واکاوی ضرورت سرگرمی در سبک زندگی از منظر آموزه‌های اخلاقی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سطح 4 فقه و اصول حوزه علمیه قم، ایران؛ کارشناسی ارشد اخلاق کاربردی موسسه اخلاق و تربیت قم، ایران (نویسنده مسئول).

2 دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم قم، ایران؛ سطح 3 فقه و اصول حوزه علمیه قم، ایران.

10.22081/jare.2023.66339.1823

چکیده

سبک زندگی مادی انسان امروزی، سرگرمی را به‌مثابۀ گریزگاهی از مشکلات و رسیدن به آرمان‌های ادعایی تمدن جدید بشری مطرح کرده است. با این‌ حال، به اذعان بسیاری از منتقدان، این مشغولیت محبوب با آسیب‌ها و مضراتی برای انسان همراه بوده است. ازآنجاکه بررسی دیدگاه اسلامی برای برون‌رفت از مسائل موجود در این عرصه امری قابل‌اعتناست و دانش اخلاق و به‌طور خاص دانش اخلاق کاربردی عهده‌دار ارزش‌گذاری افعال انسان، در موارد بحث‌انگیز است، این مقاله با روش توصیفی‌تحلیلی، در پی مشخص‌کردن ضرورت سرگرمی در سبک زندگی اسلامی از منظر آموزه‌های اخلاقی اسلام است.
در تحقیق حاضر، از کاربست آموزه‌های اخلاق اسلامی برای سرگرمی‌ها، این نتایج به دست آمد: خاستگاه اصلی نیاز به سرگرمی در سبک زندگی اسلامی، صنعتی‌شدن جوامع یا اموری چون غریزه، لذت‌خواهی (به‌معنای آنچه لذت‌گرایان می‌گویند) یا مذهب نیست، بلکه خاستگاه اصلی این نیاز، فطرت انسان است؛ بر این اساس، ضرورت پرداختن به سرگرمی در سبک زندگی به حدی است که می‌توان آن را از جمله مؤلفه‌های اساسی زندگی خردمندانه دانست و اختصاص‌ندادن اوقاتی به آن را رفتاری غیرعقلایی و نکوهیده محسوب کرد. با این حال، نباید پرداختن به سرگرمی به‌شکل افراطی و به‌گونه‌ای باشد که موجب غفلت انسان از دیگر فعالیت‌های مهم خود شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the necessity of entertainment in lifestyle from the perspective of moral teachings of Islam

نویسندگان [English]

  • Seyyedabdollah Mirkhandan 1
  • Seyyedhamid Mirkhandan 2
1 Level 4 of Fiqh and Principles of Qom Seminary, Iran; Master's degree in Applied Ethics, Institute of Ethics and Education Qom, Iran (Responsible author).
2 Ph.D. in Culture and Communication, Bagheral Uloom University of Qom, Iran; Level 3 Fiqh and Principles of Qom Seminary, Iran.
چکیده [English]

