متغیرهای تأثیرگذار بر تحصیل سعادت در فرهنگ اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

معلم آموزش و پرورش

چکیده

این مقاله با روش تحلیل محتوا به بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر تحصیل سعادت در فرهنگ اسلامی می‌پردازد. جامعۀ آماری، منابع مرتبط با موضوع تحقیق است که به روش نمونه‌گیری هدفمند انجام شده است. در بخش توصیفی، اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و تجزیه‌و‌تحلیل به‌صورت کیفی و از طریق یادداشت‌برداری صورت گرفته است. برای دستیابی به پاسخ پرسش‌های پژوهش، ضمن مطالعۀ پیشینه، منابع مرتبط با موضوع سعادت و فرهنگ اسلامی مطالعه گردید. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که سعادت به‌منزلۀ برترین غایتی که انسان در جست‌وجوی آن است، به دو گونۀ پنداری و واقعی تقسیم می‌شود و متغیرهای زیادی بر آن تأثیر دارند؛ از جمله: وراثت، شرایط هنگام انعقاد نطفه، تغذیه، عوامل محیطی، تربیت، تهذیب نفس، اراده، ایمان، خودشناسی، ملازمت با فضایل اخلاقی، الگوگیری از چهره‌های سعادت در قرآن، عبرت‌آموزی از چهره‌های شقاوت در قرآن. لذا توجّه به همۀ متغیرها در فرهنگ اسلامی به‌منزلۀ عامل تأثیرگذار بر تحصیل سعادت، ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Influencing variables on happiness education in Islamic culture

نویسنده [English]

  • Zohreh Oleiaeyee
teacher
چکیده [English]

