نظریۀ جامعه‌شناسی عمومی و اخلاق در پژوهش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

جامعه‌شناسی عمومی به‌منزلۀ یک حوزۀ بین‌رشته‌ای بر دانش برخاسته از مردم و برای مردم تأکید کرده و معتقد به ارائه سیاست‌هایی برای تأمین رفاه عمومی جامعه است. اخلاق پژوهش نیز مدعی است پژوهشگر باید در مطالعۀ سوژه‌ها ‎شیوه‌ای اخلاقی در پیش بگیرد. با این حال، از یک سو، جامعه‌شناسی عمومی قرار دارد که با مردم و پژوهش دربارۀ آن‎ها ارتباط تنگاتنگ دارد و از سوی دیگر، این ارتباط، جامعه‌شناس را درگیر بخشی از مسائل اخلاقی می‌کند که محصول تعاملات پژوهشگر، مشارکت‌کنندگان، ذی‌نفعان و حامیان پژوهش است. این مقاله می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که اساساً چه مسائل اخلاقی در حوزۀ پژوهش با نگاه جامعه‌شناسی عمومی وجود دارد که هدف آن بازگرداندن ارزش‌های اخلاقی به پژوهش‌های اجتماعی است. روش در این پژوهش، توصیفی– تحلیلی و داده‌های پژوهش مبتنی بر مطالعۀ منابع کتابخانه‌ای است. بررسی یافته‌های موجود نشان می‌دهد نگاه حداکثری به انتخاب مشارکت‌کنندگان، آزادی پژوهشگر در اظهار نظرهای علمی، درنظرگرفتن مزایای تحقیق و توجه به نظارت‌ناپذیری و پیامدهای ناگوار تأثیر پژوهش‌ها بر مشارکت‌کنندگان مستقیم، چهار مسئله اخلاقی مهمی است که می‌توان در حوزۀ پژوهش با نگاه جامعه‌شناسی عمومی طرح و پیگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Theory of Public Sociology and Researching Ethics

نویسنده [English]

  • majid jafarian
Assistant Professor of the Institute of Islamic Sciences and Culture
چکیده [English]

 
Public Sociology, as an interdisciplinary field, emphasizes knowledge derived from the people and made for the people, and believes in providing policies for the public welfare of society. Research ethics argues that the subjects studied by the researcher should be dealt with in an ethical manner. On the one hand, however, there is public sociology, which is closely related to people and research about them. On the other hand, this relationship will involve the sociologist in part of the ethical issues that are the product of the interactions of the researcher, participants, stakeholders and supporters of the research. This article tries to answer the question of what are the ethical issues in the field of research from the perspective of public sociology, which aims to return ethical values to social research. The method in this research is descriptive-analytical and the research data is based on the study of library resources. Examination of the available findings shows that the maximum view on the selection of participants, the researcher's freedom to express scientific opinions, considering the benefits of research, and attention to the uncontrollability and adverse consequences of research on direct participants are four important ethical issues that can be addressed in the field of research with the perspective of public sociology

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Sociology
  • Ethics
  • Social Research
  • Researcher
  • Participants