The materialistic lifestyle of today's man has proposed entertainment as an escape from problems and to reach the alleged ideals of the new human civilization; However, according to many critics, this popular issue has also faced challenges and harm to humans. Since examining the Islamic point of view to overcome the challenges in this field is a worthy matter and as the knowledge of ethics and specifically practical ethics is responsible for valuing human actions, in challenging cases, this article, with a descriptive-analytical method, seeks to determine the necessity of entertainment in the Islamic lifestyle from the perspective of the ethical teachings of Islam.
In the current research, from the application of Islamic ethics teachings on entertainment, these results were obtained that: the main reason for the need for entertainment in the Islamic lifestyle is not the industrialization of societies or things such as instinct, hedonism in the sense of what the hedonists say or religion, but The main source of this need is human nature; Based on this, it is necessary to deal with entertainment in the lifestyle to such an extent that it can be considered as one of the basic components of a wise life and not devoting time to it is considered an irrational and reprehensible behavior; However, entertainment should not be done in an extreme way and in such a way that it causes people to neglect their other important activities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Entertainment
  • Recreation
  • Free Time
  • Lifestyle
  • Ppractical Ethics
  • Islamic Ethics
  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغة (1414ق)، شریف رضی، قم: هجرت.
  3. ابن‌بابویه، محمدبن‌علی (1362)، الخصال، قم: جامعۀ مدرسین.
  4. ابن‌شعبه حرانی، حسن‌بن‌علی (1404ق)، تحف العقول، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین.
  5. اسلامی، محمدتقی، احمد دبیری و مهدی علیزاده (1388)، اخلاق کاربردی: چالش‌ها و کاوش‌های نوین در اخلاق عملی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  6. الامام الرضا، علی‌بن‌موسی (1406ق)، فقهالرضا، مشهد: مؤسسۀ آل البیت:.
  7. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج‌الفصاحة، تهران: دنیای دانش.
  8. پورسلطانی زرندی، حسین و آزاده غیبی‌زاد (1389)، اوقاتفراغت، تهران: نشر ورزش.
  9. توسلی، غلام‌عباس (1375)، جامعه‌شناسی کار و شغل، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیات، قم: اسراء.
  11. چاوشیان، حسن و یوسف اباذری (1381)، «از طبقۀ اجتماعی تا سبک زندگی، رویکردهای نوین در تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی»، مطالعات جامعهشناختی، ش20، ص3-28.
  12. خزاعی، زهرا (1386)، «اخلاق کاربردی: ماهیت، روش و چالش‌ها»، پژوهشهای فلسفی کلامی، ش33، ص175-206.
  13. دانایی، نسرین (1389)، برنامهریزی اوقاتفراغت، تهران: هم‌پا.
  14. دومازدیه، ژوفر (1352)، «زمان فراغت از دیدگاه تاریخی و جامعه‌شناسانه»، ترجمۀ م. آدینه، فرهنگ و زندگی، ص12-23.
  15. سبحانی، جعفر (1372)، الهیات و معارف اسلامی، قم: مؤسسۀ امام‌صادق7.
  16. سیدبن‌قطب (1412ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دار الشروق.
  17. شریفی، احمدحسین (1391)، اخلاق و سبک زندگی، قم: معارف.
  18. شریفی، احمدحسین (1390)، «چیستی اخلاق کاربردی»، معرفت اخلاقی، ش7: ص83-96.
  19. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعۀ مدرسین.
  20. طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا)، بررسیهای اسلامی، قم: هجرت.
  21. طبرسی، حسن‌بن‌فضل (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
  22. قاضی‌مرادی، حسن (۱۳۸۷)، کار و فراغت ایرانیان، چ2، تهران: اختران.
  23. کینگ، ساموئل (1355)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ مشفق همدانی، تهران: امیرکبیر.
  24. گیدنز، آنتونی (1389)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
  25. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  26. مصباح ‌یزدی، محمدتقی (1391)، اخلاق در قرآن، تحقیق و نگارش محمدحسین اسکندری، قم: انتشارات مؤسسۀ امام‌خمینی.
  27. مصباح ‌یزدی، محمدتقی (1384)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، قم: انتشارات مؤسسۀ امام‌خمینی;.
  28. مطهری، مرتضی (1369)، ختم نبوت، تهران: صدرا.
  29. مطهری، مرتضی (بی‌تا)، مجموعه آثار شهید مطهری (فطرت)، تهران: صدرا.
  30. مهدوی‌کنی، محمدسعید (1387)، دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام‌صادق.
  31. میرخندان، سیدعبدالله و حسن خیری (1401)، «واکاوی مفهومی فراغت و سرگرمی از دیدگاه اسلامی»، مطالعات فرهنگی‌اجتماعی حوزه، دورۀ 6، ش12، ص47-68.
  32. Clarke, John & Critcher, Chas (1985). The Devil Makes Work: Leisure in Capitalist Britain. London: Macmillan.
  33. Parker, Stanley (1976). The Sociology of Leisure. London: George Allen & Unwin Ltd.
دوره 18، شماره 1 - شماره پیاپی 70
اولین شماره علمی پژوهشی فصلنامه مطالعات اخلاق کاربردی
اسفند 1401
صفحه 73-102
  • تاریخ دریافت: 17 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 27 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 خرداد 1402