بحران اخلاقی از دیدگاه شهروندان تهرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سردبیر فصلنامه رشد اموزش علوم اجتماعی سازمام پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش

2 اد جامعه‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران– ایران

3 استاد جامعه‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران– ایران

چکیده

بحران اخلاقی، وضعیتی است که در آن، جامعه فاقد قواعد و هنجارهای مشترک انتظام‌بخش کنش‌ها و رفتارها، تعارض، تضاد و ضعف قدرت این قواعد است. پرسش از چیستی و چگونگی بحران اخلاقی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن مسئلۀ اصلی این پژوهش است که با بهره‌گیری از نظریات آنومی و آشفتگی اجتماعی بررسی شده است. جامعۀ آماری پژوهش، شهروندان تهرانی هجده سال به بالا در سال 1396 است. از این جامعه، به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای، نمونه‌ای به حجم چهارصد نفر انتخاب ‌شد. روش پژوهش، پیمایشی است و داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه و از طریق مصاحبه گردآوری ‌شده‌اند. در کنار آن، از داده‌های ثانویه آماری نیز استفاده‌ شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بیش از 93 درصد پاسخ‌گویان، وضعیت اخلاقی جامعه را بحرانی ارزیابی کرده‌اند. یافته‌های تبیینی نشان می‌دهد شش متغیر احساس نابرابری، ضعف کنترل‌های اجتماعی، احساس نارضایتی، فردگرایی خودخواهانه، ضعف گرایش‌های دینی وکاهش مشارکت اجتماعی، 71 درصد تغییرات تلقی شهروندان از بحران اخلاقی را توضیح می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ethical Crisis from the Perspective of Tehrani Citizens

نویسندگان [English]

  • fariborz bayat 1
  • Seyyed Mohammad Sadegh Mahdavi 2
  • Bagher Saroukhani 3
1 The editor-in-chief of the quarterly magazine "Development of Social Science Education" of the Educational Research and Planning Organization of the Ministry of Education
2 Professor of Sociology, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University
3 Professor of Sociology, Tehran Science and Research Branch, Islamic Azad University
چکیده [English]

 
Ethical crisis is a situation where the society lacks common rules and norms for organizing the actions and behavior, conflicts, and the weakness of these rules. The question of what and how the ethical crisis and the social factors affecting it is the main problem of this research, which have been done based on theories of Anomie and social disorder. The statistical population of the research is Tehrani citizens aged 18 and above in 2016. A sample of 400 people was selected from this city by multi-stage cluster method. The research method was a survey and the data was collected by questionnaire technique and through interviews, and secondary statistical data was also used. The findings of the research indicate that more than 93% of the respondents have evaluated the ethical situation of the society as critical. The findings show that 6 variables of Perceived inequality, weakness of social controls,dissatisfaction,selfish individualism, weakness of religious orientation and reduction of social participation, explain 71% of the changes in citizens' perception of the ethical crisis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Ethical Crisis
  • Perceived Inequality
  • Dissatisfaction
  • Social

مراجع

  1. آبرکرامبی، نیکلاس و همکاران (1367)، فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمۀ حسن پویان، تهران: چاپخش.
  2. آملی لاریجانی، صادق (1394)، «پانزده‌میلیون پرونده در دستگاه قضایی داریم»، ایسنا، 8بهمن، در:

 http://www.isna.ir/news/94110804874

  1. احمدی، حبیب (1384)، جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: سمت.
  2. ازکمپ، استوارت (1370)، روان‌شناسی اجتماعی کاربردی، ترجمۀ فرهاد ماهر، تهران: آستان قدس رضوی.
  3. بیرو، آلن (1370)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، تهران: کیهان.
  4. پورمحمدی، مصطفی (۱۳۹۵)، «ورود بیش از چهارده‌میلیون پرونده به قوۀ قضائیه»، وبگاه تابناک، 8تیر، در:

 http://www.tabnak.ir/fa/news/601380

  1. پیران، پرویز (1385)، «آنومی در تهران»، سخنرانی در خانۀ هنرمندان ایران، وبگاه آفتاب آنلاین، 11فروردین، در:

http://www.aftabir.com/articles/view/art_culture/art/c5c1143803482_art_p1.php

  1. پیوزی، مایکل (1384)، یورگن هابرماس،ترجمۀ احمد تدین،                           تهران: هرمس.
  2. ترنر، جاناتان. اچ. ال (۱۳۷۰)، پیدایش نظریۀ جامعه‌شناسی (2)، ترجمۀ عبدالعلی لهستایی‌زاده، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
  3. جوادی یگانه، محمدرضا و غلامرضا غفاری (1396)، وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعۀ ایران، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر وارتباطات.
  4. جوادی یگانه، محمدرضا (1395)، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان؛ موج سوم، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  5. جوادی، حسن و همکاران (۱۳۹۱)، «بررسی عوامل مؤثر اجتماعی در احساس آنومی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز»، مطالعات جامعه‌شناختی، س4، ش۱۰: 29-45. ‌
  6. چلبی، مسعود (1375)، جامعه‌شناسی نظم، تحلیل و تشریح نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی.
  7. دورکیم، امیل (1360)، فلسفه و جامعه‌شناسی، ترجمۀ فرحناز خمسه‌ای، تهران: مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگ‌ها.
  8. دورکیم، امیل (1369)، تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، بابل: کتابسرا.
  9. دورکیم، امیل (1378)، خودکشی، ترجمۀ نادر سالارزاده، تهران:انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  10. دورکیم، امیل (1383)، صور بنیانی حیات دینی،ترجمۀ باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
  11. دورکیم، امیل (1394) دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران:نشر مرکز.
  12. رابینگتن، ارل و مارتین وایتنبرگ (۱۳۹۰)، رویکردهای نظری هفتگانه  در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمۀ رحمت‌الله صدیق سروستانی، تهران:                 دانشگاه تهران.
  13. رحمانی‌فضلی، عبدالرضا (۱۳۹۵)، «گزارش وزیر کشور از آسیب‌های اجتماعی»، مجلس شورای اسلامی، وبگاه آنا، 11خرداد، در:

https://ana.ir/fa/news/14/91249

  1. رفیع‌پور، فرامرز (1378)، آنومی یا آشفتگی اجتماعی؛ پژوهشی در زمینۀ پتانسیل آنومی در شهر تهران، تهران: سروش.
  2. رضایی، عبدالعلی (1380)، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان؛ موج اول، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  3. زاهدی، محمدجواد (1385)، توسعه و نابرابری، تهران: مازیار.
  4. سازمان ثبت ‌احوال کشور (1384)، سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، تهران: دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
  5. سازمان ثبت‌ احوال کشور (1385)، سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، تهران: دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
  6. سازمان ثبت ‌احوال کشور (1387)، سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، تهران: دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
  7. سازمان ثبت ‌احوال کشور (1391)، سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، تهران: دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
  8. سازمان ثبت‌ احوال کشور (1395)، سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، تهران: دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
  9. ستوده، هدایت‌الله (1372)، مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور.
  10. سریرافراز، محمد، نازی محمدزاده اصل و قدرت‌الله امام‌وردی (1389)، «رتبه‌بندی شاخص‌های رفاه شهری مناطق مختلف شهر تهران»، مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، س1، ش1: ص58-106.
  11. شهریاری، حمید (1394)، «تشکیل بیش از یازده‌میلیون پروندۀ قضایی در سال 1393»، شفا آنلاین، 26خرداد، در:

 http://www.shafaonline.ir/fa/news/65887 

  1. شیانی، ملیحه و محمدعلی محمدی (1388)، «تحلیلی بر احساس آنومی فردی در میان جوانان با تأکید بر جنسیت»، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران (تحقیقات علوم اجتماعی ایران)، س1، ش3، ص21-34.
  2. غفاری، غلامرضا (1394)، سنجش سرمایۀ اجتماعی کشور (موج دوم)، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر وارتباطات.
  3. کوثری، مسعود و احمد رجب‌زاده (1382)، «آنومی سیاسی در ایران با  تکیه بر شهروندان تهرانی»، نامۀ علوم‌اجتماعی. دوره1، ش21 (پیاپی444)،             ص319-348.
  4. کوثری، مسعود و سیدمحمود نجاتی‌حسینی (1388)، پتانسیل آنومی اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای شهر تهران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر گسترش تولید علم.
  5. کوزر، لوئیس و برنارد روزنبرگ (1378)، نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
  6. کوئن، بروس (۱۳۷۵)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمۀ غلام‌عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
  7. کیویستو، پیتر (1386)، اندیشه‌های بنیادین در جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  8. گودرزی، محسن (۱۳۸۲)، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان؛ موج دوم، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  9. گولدنر، آلوین (۱۳۸۳)، بحران در جامعه‌شناسی غرب، ترجمۀ فریده ممتاز، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  10. گیدنز، آنتونی (1385)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصرموفقیان، تهران: نشر نی.
  11. محسنی تبریزی، علیرضا (1369)، بررسی زمینه‌های مشارکت روستاییان و ارتباط آن با ترویج کشاورزی، تهران: معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد سازندگی.
  12. مرکز آمار ایران (1393)، سالنامۀ آماری کشور 1393، ریاست جمهوری، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
  13. مرکز آمار ایران (1394)، سالنامۀ آماری کشور 1394، ریاست جمهوری، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
  14. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۱)، «گزارش ساعت کار مؤثر سالیانه در یازده کشور»، وبگاه مهرنیوز، 29اردیبهشت، در:

http://www.mehrnews.com/news/1604-196.

  1. مسنر، استیون اف و ریچارد روزنفلد (۱۳۹۲)، «مزایا و معایب رؤیای آمریکایی»، ترجمۀ علی موسی‌نژاد، نشریۀ فرهنگ ایلام، دوره14، ش38 و 39، ص201 -212.
  2. معیدفر، سعید (1385)، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران،  تهران: علم.
  3. میلر، دلبرت (1380)، راهنمای سنجش تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
  4. نادری، حمدالله و همکاران (1390)، «سنجش چندبعدی آنومی در بین جوانان»، فصلنامۀمطالعات اجتماعی، دورۀ جدید، ش25، ص210-179.
  5. Adnanes, Martin (2007). “Social Transitions and Anomie Among post- Communist Bulgarian Youth”, Young, Nordic Journal of Youth Research. 15(1): 46-69.
  6. Agnew, Robert S. (1980). “Success and Anomie: A Study of the Effect of Goals on Anomie”. Sociological Quarterly. 21(1): 53–
  7. Allen, Michael (2009). “The civil sphere By Jeffrey C. Alexander, (review)”. social Forces. 88(2): 984-985.
  8. Bellah Robert,et al. (1985). Habits of the Heart:Individualism and Commitment in American Life.Berkeley University of                California Press.
  9. Bjerregaard, Beth & Cochran, J. K. (2008). “A Cross-National Test of Institutional Anomie Theory:DoThe Strength of Other Social Institutions Mediate or Moderate the Effects of the Economy on the Rate of Crime?” western Criminology Review. 9(1): 31-48.
  10. Chamlin Mitchell B and John k, Cochran (1995). “Assessing Messner and Rosenfelds, InstitutinoalAnomieTheory:A PartialTest”. Criminology. 33: 411-429.
  11. Durkheim, Emile (1994). Division of Labour in Social, Paris: PUF.
  12. Durkheim, Emile (1951). “suicide: A Study in sociology”, Translated by G, Simpson”. the free press:245-257.
  13. Durkheim, Emile (1999). Leducation Morale, Paris: PUF.
  14. Hagan, J., Merkens, H. & Boehnke K. (1995). “Delinquency and Disdain: Social Capital and the Control of Right-Wing Extremism Among East and West Berlin Youth”. American Journal of Sociology. 100(4): 1028-1052.
  15. Lee, Gary R. And Robert W.clyde (1974) “Religion, socioeconomic status, and Anomie”, Journal of the Scientific study of religion, 13(1): 35-47.
  16. Legge, Sandra (2008). “Social Structural Effects on the Level and Development of Theindividual Experience of Anomie in the German Population”. International Journal of Conflict and Violence. 2(2): 248-267.
  17. Merton,Robert (1949). Social Theory and Social structure, New york: Free press.
  18. Mestrovic, Stjepan G. (1989). “Durkheim’s Conceptualization of Political Amonie”, Research in Political Sociology, 4:1-26.
  19. Messner, Steven F. and Richard Rosenfeld (1997). “Political Restraint of the Market and Levels of Criminal Homicide: A Cross–Nationl Application of Institutional Anomie Theory”, Social Forces, 75:1395-1416.
  20. Parsons, T. and shills, Edward (1951). Toward A General Theoryof Action, New youk: Horper and Row
  21. International Transparency Organization (2016). “13-year report on the countries in the Corruption PerceptionsIndex”. http:// www. transparency.org/cpi2016#results-table.
  22. World Prison Studies Center (2014). “Summary report on the Situation of prisoner in the world”. prisonstudies. org/ country/ iran.

 

 

فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
دوره 18، شماره 47 - شماره پیاپی 69
بامحوریت جامعه شناسی اخلاق
آذر 1401
صفحه 11-69

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 21 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار