نقش و جایگاه معنویت در سلامت اخلاقی طلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 قم

2 رئیس قطب اخلاق، خانواده و سبک زندگی

چکیده

 سلامت اخلاقی در گرو تعادل و توازن صفات و رفتارهای درونی و بیرونی و نشانۀ صفت یا ملکه‌ای در نفس انسان است که منشأ صدور افعال خیر و شر از وی می‌شود؛ به‌طوری که صاحب آن صفت، بی‌درنگ کار متناسب و متناظر با آن را انجام می‌دهد. معنویت از عوامل و زمینه‌های شکل‌دهی و ارتقابخشی به سلامت اخلاقی است. معنویت که فرآیند معنابخشی به روابط چهارگانۀ انسان با خدا، خود، خلقت و خلق برای رسیدن به نظام باور و عمل یکپارچۀ توحیدی است، زندگی را هدفمند می‌سازد. در زیست طلبگی، هویت‌بخشی و سامان‌دهی به این روابط چهارگانه به شکل‌دهی و بهبود مستمر سلامت اخلاقی آنان منجر می‌شود. در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها به روش اسنادی-کتابخانه‌ای، به تبیین نقش و جایگاه معنویت بر سلامت اخلاقی طلاب پرداخته‌ایم. پرسش اصلی این است که معنویت چه نقشی در سلامت اخلاقی طلاب ایفا می‌کند؟ نتیجۀ پژوهش این است که مؤلفه‌های معنوی در ابعاد بینشی، گرایشی و کنشی بر شکل‌گیری و استمرار سلامت اخلاقی طلاب تأثیرگزارند و طلبه را در پیش‌برد زندگی صنفی و انجام وظایف صنفی به‏شکل مؤثری یاری می‏کنند. مؤلفه‌های بینشی شامل خودآگاهی معنوی، فرجام‌باوری، باور توحیدی، حسن‌ظن به خدا هستند. مؤلفه‌های گرایشی شامل کمال‌جویی، گرایش به فضایل، امیدورزی و مهرورزی به خدا، دیگردوستی و طبیعت‌دوستی هستند و مؤلفه‌های کنشی عبارت‌اند از: تزکیۀ نفس، شکرگزاری، توحید عملی و رفتار تکریم‌آمیز با دیگران و طبیعت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role and Status of Spirituality in the Moral Health of the Seminary Students

نویسندگان [English]

  • Hasan Roshan 1
  • Mahdi Alizadeh 2
1 Ethics researcher and PhD in Quran, health and wellness
2 Ethics, family, and lifestyle
چکیده [English]

