دیگرگروی و شواهد روان شناختی در حوزۀ روان‌شناسی اخلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تخصصی دین پژوهی پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث

چکیده

یکی از مسائل اساسی در حوزۀ روان‌شناسی اخلاق این است که دیدگاه‌های اخلاقی چه مفروضات روان‌شناختی دارد و این مفروضات تا چه اندازه شواهد تجربی به همراه دارند. بر همین اساس، نزاع میان خودگروی و دیگرگروی در روان‌شناسی اخلاق طرح شده و شواهدی تجربی به نفع هرکدام از این دو نظریۀ اخلاقی ارائه شده است. دیگرگروی از جمله نظریات غایت‌گراست که بر پایۀ روان‌شناختی نظریۀ خود، به ایثارگری و ایجاد بیشترین خیر برای دیگران - فارغ از خویشتن - توصیه می‌کند. دیگرگروی روان‌شناختی، مهم‌ترین مبنای دیگرگروی اخلاقی است و کوششی برای نقض تک‌انگیزشی و حب ذات انسان و اثبات امیال و انگیزه‌های دیگرگروانه است. بیشتر فیلسوفان و روان‌شناسان اخلاق، تک‌انگیزشی‌بودن طبیعت انسان را مردود می‌دانند و قائل به امکان نوع‌دوستی همراه با خوددوستی در طبیعت بشر هستند. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی است و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با تکیه بر استدلال‌ها و شواهد تجربی، کوشیده شده دیگرگروی روان‌شناختی اثبات گردد تا بتوان با تکیه بر این مبنا به دیگرگروی اخلاقی در حوزۀ اخلاق هنجاری پرداخت. ادلۀ روان‌شناختی نیز مبتنی بر شواهد زیست‌شناختی، شواهد و ریشه‌های رشدی برای نوع‌دوستی و تحلیل اهداف و انگیزه‌های غایی بر پایۀ مباحث طرح‌شده در روان‌شناسی اخلاق است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Otherness and psychological evidence in the field of ethical psychology

نویسنده [English]

  • mohammadamin khansari
دکترای تخصصی دین پژوهی پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث
چکیده [English]

 
One of the fundamental issues in the field of moral psychology is what psychological assumptions moral views have and how much empirical evidence these assumptions carry. Accordingly, the conflict between egoism and heterogeneity has been proposed in the psychology of ethics, and empirical evidence has emerged in favor of either of these two moral theories. Otherness is one of the goal-oriented theories that, based on the psychological basis of its theory, recommends self-sacrifice and creating the greatest good for others, regardless of oneself. Psychological heterogeneity is the most important basis of moral heterogeneity and is an attempt to violate monotonousness and love of human nature and to prove other heterogeneous desires and motives. Most moral philosophers and psychologists reject the monotonous nature of human nature and believe in the possibility of altruism along with selfishness in human nature. In this research, relying on arguments and empirical evidence, an attempt has been made to prove psychological heterogeneity in order to be able to rely on this basis, moral heterogeneity in the field of normative ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral psychology
  • moral heterogeneity
  • psychological heterogeneity
  • altruism
  • love of nature
  • human nature
  1. قرآن کریم.
  2. بکر، لارنس سی. و شارلوت بی. بکر (1386)، تاریخ فلسفۀ اخلاق غرب، گروهی از مترجمان، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  3. ریچلز، جیمز (1389)، فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ آرش اخگری، تهران: حکمت.
  4. صادقی، هادی و محمدامین خوانساری (1395)، «دیگرگروی اخلاقی منظری قرآنی»، پژوهش‌نامۀ اخلاق، ش32، ص7-36.
  5. فاینبرگ، جول (1384)، «خودگرایی روان‌شناختی»، در: جستارهایی در روان‌شناسی اخلاق، ترجمۀ منصور نصیری، قم: دفتر نشر معارف.
  6. فرانکنا‌‌، ویلیام‌‌ کی‌‌‌‌‌. (1389)، فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ هادی صادقی، ‌‌چ3، قم: طه‌.
  7. کیلن، ملانی و جودیث اسمتانا (1389)، رشد اخلاقی؛ کتاب راهنما، ترجمۀ محمدرضا جهانگیرزاده و دیگران، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  8. موسوی اصل، مهدی و همکاران (1395)، روانشناسی اخلاق، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  9. میدلارسکی، الیزابت (1374)، «نوع‌دوستی»، ترجمۀ شروین شمالی، مجلۀ تربیت، ش103، ص38-45.
  10. نیگل، تامس (1395)، امکان دیگرگزینی، ترجمۀ جواد حیدری، تهران: نگاه معاصر.
  11. هیوم، دیوید (1377)، تحقیق در مبادی اخلاق، ترجمۀ رضا تقیان، تهران: گویا.
  1. Batson, C. Daniel (2011), Altruism in humans, New York: Oxford.
  2. Borchert, Donald M., (2006)editor in chief, 2nd, vol 1, Encyclopedia of Philosophy , Macmillan Reference USA.
  3. Dawkins, Richard (2006), The Selfish Gene, Oxford University Press.
  4. Doris, John, Stephen Stich, Jonathan Phillips and Lachlan Walmsley (2020), “Moral Psychology: Empirical Approaches”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2020 Edition), Edward N. Zalta(ed.), URL = .
  5. Lafollette (2013), Altruism and Biology, International Encyclopedia of Ethics ,Wiley –Blackwell .