامی‏.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مدنی، منصوره و سعیده سعیدی تهرانی (1395)، «ارائه، ارزیابی و مقایسه مدل‌های رایج تصمیم‌سازی اخلاقی در پزشکی»، مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره 9، ش1، ص11-25.
مسکویه رازی، احمدبن علی (1426ق)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم: طلیعه نور.
مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، فلسفه اخلاق، تهران: اطلاعات.
_____________ (1383)، اخلاق در قرآن، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
_____________ (1391)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، قم: مؤسسۀ آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
مصباح، مجتبی (1390)، بنیاد اخلاق، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1377)، مجموعه آثار؛ ج13(جاودانگی اصول اخلاقی)، تهران: صدرا.
مک‌ناوتن، دیوید (1380)، بصیرت اخلاقی، ترجمۀ محمود فتحعلی، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
نوذری، محمود (1374)، «رابطه اخلاق و تربیت چگونه است؟»، روش شناسی علوم انسانی، ش5، ص100-104.
نوری کوهبنانی، مجتبی (1398)، شرایط و گسترۀ عامل اخلاقی از منظر امامیه و آیین کاتولیک، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
هولمز، رابرت ال. (1382)، مبانی فلسفه اخلاق، تهران: ققنوس.
وارنوک، مری (1380)، فلسفه اخلاق در قرن بیستم، ترجمه و تحشیه ابولقاسم فنایی، قم: بوستان کتاب.
ویلیامز، برنارد (1383)، فلسفه اخلاق، ترجمه و تعلیقات زهرا جلالی، تهران: معارف.
Hardy, Sam A. and Carlo, Gustavo (2011), “Moral Identity: What Is It, How Does It Develop, and Is It Linked to Moral Action?”, in Child Development Perspectives, Vol. 5, No. 3, p. 212–218.
Hitlin, Steven; Vaisey, Stephen, (2010), Handbook of the Sociology of Morality, springer, US.
Howell, K. E. (2013), Introduction to the Philosophy of Methodology, London: Sage Publications.
Merritt, Maria W., Doris, John M. And Gilbertharman (2010), Character, in: The Moral Psychology Handbook, ed. John M. Doris and the Moral Psychology Research Group, Oxford: Oxford university press.
Prinz, Jesse J. And Nichols, Shaun (2010), Moral Emotions, in: The Moral Psychology Handbook, ed. John M. Doris and the Moral Psychology, Oxford: Oxford University Press.