 
Moral health depends on the harmony and balance of internal and external traits and behaviors and indicates an attribute or a natural feature in the human soul that is the source of the doing good and evil acts by him, in a way that person with that attribute immediately does the act proper to that attribute. Spirituality is one of the factors and fields that shape and promote moral health. Spirituality, which is the process of finding meaning and giving meaning to the four relations of man with God, himself, the creatures, and other people to reach the system of monotheistic belief and practice, makes life purposeful. In clergies' lifestyle, identifying and organizing these four relationships leads to the formation and continuous improvement of their moral health. In the present study, using the descriptive-analytical method and data collection by documentary-library method, we have explained the role and position of spirituality on the clergies' moral health. The main question is what role does spirituality play in the moral health of clergies? The result of the research is that the spiritual components in the dimensions of insight, attitude, and action affect the formation and maintenance of clergies' moral health and help them effectively in the direction of professional life and fulfill their duties. Insight components include spiritual self-awareness; believing in the hereafter; Monotheism; having a positive attitude towards God; Tendency components include perfectionism; Tendency to virtues and vices; Hope and love for God; loving others; And nature-friendliness, and components of action including self-cultivation; Thanksgiving; Practical monotheism; And being respectful of others and nature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spirituality
  • ethics
  • moral health
  • clergies' way of living
  • insights
  • tendencies
  • and actions
  1. قرآن کریم.
  2. نهجالبلاغه.
  3. ابن‌ابی‌الحدید (بی‌تا)، شرح نهج‌البلاغه، قم: نشر کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  4. ابن‌بابویه، علی ‌بن ‌حسین (صدوق) (1394)، التوحید، تصحیح خلیل‌الله مسائلی، اصفهان: نشر دیجیتالی مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان.
  5. احمدی فراز، مهدی (1395)، بیماری و بیداری (مجموعه کتب مراقبت معنوی)، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی.
  6. انصاری، غلامحسین (1390)، آیین دوستی، تهران: امیرکبیر، شرکت ‌چاپ ‌ و نشر بین‌الملل.
  7. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1381)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ترجمۀ مصطفی درایتی، تهران: نشر الجواد.
  8. جعفری دمساز، جلیل (1394)، نقش محبت به خدا در هدایت انسان، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، دانشکدۀ اصول دین.
  9. حرعاملی، محمد بن حسن (1389)، وسائلالشیعة، تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، تهران: اسلامیه.
  10. خجسته کاشانی، امیر و محمد بخشی محبی (1397)، «جایگاه عفو در دین اسلام و رابطۀ آن با سلامت روان»، رویش روانشناسی، سال7، ش9، ص213-228.
  11. دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغتنامه، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
  12. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات الفاظ قرآن، تصحیح داوودی، صفوان عدنان، بیروت: دار الشامیة.
  13. صالحی ساداتی، زهرا، مرجان فیاضی و فاطمه پریشان (1398)، «نقش ارزش‌های اخلاقی در رشد معنویت سازمانی و پیامدهای رفتاری کارکنان»، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال14، ش1، ص89-95.
  14. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390)، تفسیر المیزان، ترجمۀ محمدباقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  15. طبرسی، فضل بن حسن (1408ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
  16. عطاردی، شیخ عزیزالله (1391،) مسند الرضا7، بی‌جا: نشر عطارد.
  17. کلینی رازی، محمد بن یعقوب (1388)، اصول کافی،چ3، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  18. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق)، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة، تصحیح جمعی از محققان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  19. مطهری، مرتضی (1387 الف)، مجموعه آثار (جهان‌بینی توحیدی)، تهران: صدرا.
  20. مطهری، مرتضی (1387ب)، نقدی بر مارکسیسم، تهران: صدرا.
  21. نوری طبرسی، میرزاحسین (1408ق)، مستدرکالوسائل، قم: مؤسسۀ آل البیت:.
  22. ورام، مسعود بن عیسی (1376)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعه ورام)، تهران: انتشارات علی‌اصغر حامد.

23.Cavanagh, G. (1999), “Spirituality for managers: context and critique”, Journal of organizational change management, 12(3), p. 53-165.

24.Hinnells, R. (1995), A New Dictionary of Religions, Oxford: Blackwell.

25.Mc Knignt, R. (1984), “Spirituality in the Workplace”, in Adams, J. D. (ed.), Transforming  Work,  Alexandria, VA: Milles River Press.

26.Myers, J. E. (1990), “Wellness throughout the lifespan”, Guidepost, 23, 11.

27.Rodriguez-Rad, C. J. & Ramos Hidalgo, E. (2017), “Spirituality, consumer ethics, and sustainability: The mediating role of moral identity”, Journal of consumer marketing, 35(2).

28.Underhill, Evelyn. (1937), The Spiritual Life: Great Spiritual Truths for Everyday Life, Oxford: Oneworld.

 

 

دوره 17، شماره 44 - شماره پیاپی 66
ویژه نامه اخلاق کنشگری روحانیت، به سفارش میز اخلاق از قطب اخلاق، خانواده وسبک زندگی
اسفند 1400
صفحه 113-144
  • تاریخ دریافت: 04 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 10 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 15 اسفند 1400