مراجع

  1. حاجیانی، ابراهیم (1393)، جامعه‌شناسی اخلاق (تحلیل وضعیت اخلاق اجتماعی در جامعۀ ایران)، تهران: جامعه‌شناسان.
  2. خالقی، نرگس (1387)، «اخلاق پژوهش در حوزۀ علوم اجتماعی»، اخلاق در علوم و فناوری، ش1-2، ص83-92.
  3. دیرباز، عسکر و مسعود صادقی (1390)، «طرح و تبیین جامعه‌شناسی در اخلاق اسلامی»، پژوهش‌های اخلاقی،‌ ش3، ص27-36.
  4. شهریاری‌پور، علیرضا (1391)، «مبانی جامعه‌شناختی مسئولیت اخلاقی در اخلاق اسلامی»، معرفت اخلاقی، ش24، ص25-38.
  5. صادقی، مسعود (1395)، «جامعه‌شناسی در اخلاق اسلامی و نسبت آن با جامعه‌شناسی اخلاق»، کنگره بین المللی علوم انسانیِ اسلامی.
  6. غفاری‌نسب، اسفندیار و محمدتقی ایمان (1392)، «نقش معیارهای اخلاقی در جامعه‌شناسی کاربردی»، جامعه‌شناسی کاربردی، ش4، ص85-102.
  7. میرزایی، سید آیت‌الله و معصومه قاراخانی (1393)، «اخلاق پژوهش در علوم اجتماعی ایران»، جامعه‌شناسی ایران، ش2، ص3-22.
  8. ودادهیر، ابوعلی، داریوش فرهود، سیدمحمود قاضی طباطبایی و غلامعباس توسلی (1387)، «معیارهای رفتار اخلاقی در انجام کار علمی»، اخلاق در علوم و فناوری، ش3-4، ص6-17.
  1. Barrett, Stanley R. (1984(, “Racism, Ethics, and the Subversive Nature of Anthropological Inquiry”, Philosophy of the Social Sciences, 14: 1-25.
  2. Beynon, Huw (1988), “Regulating Research: Politics and Decision Making in Industrial Organization.” In Doing Research in Organizations, edited by Alan Bryman,
    21-33. New York: Routledge.
  3. Bickman, L. & Rog, D. (2009), Applied research design: A practical approach, In L. Bickman& D. Rog (Eds.), Handbook of applied social research methods (2nd ed., P.3–43) Thousand Oaks, CA: Sage.
  4. Bonacich, Edna (2007),“Working with the Labor Movement: A Personal Journey in
    Organic Public Sociology.” In Public Sociology: Te Contemporary Debate, edited
    by Lawrence T. Nichols, 73-94. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
  5. Bosk, Charles, and Raymond G. De Vries (2004), “Bureaucracies of Mass Deception: Institutional Review Boards and the Ethics of Ethnographic Research”, Annals of the American Academy, 595: 249-63.
  6. Bower, Robert T. and Priscilla de Gasparis (1978), Ethics in Social Research: Protecting the Interests of Human Subjects, New York: Praeger.
  7. Brief, Arthur and José Cortina (2000), “Research Ethics: A Place to Begin”. Academy of Management: Research Methods Division Newsletter.
  8. Brint, Steven (2007), “Guide for the Perplexed: On Michael Burawoy’s Public Sociology”, In Public Sociology: The Contemporary Debate, edited by Lawrence T. Nichols, 237-62. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
  9. Burawoy, Michael (2004), “Public Sociologies: Contradictions, Dilemmas, and Possibilities”, Social Forces 82, 4: 1603-18.
  10. Burawoy, Michael (2005), “Presidential Address: For Public Sociology”, American Sociological Review 70, 1: 4-28.
  11. Creese, Gillian, Arlene Tigar McLaren, and Jane Pulkingham (2009), “Rethinking Burawoy: Reflections from Canadian Feminist Sociology.” Canadian Journal of Sociology 34, 3: 601-22.
  12. Goldberg, Avi, and Axel van den Berg (2009), “What Do Public Sociologists Do? A Critique of Burawoy”, Canadian Journal of Sociology 34, 3: 765-802.
  13. Clifford, James (1986), “Introduction: Partial Truths.” In Writing Culture. Te Poetics and Politics of Ethnography, edited by James Clifford and George E. Marcus, 1-26. Berkeley: University of California Press.
  14. Mabry, Linda (2009), “Governmental Regulation in Social Science”, In The Handbook of Social Research Ethics, edited by Donna M. Mertens and Pauline E. Ginsberg, 107-20. London: Sage.
  15. Mertens, Donna M. and Pauline E. Ginsberg, Eds (2009), the Handbook of Social Research Ethics, London: Sage.
  16. Mesny, Anne and Chantale Mailhot (2012), “Control and traceability of research impact on practice: reframing the ‘relevance gap’ debate in management”, M@n@gement, 15(2), 180-207
  17. Nowotny, Helga, Peter Scott, and Michael Gibbons (2003), “Mode 2’ Revisited: The New Production of Knowledge”, Minerva 41: 179-94.
  18. Oakes, J. Michael (2002), “Risks and Wrongs in Social Science Research: An Evaluator’s Guide to the IRB”, Evaluation Review 26, 5: 443-79.
  19. Sieber, Joan E (1992), Planning Ethically Responsible Research: A Guide for Students and Internal Review Boards, Newbury Park, CA: Sage.
  20. Wright, Thomas A. and Vincent P. Wright (2002), “Organizational Researcher Values, Ethical Responsibility, and the Committed-to-Participant Research Perspective”, Journal of Management Inquiry 11, 2: 173-85.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 شهریور 1400
  • تاریخ بازنگری: 16 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار