تحلیل اجتماعی اخلاق کار؛ مؤلفه‌ها و پیشایندها و پسایندهای آن

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه امام‌حسین.

2 کارشناس‌ارشد جامعه‌شناسی.

چکیده

اخلاق کار موضوعی است که در طول تاریخ به آن پرداخته شده؛ اما در قرن‌های معاصر بر اهمیت آن افزوده شده است. با ورود به هزارهٔ سوم می‌توان با اطمینان گفت که اخلاق کار موضوعی مهم در جامعه‌شناسی کار و حرفه‌هاست. علوم مختلف سازمانی و رفتاری، یعنی روان‌شناسی کار و همچنین علوم اجتماعی، یعنی جامعه‌شناسی کار و حرفه‌ها، ابعاد گوناگون اخلاق کار را بررسی و تحلیل کرده‌اند. در راستای تحلیل اجتماعی، پرسش‌های اصلی پژوهش حاضر، عبارت‌اند از:
 
1. ماهیت اخلاق کار چیست و میزان آن و چهار مؤلفه‌اش میان کارکنان اداره‌های دولتی چه مقدار است؟
2. پیشایندهای اجتماعی و سازمانی، یعنی عوامل مؤثر بر اخلاق               کار کدام‌اند؟
3. پسایندهای اخلاق، یعنی آثار و پیامدهای سازمانی و شغلی کار چیست؟
پیشایندها، یعنی عوامل مؤثر بر اخلاق کار، هفت متغیر اجتماعی و سازمانی دارند: جنس، سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، نوع سازمان، نوع استخدام و سال‌های شغلی. همچنین، چهار متغیر سازمانی و شغلی، یعنی رضایت شغلی، تعهد سازمانی، بیگانگی از کار و انگیزش شغلی به‌عنوان پسایندها، یعنی آثار و پیامدهای اخلاق کار درنظر گرفته شده‌اند. در این پژوهش برای سنجش موضوع پژوهش از پرسش‌نامهٔ اخلاق کار شغلی پتی و همکاران (1991) که شامل چهار مؤلفه است، استفاده شده است.
نتایج این پژوهش نشان داد که هیچ‌یک از پیشایندها یا متغیرهای هفت‌گانهٔ اجتماعی‌سازمانی بر اخلاق کارکنان اداره‌های دولتی شهر نجف‌آباد تأثیری نگذاشته‌اند. رابطهٔ معنادار اخلاق کار با چهار پسایند یا متغیر سازمانی و شغلی، نشان‌دهندهٔ این است که اخلاق کار ازسویی، موجب افزایش تعهد سازمانی و رضایت شغلی و انگیزش شغلی شده است و ازسویی دیگر، موجب کاهش بیگانگی از کار. نتیجهٔ آزمون مدل پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر، بیانگر این است که اخلاق کار ازطریق متغیرهای رضایت شغلی و تعهد سازمانی و بیگانگی از کار، بر انگیزش شغلی کارکنان اثر گذاشته است.
 

کلیدواژه‌ها


. توسلی، غلامعباس و مریم نجار نهاوندی، 1387، «مطالعهٔ تجربی اخلاق کار با تأکید بر جنسیت»، پژوهش زنان، دوره، ش3، پاییز، ص39 تا 60. ##
2. زکی، محمدعلی، 1386، «بررسی نقش و جایگاه تحقیقات میان‌فرهنگی در مطالعات سازمانی؛ درآمدی بر رفتار سازمانی میان‌فرهنگی، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران: دانشگاه شریف. ##
3. معیدفر، سعید، 1380، اخلاق کار و عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر آن، تهران: مؤسسهٔ کار و تأمین اجتماعی. ##
4. ـــــــــــ ،1383، بررسی میزان اخلاق کار و عوامل اجتماعی مؤثر               بر آن در میان کارکنان ادارات دولتی استان تهران، تهران: مؤسسهٔ کار و                تأمین اجتماعی. ##
5. چلبی، مسعود، 1385، مطالعهٔ پیمایشی اخلاق کار در سه شهر ایران؛ در تحلیل شبکه در فضای کنش، تهران:  نی، ص165 تا 188##
6. قربانی‌زاده و دیگران، 1388، «عوامل درون‌سازمانی مؤثر بر اخلاق کاری کارکنان»، فصلنامهٔ پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام‌حسینA، س1، ش4، پاییز، ص47 تا 65.  ##
1.Abele.S, and M.Diehl.(2008).Finding Teammates Who Are Not Prone to Sucker and Free-Rider Effects: The Protestant Work Ethic as a Moderator of Motivation Losses in Group Performance Susanne.Group Processes & Intergroup Relations, Vol. 11, No. 1, 39-54. ##
2.Ali, A. (1988), ‘‘Scaling an Islamic work ethic’’, Journal of Social Psychology, Vol. 128 No. 5, pp. 575-83. ##
3.Ali, A. (2005), Islamic Perspectives on Management and Organization, Edward Elgar,Cheltenham. ##
4.Azam, M. S. (2002). A study of supervisor and employee perceptions of work attitudes in information age manufacturing industries. Unpublished master’s thesis, Illinois State University, Normal. ##
5.Boatwright, J. R., & Slate, J. R. (2002).Development of an Instrument to Assess Work Ethics.Journal of Industrial Teacher Education Volume 39, Number 4:50-74. ##
6.Brauchle, P. E., Azam, S. Md., (2006)..Revisiting the Occupational Work ethic Inventory:A Classical Item analysis.Online Journal of workforce education and development:60-83. ##
7.Firestone,J.M, R. T. Garza and Richard J. Harris.(2005).Protestant Work Ethic and Worker Productivity in a Mexican Brewery.International Sociology. V.20,N.1: 27–44. ##
8. Frey,R.A, and L.A.Powell.(2009).Protestant Work Ethic Endorsement and Social Justice Values in Developing and Developed Societies Comparing Jamaica and New Zealand. Psychology & Developing Societies. 21: 51-77, ##
9.Jessica Li, Jean Madsen, (2010) "Examining Chinese managers' work-related values and attitudes", Chinese Management Studies, Vol. 4 Iss: 1, pp.57 – 76. ##
10.Hill, R. B., Fouts, S., (2005). “Work ethic and employment status: a study of jobseekers”.Journal of Industrial Teacher Education 42(3) PP.48-65. ##
11.Mailler.E.(2006).For Love or Money:Perceptions and conceptions of the work ethic held by a group of preservice teachers in Queesnland.A Thesis submitted in fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy.Faculty of Education.School of Cultural and Language Studies in Education.Queensland University of Technology,Brisbane,Australia##
12.Hudspeth,N.A.(2003).Examining The MWEP:Further Validation of the Multidimensional Work Ethic Profile.A Thesis.Submitted to the Office of Graduate Studies of Texas A&M University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science.May 2003.Major Subject: Psychology. ##
13.Miller.J.L.(2003). The Relationship Between selected Personal Characteristics of Middle School-Age Youth and Occupational Work Ethic.A Dissertation Submitted to the Department of Educational Leadership in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Degree Awarded. The florida state university .college of educational leadership. ##
14.Miller, Woehr, and Hudspeth (2002) used factor analysis to create a multidimensional scale of work ethic consisting of seven factors: centrality of work, self-reliance, hard work, leisure, morality/ethics, delay of gratification, and wasted time.
15.Palmer.L.L.(2004). The perceived importance of the occupational work ethic among adult students in technical colleges.A Dissertation Submitted to the Graduate Faculty of The University of Georgia in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree##
16.Doctoral of education Athens.Georgia. ##
17.Petty, G. C., (1995) “Vocational-technical education and the occupational work ethic”Journal of Industrial Teacher Education, 32(3): PP. 1-14. ##
18.Petty, G. C., & Hill, R. B., (2005) “Work ethic characteristics: perceived work ethics of supervisors and workers ”Journal of Industrial Teacher Education, 42(2), PP. 1-16. ##
19.Pierson,P.N, and G. H. Holmes.(2004). Perceptions of Work Ethic Among College Seniors: A Comparative Study. Jourrnal of College and Character.V.2,N.1:15-26. ##
20.Stillman.T, R F. Baumeister, K. D. Vohs, N. M. Lambert, F. D. Fincham, and L. E. Brewer.(2010).Personal Philosophy and Personnel Achievement: Belief in Free Will Predicts Better Job Performance.Social Psychological and Personality Science.1: 43-50##
21.Timco.L.J.(2010). The Relationship Between Participation in Physical Activity and Work Ethic in College Students.Health and Human Performance, Department of Theses and Dissertations-Health and Human Performance.Texas State University-San Marcos, Dept. of Health and Human.
22.Yousef, D. (2001), "Islamic work ethic; a moderator between organizational commitment and job satisfaction in a cross-cultural context", Personal Review, Vol. 30 pp.152-69. ##
23.Rokhman.W.(2010).The Effect of Islamic Work Ethics on Work Outcomes. EJBO Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies.Vol. 15, No. 1:21-27.