فرایند شکل گیری رفتار غیراخلاقی درکسب وکار: مطالعه موردی بر مبنای نظریۀ داده‌بنیاد در بازار اصفهان

اسماعیلی, مرجان; حیدری, محمدرضا; مقدم, وحید

doi:10.22081/jare.2021.59146.1582

فرایند شکل گیری رفتار غیراخلاقی درکسب وکار: مطالعه موردی بر مبنای نظریۀ داده‌بنیاد در بازار اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد اسلامی، دانشگاه اصفهان

² استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان

³ استادیار دانشکده الهیات و معارف اهل بیت (ع)، گروه معارف اهل البیت، دانشگاه اصفهان

10.22081/jare.2021.59146.1582

چکیده

رعایت اخلاق در حوزۀ کسب‌وکار، هم موجب دستیابی به حسن شهرت و سود کلان در امور دنیوی و هم موجب سعادت اخروی میگردد. متأسفانه امروزه چنان که باید اخلاق کسبوکار در کشور رعایت نمیشود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی فرایند شکلگیری رفتار غیراخلاقی و عوامل ایجاد شکاف بین نظر و عمل اخلاقی در بازار است. بدین منظور، ده نفر از بازاریان دغدغهمند اصفهان، بر اساس نمونهگیری گلولهبرفی، انتخاب شدند و در مصاحبۀ ساختارنیافته به سؤالات پاسخ گفتند. بر اساس نتایج، ارادۀ فرد تحت‌تأثیر هواهای نفسانی (عامل درونی) قرار میگیرد و طی زندگی، فرایند مشخصی بر آن اثر میگذارد تا او از رعایت اخلاق کسب‌وکار دور شود. عوامل بیرونی نظیر طمع و فریب دنیا، رفتار والدین، مسئولان، قانون‌گذاران، مدرسان آموزشی، جامعۀ روحانیت و... در تشدید این آسیب مؤثرند. در نهایت، تقوی و ایمان میتواند ضعف ارادۀ فرد را جبران کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Process of forming unethical behavior in Business Ethics: A Grounded Theory Study in Isfahan Market

نویسندگان [English]

Marjan Esmaili ¹
Mohammadreza Heidari ²
Vahid moghaddam ³

¹ Graduate student of Islamic Economics: University of Isfahan

² Assistant Professor, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan

³ Assistant Professor .Faculty of Theology and Ahl-al-Bayt Studies, Department of Ahl-al-Bayt Studies, Isfahan University

چکیده [English]

Business ethics is an important factor in reputation, gain profit and economic development. Unfortunately, ethics have not been executed in Iran's market. Accordingly, the aim of the present study is to investigate the process and the factors causing the gap between theory and practice in employing ethics. To this aim, ten participants were selected based on snowball sampling in Isfahan market. Data were collected through unstructured interview. Method for data analyzing was grounded theory. Findings of the present study showed that every person has confronted with two kinds of factors. The internal factor, human soul, was the most important reason for not executing business ethics. However, external factors such as parents, clergymen, rules and etc were also effective in creating the gap. Based on the results of the study, faith of each person help to fill the gap between the theory and practice. The results are useful in educational and research policy-making.

کلیدواژه‌ها [English]

Ethics
Business
Theory
Practice
Iran

مراجع

ارشدی، وحید، مصطفی سلیمی‌فر، علی‌اکبر ناجی میدانی و بهروز مهرام (1394)، «نظم‌پذیری جمعی درون خانواده؛ پدیدۀ محوری در تأثیرپذیری عملکرد اقتصادی از آموزه‌های اسلامی: مطالعه‌ای بر اساس نظریۀ زمینه‌ای»، فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ش1، ص45-70.
افشار کرمانی، عزیزالله (1390)، «مراتب فضیلت و اخلاق از منظر علامه طباطبایی»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، ش8، ص61-78.
امام خمینی(ره) (1389)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
انصاریان، حسین (بی‌تا)، شرح و توضیح تفسیر حکیم، قم: العرفان.
توکلی، محمدجواد و سعید کریمی (1393)، «شاخص اخلاق تجارت از دیدگاه اسلام»، اقتصاد اسلامی، ش14 (53)، ص5-30.
جوادی، محسن و علیرضا صیادنژاد (1388)، «بررسی شکاف بین نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه ارسطو»، فصلنامه اندیشۀ دینی دانشگاه شیراز، ش32، ص1-28.
رجایی، محمدکاظم و مصطفی کاظمی (1390)، «شاخص ترکیبی صداقت در بازار اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش3 (5)، ص117-146.
رجبی، طاهره، محمود نیک‌آیین و محمد نجفی (1395)، «مراحل تربیت انسان اخلاقی با تأکید بر نقش اراده»، فصلنامه علمی- ترویجی اخلاق، ش6 (21)، ص65-88.
رضاییان فردویی، صدیقه و سپهر قاضی نوری (1389)، «مدلیابی نقش اخلاق در موفقیت سیستمهای مدیریت دانش»، سیاست، علم و فناوری، ش2، ص1-15.
صادقی فرکی، جعفر (1388)، بازگشت به تاریکی؛ نگرشی به موضوع ارتداد از نگاه قرآن کریم، قم: بوستان کتاب.
عزیزی، شهریار، رضا قنبرزاده میاندهی و سینا فخارمنش (1392)، «میزان رعایت رفتارهای اخلاقی اسلامی؛ بررسی موردی فروشندگان لوازم خانگی شهر تهران»، پژوهش‌نامه اخلاق، ش19، ص7-32.
فلیک، اووه (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
محمدپور، احمد (1389)، ضد روش (منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی)، تهران: جامعه‌شناسان.
مصلح، عبدالمجید و احمد الله‌یاری بوزنجانی (1394)، «اخلاق در بازاریابی؛ ارزش‌های اخلاقی موردتأکید اسلام در مدیریت فعالیت‌های بازاریابی»، پژوهش‌نامه اخلاق، ش28، ص54-74.
مطهری، مرتضی (1389)، مجموعه آثار، ج5، تهران: صدرا.
موحدى لنکرانى، محمدفاضل (1381)، اصول فقه شیعه، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
مولایی، محمد (1393)، «اصول اخلاق تجاری و کسب‌وکار از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه»، پژوهش‌نامه نهج البلاغه، ش7، ص85-102.
وجدانی، فاطمه، محسن ایمانی، رضا اکبریان و علیرضا صادق‌زاده (1391)، «تحلیل شکاف میان نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)»، پژوهشنامه اخلاق، ش5 (18)، ص7-26.
Obinyan, V. (2014),”Nature of Human existence in Kierkegaard's Ethical philosophy: A Step toward Self-Valuation and Transformation in our Contemporary World”, International Journal of Philosophy, N. 2, p. 1-14.
Scaltsas, T. (1986),”Weakness of Will in Aristotle's Ethics”, The Southern Journal of Philosophy, N. 24(3).