 
This paper describes a Content analysis method to study the variables affecting the study of Happiness in Islamic culture. The statistical society is related to the subject matter of the research, which has been done through targeted sampling. In the descriptive section, the information was collected in a collection and analytical library and recorded in a notebook. In order to answer the research questions, while studying the background, related sources of Islamic happiness and Islamic culture were studied. Findings of the research indicate that prosperity is considered as the ultimate goal that humans seek, It is divided into two imaginary and real forms, And a lot of variables affect it, Including which can be Inheritance; conditions when Coagulation of the sperm; nutrition Environmental factors; education; Self-purification; will; faith; self-knowledge; Compliance with moral virtues; Patterns of happiness in the Qur'an;A lesson from the faces of evil in the Qur'an. Therefore, it is necessary to pay attention to all variables in Islamic culture as an effective factor in the study of prosperity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effective
  • variables
  • Education
  • Happiness
  • Islamic Culture
  1. قرآن کریم (1374)، ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، قم: دار الغدیر.
  2. نهج البلاغه (1379)، ترجمۀ محمد دشتی، قم: مشهور.
  3. ابن خلدون، عبدالرحمان (1988م)، مقدمۀ ابن خلدون، بیروت: دار الفکر.
  4. ابن سینا (1404ق)، الشفاء، طبیعیات و الهیات، قم: مرعشی نجفی.
  5. اخوان الصفا (1405ق)،رسائل، قم: مکتب اعلام اسلامی.
  6. اربابیان، منصور و مهدی زمانی (1389)، بررسی و نقد نظریه سعادت ارسطویی در پرتو مفهوم قرآنی سعادت، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
  7. اسمخانی، شکوفه و محمدتقی یوسفی (1394)، بررسی تطبیقی سعادت و شقاوت از دیدگاه قدیس توماس آکوئیناس وآیت‌الله جوادی آملی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، قم: دانشگاه باقرالعلوم (ع).
  8. ارمندیانی، مهدیه و حسن اصغرپور (1396)، مؤلفه‌های سعادت و شقاوت در قرآن و روایات، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه قرآن و حدیث.
  9. امام خمینی، سید روح‌الله (1375)، چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  10. بابایی، فاطمه و کریم محمدی (1390)، بررسی الگوهای سعادت و شقاوت در قرآن، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تبریز: دانشگاه تربیت معلّم.
  11. بهشتی، محمد، مهدی ابوجعفری، علی‌نقی فقیهی و علیرضا اعرافی (1388)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم‌وتربیت و مبانی آن (جلد2)، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  12. بهشتی، محمد، مهدی ابوجعفری و علی‌نقی فقیهی (1388)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم‌وتربیت و مبانی آن (جلد4)، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  13. بهشتی، محمد (1390)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم‌وتربیت و مبانی آن (جلد 5)، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  14. تقی‌زاده، صدیقه و مرتضی حسینی شاهرودی (1388)، سعادت و شقاوت در فلسفه (ابن سینا، شیخ اشراق، ملاصدرا) و قرآن، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  15. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1337)، غرر الحکم و درر الکلم، تهران: محمد علی الانصاری القمی.
  16. جاحظ، ابوعثمان (بی‌تا)، الحیوان، با شرح و تحقیق عبدالسلام محمد هارون، بیروت: بی‌نا.
  17. _________ (1955م)، العثمانیه، حققه وعلق علیه عبدالسلام محمد هارون، مصر: دار الکتاب العربی.
  18. جاهد، رضا (1391)، گنج‌های معنوی، تهران: سنبله و آیین تربیت.
  19. حر عاملی (1403ق)، وسائل الشیعه، تهران: اسلامیه.
  20. حقی البروسوی، اسماعیل (1405ق)، تفسیر روح البیان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  21. دادبه، اصغر (1383)، کلیات فلسفه، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
    1. ذوالفقاری، غلامحسین (1385)، رهنمون (سخنان بزرگان، مشاهیر و نوابغ جهان)، تهران: اوسان.
    2. رفیعی، بهروز و علیرضا اعرافی (1390)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم‌وتربیت و مبانی آن (جلد3) امام محمد غزالی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
    3. سبحانی، جعفر و محمد محمدرضایی (1385)، اندیشۀ اسلامی1، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
    4. سعدی، مصلح‌الدین (1367)، کلیات، نسخه ذکاء‌الملک، تهران: جاویدان.
    5. سعدی، مصلح الدین (1374)، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
      1. شرفی، محمدرضا (1377)، راهنمای ازدواج جوانان، تهران: تزکیه.
      2. شریعت، فرشاد و امید شفیعی قهفرخی (1394)، «جان لاک و مسئله خوشبختی»، فصلنامه غربشناسی بنیادی، سال6، ش1، ص75-103.
      3. شیخ صدوق، ابوجعفر (بی‌تا)، من لایحضره الفقیه، قم: اسلامی.
      4. صادقی، افلاطون و محمدحسین مهدوی‌نژاد (1389)، رویکرد ارسطو به مسئله سعادت و مقایسۀ آن با سعادت در آیات و روایات اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
      5. صبری، علی و سید محمدکاظم علوی (1394)، رابطۀ سعادت و فضیلت از دیدگاه ارسطو و فارابی، سبزوار: دانشگاه تربیت معلّم.
      6. صانعی، صفدر (1361)، بهداشت ازدواج از منظر اسلام، تهران: عبدالرحیم علی.
      7. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه علمی مطبوعات.
      8. طبرسی، فضل بن حسن (1384)، مجمع البیان فی تفسیر المیزان، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
      9. طوسی، خواجه نصیرالدین (1387)، اخلاق ناصری، تصحیح: مرتضی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
      10. عمید، حسن (1379)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر.
      11. عیاشی، محمد بن مسعود (1380ق)، تفسیر عیاشی، تهران: اسلامی.
      12. غزالی، ابوحامد محمد (1414ق)، منهاج العارفین، بیروت: دار الکتب العلمیه.
      13. ____________ (1351)، احیاء العلوم الدین، بیروت: دار المعرفه.
      14. ____________ (1988م)، الادب فی الدین، بیروت: دار العلمیه.
      15. غیبی، ولی (1390)، رابطۀ لذت و سعادت از دیدگاه اپیکور، ارسطو و ملاصدرا، رسالۀ دکتری، قم: دانشگاه باقرالعلوم (ع).
      16. فارابی، ابونصر (1987م)، رساله التنبیه علی سبیل السعادة، تحقیق دکتر سبحان خلیفات، اردن: کلیه الادب.
      17. ________ (1405ق)، فصول منتزعه، تهران: الزهرا (س).
      18. ________ (1363)، احصاء العلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
      19. ________ (1366)، السیاسه المدنیه الملقب بمادیء الموجودات، تهران: الزهرا (س).
      20. فتحعلی‌خانی، محمد، علیرضا اعرافی و فصیحی‌زاده (1390)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم‌وتربیت و مبانی آن (جلد1)، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
      21. فیض کاشانی، ملامحسن (1401ق)، مفاتیح الشرائع، قم: مجمع الذخائر الاسلامیه.
      22. ______________ (1412ق)، الوافی، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین.
      23.  ______________(1418ق)، النخبه فی الحکمه العملیه والاحکام الشرعیه، قم: سازمان تبلیغات.
      24. ______________ (1383ق)، الحقائق فی محاسن الاخلاق، قم: اسلامی.
      25. ______________ (1399ق)، تفسیر الصافی، بیروت: الاعلمی.
      26. ______________ (1371)، ده رساله (الفت‌نامه)، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین.
      27. قاسمی اوزان، مریم، زهرا خزائی و نفیسه ساطع (1391)، رابطه سعادت و لذّت از منظر جان استوارت میل و ابن سینا، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، قم: دانشگاه قم.
      28. کلینی، محمدبن یعقوب (1363)، الکافی، تهران: اسلامی.
        1. مجلسی، محمدباقر (1382)، بحار الانوار الجامعه لدر الاخبار الائمه الاطهار، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
        2. __________ (1387)، فضیلت ازدواج، آداب زناشویی و همسرداری در اسلام، ویرایش داوود احمدی، قم: مؤسسه بیت الاحزان فاطمه (س).
        3. محمدی اشتهاردی، محمد (1387)، قصه‌های قرآن به قلم روان، تهران: نبوی.
        4. موسوی، فاطمه و رضا اکبریان (1390)، حقیقت سعادت از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
        5. میرزابیگی، مهسا و ناصر فروهی (1396)، بررسی راه‌های رسیدن به سعادت عظمی از دیدگاه حکمت مشاء، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تبریز: دانشگاه تبریز.
        6. نراقی، ملامهدی (بی‌تا)، جامع السعادت، قم: اسماعیلیان.
        7. نراقی، احمد (1362)، معراج السعادة، تهران: رشیدی.
        8. ویسی، شیوا و ناصرالدین حسن‌زاده (1395)، بررسی سعادت و راه‌های تحصیل آنبر اساس دیدگاهمولانای رومی و فارابی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، ملایر: دانشگاه ملایر.
        9. یحیی بن زکریا (1365)، تهذیب الاخلاق، مقدمه و تصحیح محمد دامادی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.